Zamek Sielecki: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
drobne merytoryczne |
źródła/przypisy, drobne redakcyjne |
||
| Linia 34: | Linia 34: | ||
== Architektura == |
== Architektura == |
||
Pierwotnie |
Pierwotnie fortalicja o charakterze obronnym, rozbudowana w 1620 roku w założenie czteroskrzydłowe z narożnymi wieżami, być może z wykorzystaniem wcześniejszej zabudowy. Zamek został zbudowany z kamienia wapiennego łamanego i cegły. Budowla piętrowa, podpiwniczona. Po pożarze w 1824 roku zamek został odbudowany w 1832 roku, jednak rozebrano skrzydło wschodnie z bramą wjazdową oraz zasypano fosy<ref name=":0" />. Mimo tych zmian, o pierwotnym obronnym charakterze świadczy ukształtowanie bryły, cztery narożne wieże, oraz [[Ryzalit|ryzality]] na przedłużeniu skrzydeł bocznych<ref>{{Cytuj|autor=TOS|tytuł=Sosnowiec: Zamek Sielecki będzie zmodernizowany. Podpisano już umowę [ZDJĘCIA]|czasopismo=Dziennikzachodni.pl|data dostępu=2017-06-28|url=http://www.dziennikzachodni.pl/artykul/3788863,sosnowiec-zamek-sielecki-bedzie-zmodernizowany-podpisano-juz-umowe-zdjecia,id,t.html|język=pl}}</ref><ref>{{Cytuj|tytuł=Zamek Sielecki, Sosnowiec - Zabytek.pl|data dostępu=2017-06-28|opublikowany=zabytek.pl|url=https://zabytek.pl/pl/obiekty/zamek-sielecki-3998|język=pl}}</ref>. Obecnie jest to trójskrzydłowa budowla z otwartym dziedzińcem. |
||
== Historia == |
== Historia == |
||
Historia budowy zamku nie jest do końca poznana. Jeszcze niedawno uważano, że powstał w [[1620]] r., ale dzięki badaniom archeologicznym i kwerendom w archiwach okazało się, że jego początki sięgają być może XV wieku<ref>{{Cytuj|autor=Martyna Walker|tytuł=Wojewódzki program opieki nad zabytkami w województwie śląskim na lata 2010-2013|url=https://www.slaskie.pl/zalaczniki/2010/03/18/1248425643/1268905545.pdf}}</ref>. W 1620 roku Sebastian Minor [[Półkozic|herbu Półkozic]] ukończył budowę nowego zamku na planie czworoboku z dziedzińcem pośrodku. Upamiętniono to tablicą zachowaną do dzisiaj w kaplicy<ref>{{Cytuj |tytuł = *** SOSNOWIEC *** ZAMEK SIELECKI W SOSNOWCU *** SOSNOWIEC *** |data dostępu = 2018-05-23 |opublikowany = www.zamkipolskie.com |url = http://www.zamkipolskie.com/sosn/sosn.html}}</ref>. Wygląd zamku z tego okresu przedstawiają inwentarze z 1665 i 1719 r. Po Minorach, gospodarzami Sielca byli Modrzejewscy i Męgoborscy. W czasach panowania króla [[Stanisław August Poniatowski|Stanisława Augusta Poniatowskiego]] zamek należał do płk Michała Żulińskiego, a następnie do szambelana dworu królewskiego Jordana Stojewskiego, który w 1802 sprzedał zamek pruskiemu generałowi Christianowi Ludwigowi Schimmelpfennig von der Oye. Po jego śmierci w 1812 roku, wdowa w 1814 roku sprzedała zamek księciu pszczyńskiemu Ludwikowi Anhalt-Coethen von Pless. W 1824 roku zamek spłonął, co spowodowało, że książę zlecił jego przebudowę w oparciu o przygotowane przez Józefa Heintza plany, na podstawie których |
Historia budowy zamku nie jest do końca poznana. Jeszcze niedawno uważano, że powstał w [[1620]] r., ale dzięki badaniom archeologicznym i kwerendom w archiwach okazało się, że jego początki sięgają być może XV wieku<ref>{{Cytuj|autor=Martyna Walker|tytuł=Wojewódzki program opieki nad zabytkami w województwie śląskim na lata 2010-2013|url=https://www.slaskie.pl/zalaczniki/2010/03/18/1248425643/1268905545.pdf}}</ref>. W 1620 roku Sebastian Minor [[Półkozic|herbu Półkozic]] ukończył budowę nowego zamku na planie czworoboku z dziedzińcem pośrodku<ref name=":0" />. Upamiętniono to tablicą zachowaną do dzisiaj w kaplicy<ref>{{Cytuj |tytuł = *** SOSNOWIEC *** ZAMEK SIELECKI W SOSNOWCU *** SOSNOWIEC *** |data dostępu = 2018-05-23 |opublikowany = www.zamkipolskie.com |url = http://www.zamkipolskie.com/sosn/sosn.html}}</ref>. Wygląd zamku z tego okresu przedstawiają inwentarze z 1665 i 1719 r. Po Minorach, gospodarzami Sielca byli Modrzejewscy i Męgoborscy<ref name=":0" />. W czasach panowania króla [[Stanisław August Poniatowski|Stanisława Augusta Poniatowskiego]] zamek należał do płk Michała Żulińskiego, a następnie do szambelana dworu królewskiego Jordana Stojewskiego, który w 1802 sprzedał zamek pruskiemu generałowi Christianowi Ludwigowi Schimmelpfennig von der Oye<ref name=":0" />. Po jego śmierci w 1812 roku, wdowa w 1814 roku sprzedała zamek księciu pszczyńskiemu Ludwikowi Anhalt-Coethen von Pless<ref name=":0" />. W 1824 roku zamek spłonął, co spowodowało, że książę zlecił jego przebudowę w oparciu o przygotowane przez Józefa Heintza plany, na podstawie których wyburzono skrzydło wschodnie oraz zasypano fosy<ref>{{Cytuj |tytuł = _Historia zamku_ - Historia zamku - SOSNOWIECKIE CENTRUM SZTUKI - ZAMEK SIELECKI |data dostępu = 2018-05-23 |opublikowany = www.zameksielecki.pl |url = http://www.zameksielecki.pl/dzial-regionalny/historia-zamku |język = pl}}</ref>. W 1856 roku obiekt kupił przedsiębiorca hutniczy Andreas von Renard ze Strzelec Opolskich i w rękach tej rodziny i związanej z nią firmy zamek pozostawał do II wojny światowej pełniąc funkcję biurowca<ref name=":0" />. W przeszłości był nie tylko siedzibą szlachetnie urodzonych, ale i Gwarectwa hr. Renard, Muzeum Górnictwa oraz Muzeum Szkła Współczesnego. |
||
W 1994 zniszczony zamek przejęło miasto Sosnowiec. Obecnie w zamku ma siedzibę "Sosnowieckie Centrum Sztuki – Zamek Sielecki". Ta samorządowa instytucja współtworzy kulturalne życie miasta organizując wystawy, koncerty i różnorodne spotkania kulturotwórcze. |
W 1994 zniszczony zamek przejęło miasto Sosnowiec. Obecnie w zamku ma siedzibę "Sosnowieckie Centrum Sztuki – Zamek Sielecki". Ta samorządowa instytucja współtworzy kulturalne życie miasta organizując wystawy, koncerty i różnorodne spotkania kulturotwórcze. |
||
Wersja z 10:08, 24 maj 2018
 nr rej. A15/60 23 lutego 1980
| |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Zamkowa 2 |
| Typ budynku |
zamek |
Położenie na mapie Sosnowca  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
 50°17′07,6″N 19°08′44,2″E/50,285444 19,145611
| |
| Strona internetowa | |
Zamek Sielecki – zamek w Sosnowcu-Sielcu. Zamek Sielecki położony na lewym brzegu Czarnej Przemszy to najstarszy obiekt w Sosnowcu. Swoją historią sięga późnego średniowiecza.[1]
Architektura
Pierwotnie fortalicja o charakterze obronnym, rozbudowana w 1620 roku w założenie czteroskrzydłowe z narożnymi wieżami, być może z wykorzystaniem wcześniejszej zabudowy. Zamek został zbudowany z kamienia wapiennego łamanego i cegły. Budowla piętrowa, podpiwniczona. Po pożarze w 1824 roku zamek został odbudowany w 1832 roku, jednak rozebrano skrzydło wschodnie z bramą wjazdową oraz zasypano fosy[1]. Mimo tych zmian, o pierwotnym obronnym charakterze świadczy ukształtowanie bryły, cztery narożne wieże, oraz ryzality na przedłużeniu skrzydeł bocznych[2][3]. Obecnie jest to trójskrzydłowa budowla z otwartym dziedzińcem.
Historia
Historia budowy zamku nie jest do końca poznana. Jeszcze niedawno uważano, że powstał w 1620 r., ale dzięki badaniom archeologicznym i kwerendom w archiwach okazało się, że jego początki sięgają być może XV wieku[4]. W 1620 roku Sebastian Minor herbu Półkozic ukończył budowę nowego zamku na planie czworoboku z dziedzińcem pośrodku[1]. Upamiętniono to tablicą zachowaną do dzisiaj w kaplicy[5]. Wygląd zamku z tego okresu przedstawiają inwentarze z 1665 i 1719 r. Po Minorach, gospodarzami Sielca byli Modrzejewscy i Męgoborscy[1]. W czasach panowania króla Stanisława Augusta Poniatowskiego zamek należał do płk Michała Żulińskiego, a następnie do szambelana dworu królewskiego Jordana Stojewskiego, który w 1802 sprzedał zamek pruskiemu generałowi Christianowi Ludwigowi Schimmelpfennig von der Oye[1]. Po jego śmierci w 1812 roku, wdowa w 1814 roku sprzedała zamek księciu pszczyńskiemu Ludwikowi Anhalt-Coethen von Pless[1]. W 1824 roku zamek spłonął, co spowodowało, że książę zlecił jego przebudowę w oparciu o przygotowane przez Józefa Heintza plany, na podstawie których wyburzono skrzydło wschodnie oraz zasypano fosy[6]. W 1856 roku obiekt kupił przedsiębiorca hutniczy Andreas von Renard ze Strzelec Opolskich i w rękach tej rodziny i związanej z nią firmy zamek pozostawał do II wojny światowej pełniąc funkcję biurowca[1]. W przeszłości był nie tylko siedzibą szlachetnie urodzonych, ale i Gwarectwa hr. Renard, Muzeum Górnictwa oraz Muzeum Szkła Współczesnego.
W 1994 zniszczony zamek przejęło miasto Sosnowiec. Obecnie w zamku ma siedzibę "Sosnowieckie Centrum Sztuki – Zamek Sielecki". Ta samorządowa instytucja współtworzy kulturalne życie miasta organizując wystawy, koncerty i różnorodne spotkania kulturotwórcze.
Kalendarium
- 1361 – Abraham z Goszyc z synem Markiem sprzedali dobra w Sielcu staroście sandomierskiemu Ottonowi z Pilczy herbu Topór
- 1384 – umiera Otton z Pilczy herbu Topór
- 1403 – Pierwsza informacja o obiekcie obronnym w Sielcu[1]
- 1430–1434 – konflikt sąsiedzki pomiędzy Bodzantą z Sielca herbu Szeliga a Mikołajem Siestrzeńcem herbu Kornic, słynnym awanturniczym burgrabią będzińskim
- 1430 – wzmianka o istnieniu fortalicjum[1]
- 1465 – właścicielem fortalicjum zostaje królewski dworzanin Jakub Duch z Dębna
- 1487 – dobra sieleckie w ramach odzyskiwania królewszczyzn zostały wykupione od Grzegorza z Morawicy i przeszły na własność króla Kazimierza Jagiellończyka
- 1567 – właścicielem Sielca zostaje Walenty Minor
- 1620 – Sebastian Minor z Przybysławic herbu Półkozic, dziedzic Sielca i Obichowa, kończy budowę na zamku czterech murowanych skrzydeł z wieżyczkami narożnymi
- Koniec XVIII wieku – zamek należy do płk Michała Żulińskiego, a następnie do szambelana dworu króla polskiego Jordana Stojewskiego
- 1824 – pożar zamku
- 1832 – odbudowa zamku po pożarze
- 1856 – dobra sieleckie wraz z zamkiem kupił hrabia Andrzej Renard dla syna Jana. Przebudowa zamku: zburzenie skrzydła wschodniego, zasypanie fos.
- 1884 – na zamku mieści się siedziba spółki górniczej rodziny Renard
- 1977 – zamek przeszedł na własność Zjednoczonych Hut Szkła Gospodarczego "Vitropol" i został przeznaczony na siedzibę Muzeum i Centralną Wzorcownię Szkła Polskiego[7].
- 1977 - 1980 generalny remont zamku[7]
- 1981 - 1995 - siedziba Muzeum Szkła Współczesnego[7]
- 1994 – zniszczony zamek przejęło miasto, rozpoczęto remont
- 1999–2002 – remont zamku i nadanie mu obecnego wyglądu
- 2002 – na zamku zaczyna działalność Sosnowieckie Centrum Sztuki-Zamek Sielecki
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i *** SOSNOWIEC *** ZAMEK SIELECKI W SOSNOWCU *** SOSNOWIEC *** [online], www.zamkipolskie.com [dostęp 2017-06-27].
- ↑ TOS, Sosnowiec: Zamek Sielecki będzie zmodernizowany. Podpisano już umowę [ZDJĘCIA], „Dziennikzachodni.pl” [dostęp 2017-06-28] (pol.).
- ↑ Zamek Sielecki, Sosnowiec - Zabytek.pl [online], zabytek.pl [dostęp 2017-06-28] (pol.).
- ↑ Martyna Walker, Wojewódzki program opieki nad zabytkami w województwie śląskim na lata 2010-2013 [online].
- ↑ *** SOSNOWIEC *** ZAMEK SIELECKI W SOSNOWCU *** SOSNOWIEC *** [online], www.zamkipolskie.com [dostęp 2018-05-23].
- ↑ _Historia zamku_ - Historia zamku - SOSNOWIECKIE CENTRUM SZTUKI - ZAMEK SIELECKI [online], www.zameksielecki.pl [dostęp 2018-05-23] (pol.).
- ↑ a b c Zamek Sielecki w Sosnowcu – WikiZagłębie [online], wikizaglebie.pl [dostęp 2017-06-27] (pol.).
Bibliografia
- Zamek Sielecki: strona oficjalna. www.zameksielecki.pl. [dostęp 2011-12-12].
| Zamki, Dwory, Pałace | |
|---|---|
| Obiekty sakralne | |
| Parki i ogordy | |
| Obiekty zniszczone |
Szablon:Dwory, pałace, wieże rycerskie i zamki województwa śląskiego