Łabunie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m →top: poprawa linkowań |
→Historia: drobne merytoryczne, źródła/przypisy |
||
| Linia 37: | Linia 37: | ||
== Historia == |
== Historia == |
||
* Pierwsza wzmianka o rodzie Łabuńskich pochodzi z roku 1428, kiedy w dokumentach występował Zenko Łabuński. Nie jest jednak pewne, czy miał on związek z Łabuniami, czy też z inną miejscowością o tej samej nazwie. Niewątpliwie z Łabuniami w powiecie grabowieckim związany był Wojciech z Łabuń, notowany w l. 1433-1444 oraz wzmiankowany w dokumentach z lat 1435-1447 Adam z Łabuń. Ten ostatni był, wraz z Erhardem z Wierzby i Wawrzyńcem z Komorowa [Komarowa], fundatorem kościoła w Łabuniach w 1435 roku. Pierwszy drewniany kościół zbudował Adam Łabuński w 1435 r. Później opiekę nad świątynią przejął Jan z Łabuń, występujący w źródłach w latach 1448-1466 oraz Świętosław z Łabuń notowany w l. 1447-1464. Uczestniczył on w delegacji przedstawicieli księstwa bełskiego do króla polskiego w roku 1462, prosząc o włączenie tegoż księstwa do Korony. Z tej rodziny pochodził także [[Mikołaj Łabuński|Mikołaj z Łabuń]], pisarz kancelarii królewskiej, biskup kamieniecki, który w 1449 r. odstąpił swój dział w Krynicach bratu Piotrowi Łabuńskiemu. W latach 1483-1491 jako właściciel tych włości występował Jan Łabuński, a w roku 1491 jedyną dziedziczką Łabuń została Barbara Łabuńska, żona Piotra Potockiego. Dobra łabuńskie prawdopodobnie uległy zniszczeniu na pocz. XVI wieku w wyniku najazdów tatarskich, odnotowanych na tych terenach w 1500 i 1506 r. Pośrednio świadczyć może o tym rejestr poborowy z 1531 r., który wykazał zaledwie 3 łany użytków w Łabuniach i Woli Łabuńskiej. Przed 1556 r. pół wsi, jako spadek po Katarzynie Rogali, przejął Jan Rogala, a od niego w tym roku kupił wraz z Wolą Łabuńską Stanisław Zamoyski, żonaty pierwszy raz z Anną z Herburtów, a drugi raz z Anną z Orzechowskich. Zamoyski w 1566 r. zastawił swoją część wsi Łukaszowi Oleśnickiemu. Z Jarosławem Oleśnickim zapewne należy łączyć powstanie w Łabuniach zboru ariańskiego, przy którym ministrami w 1595 roku byli Jerzy Pontanus i Stanisław Orłowski. Zbór mieścił się w dotychczasowym drewnianym kościele. Już w 1605 roku Jarosław i Dorota Oleśniccy przywrócili kościół katolikom. Świątynię tę w 1605 r. rekonsekrował biskup chełmski Jerzy Zamoyski i otrzymała wówczas potwierdzenie wezwania Matki Bożej Szkaplerznej oraz św. Dominika. Wg rejestru podymnego w 1630 roku wieś liczyły 30 domów. Wkrótce dobra wraz z ręką Doroty Leśniowolskiej trafiły do Stanisława Firleja z Dąbrowicy, do którego należały Łabunie i sąsiednia wieś Łabuńki w 1648 r. Wówczas to podczas oblężenia Zamościa w Łabuniach rozłożył swój obóz Bohdan Chmielnicki i wziął na kwaterę tutejszy dwór. Rejestry poborowe z 1653 i 1660 r. wskazują, że cała włość łabuńska była własnością Stanisława Firleja, kasztelana lubelskiego i do niego należała jeszcze w roku 1667. W 1704 r. przez kilka dni obozował we wsi król szwedzki Karol XII. Feliks Tarnowski (1790-1851), właściciel sąsiednich dóbr krasnobrodzkich, zbudował w Łabuniach browar, gorzelnię i młyn do mielenia słodu<ref>Kościoły, cerkwie i klasztory Lubelszczyzny w świetle badań archeologicznych, Lubelski Wojewódzki Konserwator Zabytków, Lublin 2013, s.153, ISBN 978-83-935765-1-7</ref>. W [[1901]] roku dobra zakupił [[Aleksander Szeptycki]]. W [[1922]] roku Aleksander Szeptycki podarował pałac wraz z parkiem i kilku hektarowym gospodarstwem siostrom [[Franciszkanki Misjonarki|Franciszkankom Misjonarkom Maryi]]. W latach [[1940]] – [[1945]] – [[Niemcy]] budują na terenach majątku Szeptyckich [[lotnisko]] [[wojsko]]we. Używane było w okresie początkowych walk po [[Atak Niemiec na ZSRR|ataku na ZSRR]] i w czasie odwrotu w [[1944]]. |
|||
* W [[XV wiek]]u własność Zamoyskich. |
|||
* [[Jan Jakub Zamoyski]] w [[XVIII wiek]]u wybudował w Łabuniach pałac. |
|||
* Dobra, w [[1901]] roku zakupił [[Aleksander Szeptycki]]. |
|||
* W [[1922]] roku Aleksander Szeptycki podarował pałac wraz z parkiem i kilku hektarowym gospodarstwem siostrom [[Franciszkanki Misjonarki|Franciszkankom Misjonarkom Maryi]]. |
|||
* [[1940]] – [[1945]] – [[Niemcy]] budują na terenach majątku Szeptyckich [[lotnisko]] [[wojsko]]we. Używane było w okresie początkowych walk po [[Atak Niemiec na ZSRR|ataku na ZSRR]] i w czasie odwrotu w [[1944]]. |
|||
== Atrakcje == |
== Atrakcje == |
||
* [[barok]]owy pałac z połowy [[XVIII wiek]]u zbudowany przez [[Jan Jakub Zamoyski|Jana Jakuba Zamoyskiego]] wg projektu [[Bernard Meretyn|Bernarda Meretyna]]. Szeptyccy w 1922 r. przekazali zespół pałacowo-parkowy Siostrom Franciszkankom Misjonarkom Maryi zajmującym się opieką nad sierotami, dziećmi opuszczonymi i chorymi. Zakonnice wykonały remont pałacu i zaadaptowały go na cele klasztorne. |
|||
* [[barok]]owy pałac [[Zamoyscy|Zamoyskich]] z [[XVIII wiek]]u |
|||
* park wraz z cmentarzem, na którym znajdują się groby rodziny [[Szeptyccy|Szeptyckich]] oraz sióstr [[Franciszkanki Misjonarki|Franciszkanek Misjonarek Maryi]] |
* park wraz z cmentarzem, na którym znajdują się groby rodziny [[Szeptyccy|Szeptyckich]] oraz sióstr [[Franciszkanki Misjonarki|Franciszkanek Misjonarek Maryi]] |
||
* [[barok]]owy kościół parafialny – konsekrowany pierwotnie w 1605 roku. Prawdopodobnie Stanisławowi Firlejowi należy zawdzięczać w znacznej mierze budowę obecnego kościoła. Wizytacja biskupia z 1671 wspomina kościół nowo murowany w części z kamienia, a w części z cegły, choć jeszcze nie był konsekrowany. ks. Mikołaj Tyszowiecki, pleban łabuński w latach 1715-1730 obejmując parafię zastał kościół w ruinie, ale przy pomocy kolatorów i parafian przeprowadził jego restaurację. Jest to jednonawowa budowla w stylu schyłkowego renesansu lubelskiego, murowana z kamienia i cegły. Przy prezbiterium, od strony północnej znajduje się zakrystia, a od strony południowej kaplica dobudowana w 1870 r. przez Tarnowskich. |
|||
* [[barok]]owy kościół parafialny – konsekrowany w [[1605 roku]] |
|||
** ołtarz główny został wykonany w XIX wieku z drzewa sosnowego i lipowego, a umieszczono w nim obrazy: św. Antoniego i MB Szkaplerznej. Kościół posiada także kilka ołtarzy bocznych, również drewnianych z obrazami: Pana Jezusa Ukrzyżowanego, św. Mikołaja, św. Jana Nepomucena, św. Izydora, św. Walentego, św. Dominika, św. Franciszka, Matki Boskiej Częstochowskiej i Matki Boskiej Bolesnej. |
|||
** Na chórze muzycznym znajdują się 10-głosowe organy z 1896 r. |
|||
** murowane ogrodzenie cmentarza przykościelnego. W jego skład wchodzi parkan z elementami murowanymi oraz z 22 kamiennymi figurami świętych, bogato zdobiona brama wejściowa i furtka. Ogrodzenie zostało wykonane w 2 poł. XVIII w., a jego autorstwo z dużym prawdopodobieństwem można przypisać twórcom z kręgu lwowskiego rzeźbiarza Macieja Polejowskiego |
|||
** figura św. Jana Nepomucena przypisywana J. Gottlibmajerowi |
|||
** murowana dzwonnica wzniesiona wraz z ogrodzeniem |
|||
** dom pielgrzyma z 1901 roku |
|||
* [[Rezerwat przyrody Łabunie|rezerwat stepowy Łabunie]] |
* [[Rezerwat przyrody Łabunie|rezerwat stepowy Łabunie]] |
||
Wersja z 12:41, 17 sie 2016
| {{{rodzaj miejscowości}}} | |
 pałac Zamoyskich | |
| Państwo | lubelskie |
|---|---|
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2010) |
2301 |
| Strefa numeracyjna |
(+48) 84 |
| Kod pocztowy |
22-437 |
| Tablice rejestracyjne |
LZA |
| SIMC |
0893216 |
Położenie na mapie brak | |
Położenie na mapie świata  Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
| Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:airport} | |
| Strona internetowa | |
Łabunie – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie zamojskim, w gminie Łabunie.
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego.
Miejscowość jest siedzibą gminy Łabunie.
Leży 11 km na południowy wschód od Zamościa.
W Łabuniach urodził się Andrzej Kowerski, polski agent Kierownictwa Operacji Specjalnych (SOE)[1].
Historia
- Pierwsza wzmianka o rodzie Łabuńskich pochodzi z roku 1428, kiedy w dokumentach występował Zenko Łabuński. Nie jest jednak pewne, czy miał on związek z Łabuniami, czy też z inną miejscowością o tej samej nazwie. Niewątpliwie z Łabuniami w powiecie grabowieckim związany był Wojciech z Łabuń, notowany w l. 1433-1444 oraz wzmiankowany w dokumentach z lat 1435-1447 Adam z Łabuń. Ten ostatni był, wraz z Erhardem z Wierzby i Wawrzyńcem z Komorowa [Komarowa], fundatorem kościoła w Łabuniach w 1435 roku. Pierwszy drewniany kościół zbudował Adam Łabuński w 1435 r. Później opiekę nad świątynią przejął Jan z Łabuń, występujący w źródłach w latach 1448-1466 oraz Świętosław z Łabuń notowany w l. 1447-1464. Uczestniczył on w delegacji przedstawicieli księstwa bełskiego do króla polskiego w roku 1462, prosząc o włączenie tegoż księstwa do Korony. Z tej rodziny pochodził także Mikołaj z Łabuń, pisarz kancelarii królewskiej, biskup kamieniecki, który w 1449 r. odstąpił swój dział w Krynicach bratu Piotrowi Łabuńskiemu. W latach 1483-1491 jako właściciel tych włości występował Jan Łabuński, a w roku 1491 jedyną dziedziczką Łabuń została Barbara Łabuńska, żona Piotra Potockiego. Dobra łabuńskie prawdopodobnie uległy zniszczeniu na pocz. XVI wieku w wyniku najazdów tatarskich, odnotowanych na tych terenach w 1500 i 1506 r. Pośrednio świadczyć może o tym rejestr poborowy z 1531 r., który wykazał zaledwie 3 łany użytków w Łabuniach i Woli Łabuńskiej. Przed 1556 r. pół wsi, jako spadek po Katarzynie Rogali, przejął Jan Rogala, a od niego w tym roku kupił wraz z Wolą Łabuńską Stanisław Zamoyski, żonaty pierwszy raz z Anną z Herburtów, a drugi raz z Anną z Orzechowskich. Zamoyski w 1566 r. zastawił swoją część wsi Łukaszowi Oleśnickiemu. Z Jarosławem Oleśnickim zapewne należy łączyć powstanie w Łabuniach zboru ariańskiego, przy którym ministrami w 1595 roku byli Jerzy Pontanus i Stanisław Orłowski. Zbór mieścił się w dotychczasowym drewnianym kościele. Już w 1605 roku Jarosław i Dorota Oleśniccy przywrócili kościół katolikom. Świątynię tę w 1605 r. rekonsekrował biskup chełmski Jerzy Zamoyski i otrzymała wówczas potwierdzenie wezwania Matki Bożej Szkaplerznej oraz św. Dominika. Wg rejestru podymnego w 1630 roku wieś liczyły 30 domów. Wkrótce dobra wraz z ręką Doroty Leśniowolskiej trafiły do Stanisława Firleja z Dąbrowicy, do którego należały Łabunie i sąsiednia wieś Łabuńki w 1648 r. Wówczas to podczas oblężenia Zamościa w Łabuniach rozłożył swój obóz Bohdan Chmielnicki i wziął na kwaterę tutejszy dwór. Rejestry poborowe z 1653 i 1660 r. wskazują, że cała włość łabuńska była własnością Stanisława Firleja, kasztelana lubelskiego i do niego należała jeszcze w roku 1667. W 1704 r. przez kilka dni obozował we wsi król szwedzki Karol XII. Feliks Tarnowski (1790-1851), właściciel sąsiednich dóbr krasnobrodzkich, zbudował w Łabuniach browar, gorzelnię i młyn do mielenia słodu[2]. W 1901 roku dobra zakupił Aleksander Szeptycki. W 1922 roku Aleksander Szeptycki podarował pałac wraz z parkiem i kilku hektarowym gospodarstwem siostrom Franciszkankom Misjonarkom Maryi. W latach 1940 – 1945 – Niemcy budują na terenach majątku Szeptyckich lotnisko wojskowe. Używane było w okresie początkowych walk po ataku na ZSRR i w czasie odwrotu w 1944.
Atrakcje
- barokowy pałac z połowy XVIII wieku zbudowany przez Jana Jakuba Zamoyskiego wg projektu Bernarda Meretyna. Szeptyccy w 1922 r. przekazali zespół pałacowo-parkowy Siostrom Franciszkankom Misjonarkom Maryi zajmującym się opieką nad sierotami, dziećmi opuszczonymi i chorymi. Zakonnice wykonały remont pałacu i zaadaptowały go na cele klasztorne.
- park wraz z cmentarzem, na którym znajdują się groby rodziny Szeptyckich oraz sióstr Franciszkanek Misjonarek Maryi
- barokowy kościół parafialny – konsekrowany pierwotnie w 1605 roku. Prawdopodobnie Stanisławowi Firlejowi należy zawdzięczać w znacznej mierze budowę obecnego kościoła. Wizytacja biskupia z 1671 wspomina kościół nowo murowany w części z kamienia, a w części z cegły, choć jeszcze nie był konsekrowany. ks. Mikołaj Tyszowiecki, pleban łabuński w latach 1715-1730 obejmując parafię zastał kościół w ruinie, ale przy pomocy kolatorów i parafian przeprowadził jego restaurację. Jest to jednonawowa budowla w stylu schyłkowego renesansu lubelskiego, murowana z kamienia i cegły. Przy prezbiterium, od strony północnej znajduje się zakrystia, a od strony południowej kaplica dobudowana w 1870 r. przez Tarnowskich.
- ołtarz główny został wykonany w XIX wieku z drzewa sosnowego i lipowego, a umieszczono w nim obrazy: św. Antoniego i MB Szkaplerznej. Kościół posiada także kilka ołtarzy bocznych, również drewnianych z obrazami: Pana Jezusa Ukrzyżowanego, św. Mikołaja, św. Jana Nepomucena, św. Izydora, św. Walentego, św. Dominika, św. Franciszka, Matki Boskiej Częstochowskiej i Matki Boskiej Bolesnej.
- Na chórze muzycznym znajdują się 10-głosowe organy z 1896 r.
- murowane ogrodzenie cmentarza przykościelnego. W jego skład wchodzi parkan z elementami murowanymi oraz z 22 kamiennymi figurami świętych, bogato zdobiona brama wejściowa i furtka. Ogrodzenie zostało wykonane w 2 poł. XVIII w., a jego autorstwo z dużym prawdopodobieństwem można przypisać twórcom z kręgu lwowskiego rzeźbiarza Macieja Polejowskiego
- figura św. Jana Nepomucena przypisywana J. Gottlibmajerowi
- murowana dzwonnica wzniesiona wraz z ogrodzeniem
- dom pielgrzyma z 1901 roku
- rezerwat stepowy Łabunie
Sport
GLKS Sparta Łabunie
W Łabuniach funkcjonuje Gminny Ludowy Klub Sportowy Sparta Łabunie – amatorski klub piłkarski, założony w 1951 roku. Obecnie drużyna seniorów gra w grupie zamojskiej klasy okręgowej. Sparta rozgrywa mecze na Stadionie w Łabuniach.
Galeria
-
-
Pałac Zamoyskich w Łabuniach -
Kościół parafialny w Łabuniach -
Budynek OSP w Łabuniach
.jpg)
.jpg)
- ↑ Krzysztof Czubara: NASZ HRABIA U MACZKA. Tygodnik Zamojski.pl, [dostęp 2016-05-20].
- ↑ Kościoły, cerkwie i klasztory Lubelszczyzny w świetle badań archeologicznych, Lubelski Wojewódzki Konserwator Zabytków, Lublin 2013, s.153, ISBN 978-83-935765-1-7
Linki zewnętrzne
- Łabunie, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 563.
- Łabunie, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 252.
| wsie | |
|---|---|
| Integralne części wsi |
|
