Newel (Rosja): Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
→Historia: drobne merytoryczne |
|||
Linia 31: | Linia 31: | ||
== Historia == |
== Historia == |
||
[[Plik:Nieviel, Rynak. Невель, Рынак (1942).jpg|mały|lewo|200px|Niezachowany kościół św. Jerzego, wzniesiony w 1785 r.]] |
[[Plik:Nieviel, Rynak. Невель, Рынак (1942).jpg|mały|lewo|200px|Niezachowany kościół św. Jerzego, wzniesiony w 1785 r.]] |
||
Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z początku XVI wieku. W czasie [[wojna litewsko-rosyjska 1558-1570|wojny litewsko-rosyjskiej 1558-1570]], 19 sierpnia 1562 roku wojska polsko-litewskie w sile 1300 jazdy i 200 piechoty, pod wodzą [[starosta|starosty]] [[Różan|różańskiego]] [[Stanisław Leśniowolski|Stanisława Leśniowolskiego]] pobiły w [[Bitwa pod Newlem|bitwie pod Newlem]] wielokrotnie liczniejsze wojska rosyjskie (ok. 15 000 ludzi) dowodzone przez [[Andriej Kurbski|Andrieja Kurbskiego]]. Wkrótce jednak twierdza newelska skapitulowała przed 45-tysięcznym oddziałem wojsk moskiewskich. Została o następnie odzyskana przez [[Stefan Batory|Stefana Batorego]] w 1580 roku. Powróciła do [[I Rzeczpospolita|Rzeczypospolitej]] na mocy [[rozejm w Dywilinie|rozejmu w Dywilinie]] w 1619 roku. W składzie Rzeczypospolitej Newel przynależał administracyjnie do [[województwo połockie|województwa połockiego]]<ref name=sg>{{SgKP|VII|27|Newel}}</ref>. Starostwo newelskie zostało nadane w XVII wieku [[Radziwiłłowie herbu Trąby|Radziwiłłom]]{{r|sg}}. W 1772 roku, w wyniku [[I rozbiór Polski|I rozbioru Rzeczypospolitej]], Newel został włączony do [[Imperium Rosyjskie|Rosji]] a rok później otrzymał prawa miejskie. Był siedzibą [[Powiat newelski|ujezdu newelskiego]]. Według carskich danych w 1897 roku miasto najliczniej zamieszkiwali [[Żydzi]] (62%), [[Białorusini]] (26%), [[Rosjanie]] (11%) i [[Polacy]] (1%)<ref>{{Cytuj | url=http://www.demoscope.ru/weekly/ssp/rus_lan_97_uezd_eng.php?reg=139 | tytuł=Demoscope Weekly - Annex. Statistical indicators reference<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.demoscope.ru | data dostępu=2017-12-07}}</ref>. |
Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z początku XVI wieku. W czasie [[wojna litewsko-rosyjska 1558-1570|wojny litewsko-rosyjskiej 1558-1570]], 19 sierpnia 1562 roku wojska polsko-litewskie w sile 1300 jazdy i 200 piechoty, pod wodzą [[starosta|starosty]] [[Różan|różańskiego]] [[Stanisław Leśniowolski|Stanisława Leśniowolskiego]] pobiły w [[Bitwa pod Newlem|bitwie pod Newlem]] wielokrotnie liczniejsze wojska rosyjskie (ok. 15 000 ludzi) dowodzone przez [[Andriej Kurbski|Andrieja Kurbskiego]]. Wkrótce jednak twierdza newelska skapitulowała przed 45-tysięcznym oddziałem wojsk moskiewskich. Została o następnie odzyskana przez [[Stefan Batory|Stefana Batorego]] w dniu 30 września 1580 roku. Powróciła do [[I Rzeczpospolita|Rzeczypospolitej]] na mocy [[rozejm w Dywilinie|rozejmu w Dywilinie]] w 1619 roku. W składzie Rzeczypospolitej Newel przynależał administracyjnie do [[województwo połockie|województwa połockiego]]<ref name=sg>{{SgKP|VII|27|Newel}}</ref>. Starostwo newelskie zostało nadane w XVII wieku [[Radziwiłłowie herbu Trąby|Radziwiłłom]]{{r|sg}}. W 1772 roku, w wyniku [[I rozbiór Polski|I rozbioru Rzeczypospolitej]], Newel został włączony do [[Imperium Rosyjskie|Rosji]] a rok później otrzymał prawa miejskie. Był siedzibą [[Powiat newelski|ujezdu newelskiego]]. Według carskich danych w 1897 roku miasto najliczniej zamieszkiwali [[Żydzi]] (62%), [[Białorusini]] (26%), [[Rosjanie]] (11%) i [[Polacy]] (1%)<ref>{{Cytuj | url=http://www.demoscope.ru/weekly/ssp/rus_lan_97_uezd_eng.php?reg=139 | tytuł=Demoscope Weekly - Annex. Statistical indicators reference<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.demoscope.ru | data dostępu=2017-12-07}}</ref>. |
||
W Newlu w XVII wieku powstały prawosławne klasztory [[monaster Przemienienia Pańskiego w Newlu|Przemienienia Pańskiego]] i [[monaster Trójcy Świętej w Newlu|Trójcy Świętej]]. Pierwszy z nich funkcjonował do lat 20. XX wieku, drugi został zamknięty jeszcze w XVIII wieku<ref>{{cytuj książkę | autor = Mironowicz A.| tytuł = Diecezja białoruska w XVII i XVIII wieku| wydawca = Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku| rok = 2008| strony = 272| isbn = 978-83-7431-150-2}}</ref>. |
W Newlu w XVII wieku powstały prawosławne klasztory [[monaster Przemienienia Pańskiego w Newlu|Przemienienia Pańskiego]] i [[monaster Trójcy Świętej w Newlu|Trójcy Świętej]]. Pierwszy z nich funkcjonował do lat 20. XX wieku, drugi został zamknięty jeszcze w XVIII wieku<ref>{{cytuj książkę | autor = Mironowicz A.| tytuł = Diecezja białoruska w XVII i XVIII wieku| wydawca = Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku| rok = 2008| strony = 272| isbn = 978-83-7431-150-2}}</ref>. |
Wersja z 14:09, 17 sty 2018
Muzeum krajoznawcze | |||||
| |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Obwód | |||||
Rejon | |||||
Wysokość |
155 m n.p.m. | ||||
Populacja (2015) • liczba ludności |
| ||||
Nr kierunkowy |
+7 81151 | ||||
Kod pocztowy |
182500 | ||||
Położenie na mapie obwodu pskowskiego Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |||||
Położenie na mapie Rosji Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |||||
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:town} | |||||
Strona internetowa |
Newel (ros. Невель, Niewiel) – miasto w Rosji, w obwodzie pskowskim, położone nad jeziorem Newel, 242 km na południowy wschód od Pskowa. Ludność 17 800 (2005). Siedziba administracyjna rejonu newelskiego.
Historia
Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z początku XVI wieku. W czasie wojny litewsko-rosyjskiej 1558-1570, 19 sierpnia 1562 roku wojska polsko-litewskie w sile 1300 jazdy i 200 piechoty, pod wodzą starosty różańskiego Stanisława Leśniowolskiego pobiły w bitwie pod Newlem wielokrotnie liczniejsze wojska rosyjskie (ok. 15 000 ludzi) dowodzone przez Andrieja Kurbskiego. Wkrótce jednak twierdza newelska skapitulowała przed 45-tysięcznym oddziałem wojsk moskiewskich. Została o następnie odzyskana przez Stefana Batorego w dniu 30 września 1580 roku. Powróciła do Rzeczypospolitej na mocy rozejmu w Dywilinie w 1619 roku. W składzie Rzeczypospolitej Newel przynależał administracyjnie do województwa połockiego[1]. Starostwo newelskie zostało nadane w XVII wieku Radziwiłłom[1]. W 1772 roku, w wyniku I rozbioru Rzeczypospolitej, Newel został włączony do Rosji a rok później otrzymał prawa miejskie. Był siedzibą ujezdu newelskiego. Według carskich danych w 1897 roku miasto najliczniej zamieszkiwali Żydzi (62%), Białorusini (26%), Rosjanie (11%) i Polacy (1%)[2].
W Newlu w XVII wieku powstały prawosławne klasztory Przemienienia Pańskiego i Trójcy Świętej. Pierwszy z nich funkcjonował do lat 20. XX wieku, drugi został zamknięty jeszcze w XVIII wieku[3].
Urodzeni w Newlu
- Marija Judina – rosyjska pianistka
- Wanda Michalewska – polska komunistka
- Jan Minkiewicz – rosyjski lekarz polskiego pochodzenia
- Grigorij Wojtinski – rosyjski komunista
- ↑ a b Newel, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 27 .
- ↑ Demoscope Weekly - Annex. Statistical indicators reference [online], www.demoscope.ru [dostęp 2017-12-07] .
- ↑ Mironowicz A.: Diecezja białoruska w XVII i XVIII wieku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2008, s. 272. ISBN 978-83-7431-150-2.
Linki zewnętrzne
- Newel, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 27 .