Przejdź do zawartości

Ruszów (województwo lubelskie)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ruszów
wieś
ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 lubelskie

Powiat

zamojski

Gmina

Łabunie

Liczba ludności (2021)

457[2][3]

Strefa numeracyjna

84

Kod pocztowy

22-437[4]

Tablice rejestracyjne

LZA

SIMC

0893430[5]

Położenie na mapie gminy Łabunie
Mapa konturowa gminy Łabunie, po lewej znajduje się punkt z opisem „Ruszów”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Ruszów”
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Ruszów”
Położenie na mapie powiatu zamojskiego
Mapa konturowa powiatu zamojskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Ruszów”
Ziemia50°38′50″N 23°19′15″E/50,647222 23,320833[1]

Ruszówwieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie zamojskim, w gminie Łabunie[6][5]. Leży w staropolskim powiecie grabowieckim.

Integralne części wsi Ruszów[6][5]
SIMC Nazwa Rodzaj
0893446 Bilskie część wsi
0893475 Nowiny część wsi
0893498 Przecięcie Południowe część wsi
0893506 Przecięcie Północne część wsi
0893529 Wołyń część wsi

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie zamojskim. Obecnie wieś położona jest na zachodnim skraju gminy Łabunie.

Wieś jest sołectwem w gminie Łabunie[7]. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 513 mieszkańców[8].

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Matki Bożej Szkaplerznej i św. Dominika w Łabuniach[9].

Historia

[edytuj | edytuj kod]

W 1864 wieś należała do Oleśnickich z Oleśnik. Miała podówczas 8, 25 łana (138, 6 ha) gruntów uprawnych. Według spisu z 1880 r. wieś liczyła 57 domów i 524 mieszkańców. Spis z 1921 pokazuje już liczbę 149 domów oraz 877 mieszkańców, w tym 25 Żydów i 9 Ukraińców. Ruszów rozciąga się w dolinie, gdzie kiedyś znajdowały się bagna. Dawne legendy o wsi mówią, że kiedyś wszystko się tam ruszało. Stąd też pochodzi nazwa wioski.

W 1915 przez Ruszów przebiegała austriacka kolej wąskotorowa o szerokości 600 mm, łącząca: Bełżec, Tomaszów Lubelski, Zamość, Wólkę Orłowską, Krasnystaw, Trawniki, o długości 118,5 km. Wzdłuż torów była linia telefoniczna. Z uwagi na pofałdowanie terenu kolej prowadzono w wąwozach i na wiaduktach. Służyła dla zaopatrzenia niemieckiego wojska, dziennie przewożono ok. 1000 ton zaopatrzenia dla armii, w drodze powrotnej zabierano rannych żołnierzy. Budowało ją 12 Kompanii Budowy Kolei (ok. 1560 osób) oraz kilka tysięcy jeńców rosyjskich. Kolej ta wybudowana została jeszcze przed powstaniem szlaku normalnotorowego Rejowiec – Zawada – Bełżec. Pomiędzy Zamościem i Krasnymstawem kolejka ta zbudowana została na nasypie po kolejce carskiej Chełm – Zwierzyniec, którą uprzednio zdemontowali sami Rosjanie. Na trasie tej kolejki, w pobliżu Ruszowa, a konkretnie od strony Nowin, znajdował się potężny na owe czasy drewniany wiadukt o długości 150 m i wysokości 14 m. Był to największy wiadukt na całej trasie tej kolei. Kolejkę z Trawnik zamknięto w 1916 a drewniany wiadukt zdemontowano.

Podczas II wojny światowej 12 grudnia 1942 Ruszów został wysiedlony przez Niemców. Ludność w większości wywożona była na Rotundę Zamojską, do Majdanka pod Lublinem oraz do wielu innych hitlerowskich obozów zagłady. Silniejsi mężczyźni wywożeni byli na roboty przymusowe w głąb III Rzeszy. Na miejsce tych ludzi tereny te były zasiedlane przez niemieckich kolonistów, zarządzanych przez służby SS. Akcja pacyfikacyjna zahamowana została przez wkroczenie Armii Czerwonej. Duże znaczenie miały też akcje odwetowe ze strony polskich partyzantów Batalionów Chłopskich, Armii Krajowej, Gwardii Ludowej oraz rajdowych oddziałów partyzantki radzieckiej.

Podział wsi i obiekty fizjograficzne

[edytuj | edytuj kod]

Wieś ta składa się z kilku integralnych części:

  • Bilskie, położone w okolicy siedmiu hodowlanych stawów rybnych;
  • Stara Wieś, zasiedlona wzdłuż łąk i pastwisk;
  • Wołyń, będący obecnie centralną częścią wioski, położony wzdłuż drogi łączącej Łabunie z Białowolą, od krzyżówki do Kolonii Ruszów;
  • Przecięcie Północne, leżące prostopadle do polnej drogi Ruszów – Wierzbie;
  • Przecięcie Południowe, położone prostopadle do asfaltowej drogi do lasu;
  • Podlas, położony wzdłuż lasu;
  • Nowiny, zasiedlone przez kilka rodzin na górach pomiędzy Ruszowem i Majdanem Ruszowskim;
  • Łubinstok, leżący wzdłuż drogi łączącej Łabunie z Białowolą, od krzyżówki w kierunku Łabuń;
  • Gościniec, położony przy tej samej drodze, lecz bliżej Kolonii Łabunie.

Turystyka

[edytuj | edytuj kod]

Jadąc do Ruszowa od Łabuń po lewej stronie ciągnie się liściasto-iglasty las i wzgórza skraju Roztocza, po prawej zaś łąki i dolina Starej Wsi wraz ze wzniesieniem przysłaniającym sąsiednią wioskę, Wierzbie. Spacerując po wzgórzach Nowin zobaczyć można panoramę okolicy. W kierunku północnym widoczne jest miasto Zamość, na wschód zaś wieś gminna Łabunie, wraz z zabytkowym kościołem i pałacem Ordynacji Zamojskiej, obecnie zasiedlonym przez Zakon Sióstr Franciszkanek Misjonarek Maryi. W Łabuniach znajduje się również Państwowy Dom Dziecka w dawnym dworze hrabiego Aleksandra Szeptyckiego. Na terenie łąk położonych przy Starej Wsi tryska z ziemi źródło o nazwie Krynica. Krystalicznie czysta woda przepływa wzdłuż siedmiu hodowlanych stawów rybnych, wpadając później do rzeki Łabuńki.

Osoby związane z Ruszowem

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 118678
  2. Wieś Ruszów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-11-16], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  3. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-11-16].
  4. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1101 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  5. a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
  6. a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013–02–15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2014-03-09]. 
  7. Strona gminy, sołectwa [dostęp 2023-11-16]
  8. GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2016-09-09].
  9. Opis parafii na stronie diecezji