Przejdź do zawartości

Zygmunt Sierakowski: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
→‎Życiorys: drobne merytoryczne, źródła/przypisy
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
infobox
Linia 1: Linia 1:
{{Żołnierz infobox
|imię i nazwisko = Zygmunt Sierakowski
|imię i nazwisko org =
|pseudonim =
|rodzaj wojsk = lądowe
|zwycięstwa =
|grafika = Zygmunt Sierakowski.PNG
|opis grafiki = Zygmunt Sierakowski w 1862 roku
|stopień grafika =
|stopień = [[generał]]
|data urodzenia = [[19 maja]] [[1827]]
|miejsce urodzenia = [[Lisów (rejon maniewicki)|Lisów na Wołyniu]]
|data śmierci = [[27 czerwca]] [[1863]] (37 lat)
|miejsce śmierci = [[Plac Łukiski w Wilnie]]
|lata służby =
|siły zbrojne =
|jednostki =
|stanowiska = od 1856 chorąży, od 1861 roku kapitan, od 1863 generał
|wojny i bitwy = '''[[Powstanie styczniowe]]'''
* potyczka pod Rogowem
* [[bitwa pod Ginietynami]]
* [[bitwa pod Birżami]]
|późniejsza praca =
|odznaczenia = {{order|KN|KNM}}
|commons = Category:Zygmunt Sierakowski
|wikiźródła = Zygmunt Sierakowski
|wikicytaty = Zygmunt Sierakowski
}}

{{inne znaczenia|działacza|[[Zygmunt Sierakowski (aktor)]]}}
{{inne znaczenia|działacza|[[Zygmunt Sierakowski (aktor)]]}}
⚫
[[Plik:Z Sierakowski 1863.jpg|thumb|240px|Zygmunt Sierakowski]]
[[Plik:KalinowskiSierakowskiWilno1.jpg|thumb|240px|Tablica upamiętniająca w Wilnie]]
[[Plik:KalinowskiSierakowskiWilno1.jpg|thumb|240px|Tablica upamiętniająca w Wilnie]]
⚫
[[Plik:Sigizmund Serakovskij.jpg|thumb|240px|Z. Sierakowski w 1860 r.j]]
'''Zygmunt Erazm Gaspar Józef Sierakowski''', pseudonim „Dołęga” (ur. [[19 maja]] [[1827]] w [[Lisów (rejon maniewicki)|Lisowie]] koło [[Maniewicze|Maniewicz]] na [[Wołyń|Wołyniu]], zm. [[27 czerwca]] [[1863]] w [[Wilno|Wilnie]]) – [[Generałowie Wojska Polskiego|polski generał]], działacz niepodległościowy, dowódca [[powstanie styczniowe|powstania styczniowego]] na [[Żmudź|Żmudzi]], naczelnik wojenny województwa kowieńskiego<ref>Organizacja władz powstańczych w roku 1863 [Spis obejmuje Komitet Centralny oraz naczelników wojennych i cywilnych powiatów z województw: mazowieckiego, podlaskiego, lubelskiego, sandomierskiego, krakowskiego, kaliskiego, płockiego, augustowskiego, wileńskiego, kowieńskiego, grodzieńskiego, mińskiego, mohylewskiego, witebskiego, kijowskiego, wołyńskiego, podolskiego oraz z Galicji, Wielkopolski i Prus Zachodnich. AGAD, nr zespołu 245, s. 12.</ref>.
'''Zygmunt Erazm Gaspar Józef Sierakowski''', pseudonim „Dołęga” (ur. [[19 maja]] [[1827]] w [[Lisów (rejon maniewicki)|Lisowie]] koło [[Maniewicze|Maniewicz]] na [[Wołyń|Wołyniu]], zm. [[27 czerwca]] [[1863]] w [[Wilno|Wilnie]]) – [[Generałowie Wojska Polskiego|polski generał]], działacz niepodległościowy, dowódca [[powstanie styczniowe|powstania styczniowego]] na [[Żmudź|Żmudzi]], naczelnik wojenny województwa kowieńskiego<ref>Organizacja władz powstańczych w roku 1863 [Spis obejmuje Komitet Centralny oraz naczelników wojennych i cywilnych powiatów z województw: mazowieckiego, podlaskiego, lubelskiego, sandomierskiego, krakowskiego, kaliskiego, płockiego, augustowskiego, wileńskiego, kowieńskiego, grodzieńskiego, mińskiego, mohylewskiego, witebskiego, kijowskiego, wołyńskiego, podolskiego oraz z Galicji, Wielkopolski i Prus Zachodnich. AGAD, nr zespołu 245, s. 12.</ref>.


== Życiorys ==
== Życiorys ==
W 1843 r. Zygmunt ukończył gimnazjum w Żytomierzu. W 1845 roku rozpoczął studia na Uniwersytecie Petersburskim, najpierw na wydziale matematycznym, a następnie prawno-administracyjnym. Wśród studentów polskich w Petersburgu odgrywał znaczącą rolę, inicjując działalność patriotyczną i społeczną oraz nawiązując kontakty z wileńskim Związkiem Bratnim Młodzieży Litewskiej. Jako student uniwersytetu petersburskiego prowadził propagandę patriotyczną wśród ludu wiejskiego na Litwie. W maju 1848 schwytany przez [[Rosja]]n i skazany za nielegalne przekraczanie granicy rosyjsko-[[austria]]ckiej na bezterminowe [[roty aresztanckie]] w [[Orenburg|orenburskim]] korpusie karnym. w lipcu 1848 r. został wysłany do położonego na wschodnim wybrzeżu Morza Kaspijskiego fortu Nowopietrowskiego. W sierpniu 1849 r. przeniesiono go do Orenburga, gdzie w 1854 r. uzyskał awans na podoficera. W maju 1854 roku roku został przydzielony do pomocy gen. Burncaudowi, głównemu inżynierowi, który nad rzeką Syrdaria zajmował się pracami fortyfikacyjnymi. W 1855 roku zmarł car Mikołaj I dzięki czemu Sierakowski otrzymał amnestię wyroku. W konsekwencji w lutym 1856 roku awansowany został na stopień chorążego i przeniesiony do rezerwowego batalionu Brzeskiego Pułku, który stacjonował w Jekaterynosławiu. Następnie Sierakowski złożył wniosek o przyjęcie do Akademii Sztabu Generalnego w Petersburgu popierając go zaświadczeniem o trzyletnich studiach uniwersyteckich, opinii gen. Burncauda o umiejętnościach z zakresu inżynierii wojskowej, topografii i kartografii i znajomości sześciu języków obcych. W trakcie studiów nawiązał kontakty m.in. z Nikołajem Czernyszewskim i Nikołajem Niekrasowem oraz zaczął pisać w redagowanym przez nich piśmie "Sowriemiennik". W 1857 r. Zygmunt Sierakowski założył w Petersburgu kolejne konspiracyjne koło integrujące środowisko polskie, które początkowo prowadziło półlegalną działalność samokształceniową. Z niego to w 1859 r. wyrosło tajne Koło Oficerów Polskich. W połowie 1859 ukończył ze złotym medalem Akademię Sztabu Generalnego w [[Petersburg]]u uzyskując awans na porucznika i skierowanie do Wydziału Statystycznego Sztabu Generalnego. W maju 1860 r. został wyznaczony do reprezentowania armii rosyjskiej na Międzynarodowym Kongresie Statystycznym w Londynie. Po zakończeniu Kongresu reprezentując carską armię odwiedził Francję, a następnie Prusy i Austrię.
Jako student uniwersytetu petersburskiego prowadził propagandę patriotyczną wśród ludu wiejskiego na Litwie. W maju 1848 schwytany przez [[Rosja]]n i skazany za nielegalne przekraczanie granicy rosyjsko-[[austria]]ckiej na bezterminowe [[roty aresztanckie]] w [[Orenburg|orenburskim]] korpusie karnym, gdzie odznaczył się zdolnościami i męstwem. W 1856 został mianowany oficerem. W 1859 skończył Akademię Sztabu Generalnego w [[Petersburg]]u.


W 1860 powrócił na Litwę jako odznaczony [[Order Świętego Włodzimierza|Orderem św. Włodzimierza]]<ref>{{Cytuj książkę | autor = Maria Janion | tytuł = Życie pośmiertne Konrada Wallenroda | wydawca = PIW | miejsce = Warszawa | data = 1990 | strony = 272}}</ref>.
W 1860 powrócił na Litwę jako odznaczony [[Order Świętego Włodzimierza|Orderem św. Włodzimierza]]<ref>{{Cytuj książkę | autor = Maria Janion | tytuł = Życie pośmiertne Konrada Wallenroda | wydawca = PIW | miejsce = Warszawa | data = 1990 | strony = 272}}</ref>.


Wysłany przez rząd dla badania prawodawstwa wojskowego narodów zachodnich, przyczynił się swoimi projektami do zniesienia kary cielesnej w armii. Tam też należał do kierownictwa konspiracyjnych sfederowanego [[Koło Oficerów Polskich w Petersburgu|Koła Oficerów Polskich w Petersburgu]], związanego z organizacją [[Stronnictwo czerwonych|czerwonych]] w [[Królestwo Polskie (kongresowe)|Kongresówce]]. Z ich ramienia w 1861 nawiązał w [[Paryż]]u kontakt z [[Ludwik Mierosławski|Ludwikiem Mierosławskim]]. Spotykał się z [[Giuseppe Garibaldi]]m i [[Aleksandr Hercen|Aleksandrem Hercenem]].
Tam też należał do kierownictwa konspiracyjnych sfederowanego [[Koło Oficerów Polskich w Petersburgu|Koła Oficerów Polskich w Petersburgu]], związanego z organizacją [[Stronnictwo czerwonych|czerwonych]] w [[Królestwo Polskie (kongresowe)|Kongresówce]]. Z ich ramienia w 1861 nawiązał w [[Paryż]]u kontakt z [[Ludwik Mierosławski|Ludwikiem Mierosławskim]]. Spotykał się z [[Giuseppe Garibaldi]]m i [[Aleksandr Hercen|Aleksandrem Hercenem]].
⚫
Do Petersburga powrócił w maju 1861 r. W tym czasie mianowany został kapitanem Sztabu Generalnego oraz został odznaczony [[Order Świętej Anny|Orderem św. Anny]] III klasy<ref>{{Cytuj książkę | autor = Wiktoria Śliwowska | tytuł = Zesłańcy polscy w Imperium Rosyjskim w pierwszej połowie XIX wieku. Słownik biograficzny | wydawca = DiG | miejsce = Warszawa | data = 1998 | strony = 547}}</ref><ref>{{Cytuj stronę | url = http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,116305,145-rocznica-smierci-przywodcy-powstania-styczniowego-na-zmudzi-zygmunta-sierakowskiego.html | tytuł = 145. rocznica śmierci przywódcy powstania styczniowego na Żmudzi Zygmunta Sierakowskiego | data = 2008-06-27 | opublikowany = naukawpolsce.pap.pl | data dostępu = 2017-07-28}}</ref>. W lecie 1862 roku poślubił Apolonię Dalewską<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/zygmunt-erazm-gaspar-jozef-sierakowski | tytuł = Sierakowski Zygmunt Erazm Gaspar Józef, pseud. Dołęga (1827–1863) | autor = [[Stefan Kieniewicz]] | praca = [[Polski Słownik Biograficzny]] T. XXXVII/1996-1997 | opublikowany = ipsb.nina.gov.pl | data dostępu = 2017-07-28}}</ref>. Na początku 1862 r. Sierakowski ogłosił wyniki swoich prac w cyklu rozpraw zatytułowanym "Wyjątki z listów o prawodawstwie karno-wojskowym i o instytucjach wojskowych ważniejszych państw europejskich".

22 lutego 1862 r. oficjalnie złożył na ręce ministra wojny gen. Milutina własny projekt reformy wojskowej, postulujący m.in. zniesienie kar cielesnych w armii. W lipcu 1862 r. wyjechał do Francji z zadaniem kontynuowania swoich prac nad wojskowym więziennictwem i jednostkami karnymi. Powierzoną mu misję wykorzystał również do spotkań z polskimi politykami emigracyjnymi. W drodze powrotnej spotkał się z Giuseppe Garibaldim oraz z Hercenem i Bakuninem. Do Petersburga powrócił pod koniec 1862 r.
⚫
W 1861 został odznaczony [[Order Świętej Anny|Orderem św. Anny]] III klasy<ref>{{Cytuj książkę | autor = Wiktoria Śliwowska | tytuł = Zesłańcy polscy w Imperium Rosyjskim w pierwszej połowie XIX wieku. Słownik biograficzny | wydawca = DiG | miejsce = Warszawa | data = 1998 | strony = 547}}</ref><ref>{{Cytuj stronę | url = http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,116305,145-rocznica-smierci-przywodcy-powstania-styczniowego-na-zmudzi-zygmunta-sierakowskiego.html | tytuł = 145. rocznica śmierci przywódcy powstania styczniowego na Żmudzi Zygmunta Sierakowskiego | data = 2008-06-27 | opublikowany = naukawpolsce.pap.pl | data dostępu = 2017-07-28}}</ref>. W lecie 1862 roku poślubił Apolonię Dalewską<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/zygmunt-erazm-gaspar-jozef-sierakowski | tytuł = Sierakowski Zygmunt Erazm Gaspar Józef, pseud. Dołęga (1827–1863) | autor = [[Stefan Kieniewicz]] | praca = [[Polski Słownik Biograficzny]] T. XXXVII/1996-1997 | opublikowany = ipsb.nina.gov.pl | data dostępu = 2017-07-28}}</ref>.


W 1863, po wybuchu powstania wziął dymisję z wojska rosyjskiego i z ramienia [[Rząd Narodowy (powstanie styczniowe)|Rządu Narodowego]] został naczelnikiem wojennym [[Gubernia kowieńska|województwa kowieńskiego]]. Dowodził [[Oddział Zygmunta Sierakowskiego|2500-osobowym oddziałem]], operującym na Żmudzi, który zorganizował się w lasach pod [[Rogów (okręg poniewieski)|Rogowem]] i tamże 6 kwietnia 1863 stoczył pierwszą potyczkę<ref>{{SgKP|IX|667|Rogów, miasteczko nad rz. Niewiażą}}</ref>.
W 1863, po wybuchu powstania z ramienia [[Rząd Narodowy (powstanie styczniowe)|Rządu Narodowego]] został naczelnikiem wojennym [[Gubernia kowieńska|województwa kowieńskiego]]. Dowodził [[Oddział Zygmunta Sierakowskiego|2500-osobowym oddziałem]], operującym na Żmudzi, który zorganizował się w lasach pod [[Rogów (okręg poniewieski)|Rogowem]] i tamże 6 kwietnia 1863 stoczył pierwszą potyczkę<ref>{{SgKP|IX|667|Rogów, miasteczko nad rz. Niewiażą}}</ref>.


21 kwietnia pobił Rosjan w [[Bitwa pod Ginietynami|pod Ginietyniami]]. 3 maja wyruszył ze swoim źle uzbrojonym oddziałem w kierunku [[Kurlandia|Kurlandii]], gdzie zamierzał przejąć [[Wyprawa morska Łapińskiego w 1863|transport broni]] dostarczany z [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]]<ref>desant [[generał|gen.]] [[Teofil Łapiński|Teofila Łapińskiego]]</ref> przez [[Teofil Łapiński|Teofila Łapińskiego]].
Po połączeniu z oddziałami księdza Antoniego Mackiewicza i Bolesława Kołyszki 21 kwietnia 1863 r. pokonał wojska rosyjskie w [[Bitwa pod Ginietynami|bitwie pod Ginietyniami]]. 3 maja wyruszył ze swoim źle uzbrojonym oddziałem w kierunku [[Kurlandia|Kurlandii]], gdzie zamierzał przejąć [[Wyprawa morska Łapińskiego w 1863|transport broni]] dostarczany z [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]]<ref>desant [[generał|gen.]] [[Teofil Łapiński|Teofila Łapińskiego]]</ref> przez [[Teofil Łapiński|Teofila Łapińskiego]].


W dniach 7 maja – 9 maja stoczył trzydniową [[bitwa pod Birżami|bitwę pod Birżami]], zakończoną rozbiciem jego oddziału przez fiński pułk lejbgwardii gen. Jana Ganeckiego. Dostał się do rosyjskiej niewoli. Przed sądem wojennym okazał niezłomny hart ducha. Wbrew zabiegom międzynarodowej opinii publicznej Sierakowski został powieszony 27 czerwca 1863 na pl. Łukiskim w Wilnie. Jego ciało pogrzebano w tajemnicy przed rodzinami.
W dniach 7 maja – 9 maja stoczył trzydniową [[bitwa pod Birżami|bitwę pod Birżami]], zakończoną rozbiciem jego oddziału przez fiński pułk lejbgwardii gen. Jana Ganeckiego. Ciężko ranny, dostał się do rosyjskiej niewoli. Przed sądem wojennym okazał niezłomny hart ducha. Wbrew zabiegom międzynarodowej opinii publicznej, w tym Garibaldiego i dworu angielskiego, na polecenie gubernatora Michaiła Murawjowa Sierakowski został powieszony 27 czerwca 1863 na pl. Łukiskim w Wilnie. Jego ciało pogrzebano w tajemnicy przed rodzinami.


Zmarli powstańcy 1863 roku zostali odznaczeni przez Prezydenta RP [[Ignacy Mościcki|Ignacego Mościckiego]] 21 stycznia 1933 roku [[Krzyż i Medal Niepodległości|Krzyżem Niepodległości z Mieczami]]<ref>[http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WMP19330240032/O/M19330032.pdf Zarządzenie o nadaniu Krzyża Niepodległości z mieczami poległym i zmarłym Powstańcom 1863 r. ], w opisie elektronicznym jest błąd 1893 [sic!]</ref>.
Zmarli powstańcy 1863 roku zostali odznaczeni przez Prezydenta RP [[Ignacy Mościcki|Ignacego Mościckiego]] 21 stycznia 1933 roku [[Krzyż i Medal Niepodległości|Krzyżem Niepodległości z Mieczami]]<ref>[http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WMP19330240032/O/M19330032.pdf Zarządzenie o nadaniu Krzyża Niepodległości z mieczami poległym i zmarłym Powstańcom 1863 r. ], w opisie elektronicznym jest błąd 1893 [sic!]</ref>.

Wersja z 12:29, 7 sie 2018

Zygmunt Sierakowski
Ilustracja
Zygmunt Sierakowski w 1862 roku
generał
Data i miejsce urodzenia

19 maja 1827
Lisów na Wołyniu

Data i miejsce śmierci

27 czerwca 1863 (37 lat)
Plac Łukiski w Wilnie

Przebieg służby
Stanowiska

od 1856 chorąży, od 1861 roku kapitan, od 1863 generał

Główne wojny i bitwy

Powstanie styczniowe

Odznaczenia
Krzyż Niepodległości z Mieczami
Multimedia w Wikimedia Commons
Teksty w Wikiźródłach
Cytaty w Wikicytatach
Tablica upamiętniająca w Wilnie
Z. Sierakowski w 1860 r.j

Zygmunt Erazm Gaspar Józef Sierakowski, pseudonim „Dołęga” (ur. 19 maja 1827 w Lisowie koło Maniewicz na Wołyniu, zm. 27 czerwca 1863 w Wilnie) – polski generał, działacz niepodległościowy, dowódca powstania styczniowego na Żmudzi, naczelnik wojenny województwa kowieńskiego[1].

Życiorys

W 1843 r. Zygmunt ukończył gimnazjum w Żytomierzu. W 1845 roku rozpoczął studia na Uniwersytecie Petersburskim, najpierw na wydziale matematycznym, a następnie prawno-administracyjnym. Wśród studentów polskich w Petersburgu odgrywał znaczącą rolę, inicjując działalność patriotyczną i społeczną oraz nawiązując kontakty z wileńskim Związkiem Bratnim Młodzieży Litewskiej. Jako student uniwersytetu petersburskiego prowadził propagandę patriotyczną wśród ludu wiejskiego na Litwie. W maju 1848 schwytany przez Rosjan i skazany za nielegalne przekraczanie granicy rosyjsko-austriackiej na bezterminowe roty aresztanckie w orenburskim korpusie karnym. w lipcu 1848 r. został wysłany do położonego na wschodnim wybrzeżu Morza Kaspijskiego fortu Nowopietrowskiego. W sierpniu 1849 r. przeniesiono go do Orenburga, gdzie w 1854 r. uzyskał awans na podoficera. W maju 1854 roku roku został przydzielony do pomocy gen. Burncaudowi, głównemu inżynierowi, który nad rzeką Syrdaria zajmował się pracami fortyfikacyjnymi. W 1855 roku zmarł car Mikołaj I dzięki czemu Sierakowski otrzymał amnestię wyroku. W konsekwencji w lutym 1856 roku awansowany został na stopień chorążego i przeniesiony do rezerwowego batalionu Brzeskiego Pułku, który stacjonował w Jekaterynosławiu. Następnie Sierakowski złożył wniosek o przyjęcie do Akademii Sztabu Generalnego w Petersburgu popierając go zaświadczeniem o trzyletnich studiach uniwersyteckich, opinii gen. Burncauda o umiejętnościach z zakresu inżynierii wojskowej, topografii i kartografii i znajomości sześciu języków obcych. W trakcie studiów nawiązał kontakty m.in. z Nikołajem Czernyszewskim i Nikołajem Niekrasowem oraz zaczął pisać w redagowanym przez nich piśmie "Sowriemiennik". W 1857 r. Zygmunt Sierakowski założył w Petersburgu kolejne konspiracyjne koło integrujące środowisko polskie, które początkowo prowadziło półlegalną działalność samokształceniową. Z niego to w 1859 r. wyrosło tajne Koło Oficerów Polskich. W połowie 1859 ukończył ze złotym medalem Akademię Sztabu Generalnego w Petersburgu uzyskując awans na porucznika i skierowanie do Wydziału Statystycznego Sztabu Generalnego. W maju 1860 r. został wyznaczony do reprezentowania armii rosyjskiej na Międzynarodowym Kongresie Statystycznym w Londynie. Po zakończeniu Kongresu reprezentując carską armię odwiedził Francję, a następnie Prusy i Austrię.

W 1860 powrócił na Litwę jako odznaczony Orderem św. Włodzimierza[2].

Tam też należał do kierownictwa konspiracyjnych sfederowanego Koła Oficerów Polskich w Petersburgu, związanego z organizacją czerwonych w Kongresówce. Z ich ramienia w 1861 nawiązał w Paryżu kontakt z Ludwikiem Mierosławskim. Spotykał się z Giuseppe Garibaldim i Aleksandrem Hercenem. Do Petersburga powrócił w maju 1861 r. W tym czasie mianowany został kapitanem Sztabu Generalnego oraz został odznaczony Orderem św. Anny III klasy[3][4]. W lecie 1862 roku poślubił Apolonię Dalewską[5]. Na początku 1862 r. Sierakowski ogłosił wyniki swoich prac w cyklu rozpraw zatytułowanym "Wyjątki z listów o prawodawstwie karno-wojskowym i o instytucjach wojskowych ważniejszych państw europejskich". 22 lutego 1862 r. oficjalnie złożył na ręce ministra wojny gen. Milutina własny projekt reformy wojskowej, postulujący m.in. zniesienie kar cielesnych w armii. W lipcu 1862 r. wyjechał do Francji z zadaniem kontynuowania swoich prac nad wojskowym więziennictwem i jednostkami karnymi. Powierzoną mu misję wykorzystał również do spotkań z polskimi politykami emigracyjnymi. W drodze powrotnej spotkał się z Giuseppe Garibaldim oraz z Hercenem i Bakuninem. Do Petersburga powrócił pod koniec 1862 r.

W 1863, po wybuchu powstania z ramienia Rządu Narodowego został naczelnikiem wojennym województwa kowieńskiego. Dowodził 2500-osobowym oddziałem, operującym na Żmudzi, który zorganizował się w lasach pod Rogowem i tamże 6 kwietnia 1863 stoczył pierwszą potyczkę[6].

Po połączeniu z oddziałami księdza Antoniego Mackiewicza i Bolesława Kołyszki 21 kwietnia 1863 r. pokonał wojska rosyjskie w bitwie pod Ginietyniami. 3 maja wyruszył ze swoim źle uzbrojonym oddziałem w kierunku Kurlandii, gdzie zamierzał przejąć transport broni dostarczany z Wielkiej Brytanii[7] przez Teofila Łapińskiego.

W dniach 7 maja – 9 maja stoczył trzydniową bitwę pod Birżami, zakończoną rozbiciem jego oddziału przez fiński pułk lejbgwardii gen. Jana Ganeckiego. Ciężko ranny, dostał się do rosyjskiej niewoli. Przed sądem wojennym okazał niezłomny hart ducha. Wbrew zabiegom międzynarodowej opinii publicznej, w tym Garibaldiego i dworu angielskiego, na polecenie gubernatora Michaiła Murawjowa Sierakowski został powieszony 27 czerwca 1863 na pl. Łukiskim w Wilnie. Jego ciało pogrzebano w tajemnicy przed rodzinami.

Zmarli powstańcy 1863 roku zostali odznaczeni przez Prezydenta RP Ignacego Mościckiego 21 stycznia 1933 roku Krzyżem Niepodległości z Mieczami[8].

W zbiorach Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie znajduje się jego szabla wzorowana na XVII-wiecznej karabeli.

W lipcu 2017 odnaleziono miejsce pochówku generała na Górze Zamkowej w Wilnie. Zwłoki generała ze związanymi z tyłu rękoma udało się rozpoznać dzięki obrączce ślubnej z datą i wygrawerowanym w języku polskim napisem: "Zygmunt Apolonija 11 Sierpnia/30 Lipca 1862 r.”[9][10].

Rodzina

Urodzona w 1864 roku córeczka Apoloni i Zygmunta, została przez Rosjan zesłana razem z matką do Samary, gdzie zmarła w 1866 w wieku 2 lat. Na pamiątkę ojca otrzymała imię Zygmunta.

Jego siostrzenicą była ukraińska aktorka Sofija Tobiłewycz[11].

Przypisy

  1. ↑ Organizacja władz powstańczych w roku 1863 [Spis obejmuje Komitet Centralny oraz naczelników wojennych i cywilnych powiatów z województw: mazowieckiego, podlaskiego, lubelskiego, sandomierskiego, krakowskiego, kaliskiego, płockiego, augustowskiego, wileńskiego, kowieńskiego, grodzieńskiego, mińskiego, mohylewskiego, witebskiego, kijowskiego, wołyńskiego, podolskiego oraz z Galicji, Wielkopolski i Prus Zachodnich. AGAD, nr zespołu 245, s. 12.
  2. ↑ Maria Janion: Życie pośmiertne Konrada Wallenroda. Warszawa: PIW, 1990, s. 272.
  3. ↑ Wiktoria Śliwowska: Zesłańcy polscy w Imperium Rosyjskim w pierwszej połowie XIX wieku. Słownik biograficzny. Warszawa: DiG, 1998, s. 547.
  4. ↑ 145. rocznica śmierci przywódcy powstania styczniowego na Żmudzi Zygmunta Sierakowskiego. naukawpolsce.pap.pl, 2008-06-27. [dostęp 2017-07-28].
  5. ↑ Stefan Kieniewicz: Sierakowski Zygmunt Erazm Gaspar Józef, pseud. Dołęga (1827–1863). [w:] Polski Słownik Biograficzny T. XXXVII/1996-1997 [on-line]. ipsb.nina.gov.pl. [dostęp 2017-07-28].
  6. ↑ Rogów, miasteczko nad rz. Niewiażą, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 667.
  7. ↑ desant gen. Teofila Łapińskiego
  8. ↑ Zarządzenie o nadaniu Krzyża Niepodległości z mieczami poległym i zmarłym Powstańcom 1863 r. , w opisie elektronicznym jest błąd 1893 [sic!]
  9. ↑ Wyborcza.pl [online], wyborcza.pl [dostęp 2017-07-27].
  10. ↑ Tajemnica Góry Giedymina, znaleziono szczątki 17 ciał, „wyborcza.pl” [dostęp 2018-08-07] (pol.).
  11. ↑ Фольклористичні та наукові праці, Том 2

Bibliografia

  • Ćwiek Z., Przywódcy powstania styczniowego. Sześć sylwetek, Warszawa 1963.
  • Stefan Kieniewicz, Powstanie Styczniowe, Warszawa 1983.
  • Kronika powstań polskich 1795-1944, Warszawa 1994.
  • Kwaśniewicz W., Dzieje szabli w Polsce , Warszawa 2007. (wyd. III)
  • Stanisław Strumph-Wojtkiewicz, Powstanie Styczniowe, Warszawa 1973.
  • Wielka Ilustrowana Encyklopedia Gutenberga (1934-1939)
  • Tadeusz Prus-Faszczewski. Ostatnie chwile Dołęgi-Sierakowskiego w nieznanym pamiętniku oficera rosyjskiego. „Kurier Literacko-Naukowy”. 51, s. 2, 19 grudnia 1938. 

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zygmunt_Sierakowski&oldid=54125471”