Stefan Kieniewicz

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Stefan Kieniewicz
Ilustracja
Stefan Kieniewicz (przed 1983)
Data i miejsce urodzenia

20 września 1907
Dereszewicze

Data i miejsce śmierci

2 maja 1992
Konstancin

profesor nauk humanistycznych
Specjalność: historia XIX wieku
Alma Mater

Uniwersytet Poznański

Doktorat

1934 – nauki historyczne
Uniwersytet Poznański

Habilitacja

1946 – nauki historyczne
Uniwersytet Jagielloński

Profesura

1958

Polska Akademia Nauk
Status

członek rzeczywisty

Funkcja Jednostka PAN

przewodniczący (1969–1984)
Komitet Nauk Historycznych

Doktor honoris causa
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej – 1975
Nauczyciel akademicki
Uczelnia

Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego

Odznaczenia
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Order Sztandaru Pracy I klasy Złoty Krzyż Zasługi Medal 10-lecia Polski Ludowej Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Nauczyciel PRL”
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Grób Stefana Kieniewicza na cmentarzu Powązkowskim

Stefan Kieniewicz herbu Rawicz (ur. 7 września?/20 września 1907 w Dereszewiczach, zm. 2 maja 1992 w Konstancinie) – polski historyk i archiwista, badacz historii Polski XIX wieku. Profesor Uniwersytetu Warszawskiego i Polskiej Akademii Nauk. Żołnierz Armii Krajowej i uczestnik powstania warszawskiego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 20 września 1907 w Dereszewiczach nad Prypecią w rodzinie Antoniego Kieniewicza herbu Rawicz (1877–1960) i hrabianki Magdaleny Grabowskiej herbu Oksza (1881–1961)[1] należących do znanej litewskiej, szlacheckiej rodziny Kieniewiczów herbu Rawicz z powiatu mozyrskiego. Był absolwentem Gimnazjum im. Hetmana Jana Zamoyskiego w Warszawie (1925)[2]. Ukończył historię na Uniwersytecie Poznańskim (1930), wśród jego wykładowców był Adam Skałkowski. W 1934 obronił doktorat zatytułowany Społeczeństwo polskie w powstaniu wielkopolskim, 1848 r., napisany pod kierunkiem Marcelego Handelsmana (wyd. 1935)[3]. Od 1937 do 1944 pracował w Archiwum Skarbowym w Warszawie. Podczas II wojny światowej służył w Biurze Informacji i Propagandy Komendy Głównej Armii Krajowej. Podczas powstania warszawskiego został ranny, po jego upadku był przetrzymywany w obozach w Wirtembergii i Badenii.

Po wojnie związał się z Instytutem Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego. Po habilitacji na Uniwersytecie Jagiellońskim (1946) był zastępcą profesora UW, od 1949 profesorem nadzwyczajnym, a od 1958 profesorem zwyczajnym. Tytuł naukowy profesora nauk humanistycznych uzyskał w 1949[4]. W latach 1953–1968 pracował także w Instytucie Historii PAN. W 1965 został członkiem korespondentem PAN, a w 1970 członkiem rzeczywistym[5]. Był członkiem i przewodniczącym (1969–1984) Komitetu Nauk Historycznych PAN. Należał do Polskiego Towarzystwa Historycznego (od 1974 – członek honorowy) oraz Węgierskiej Akademii Nauk (od 1975 – członek zagraniczny). Członek Rady Redakcyjnej Przeglądu Historycznego. Specjalizował się w historii Polski XIX wieku.

Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 194-4-7)[6]. Jego synami byli: kartograf i ksiądz Antoni Kieniewicz oraz profesor i dyplomata Jan Kieniewicz zaś wnukiem – ksiądz Piotr Kieniewicz. Córka Teresa Kieniewicz (1944-2008), filolożka angielska i przeorysza klasztoru karmelitanek w Bornem Sulinowie.

Uczniowie[edytuj | edytuj kod]

Do grona jego uczniów należą: Janusz Beck, Ryszard Bender, Janusz Berghauzen, Gianpiero Bozzolato, Stanisław Chankowski, Marian Chudzyński, Krzysztof Dunin-Wąsowicz, Hanna Dylągowa, Stanisław Gajewski, Stanisław Góra, Barbara Grochulska, Antoni Grzybowski, Janusz Jasiński, Jan Kania, Barbara Kociarska, Julian Komar, Stefan Król, Hanna Kurde-Banowska Lutzowa, Stanisław Łaniec, Czesława Ohryzko-Włodarska, Daniel Olszewski, Maria Paszkiewiczówna, Maria Piaszyk, Franciszka Ramotowska, Halina Rożenowa, Jerzy Skowronek, Barbara Smoleńska, Stefania Sokołowska, Teresa Stummer, Jerzy Szumski, Andrzej Szwarc, Ryszard Szwed, Eugeniusz Tomaszewski, Wiktoria Śliwowska, Jan Warmiński, Piotr Włoczyk, Maria Wójcik, Krystyna Wyczańska, Janusz Ziemnicki, Ryszard Żelichowski.

Wyróżnienia, nagrody i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Wybrane publikacje[edytuj | edytuj kod]

Opublikował ponad 500 prac naukowych, w tym:

  • Społeczeństwo polskie w powstaniu poznańskim 1848 r. (1935),
  • Adam Sapieha (1939),
  • Rosja w XIX wieku (1948),
  • Czyn polski w dobie Wiosny Ludów (1948),
  • Oblicze ideowe Wiosny Ludów (1948),
  • Konspiracje galicyjskie 1831-1845 (1950),
  • Ruch chłopski w Galicji w 1846 r. (1951),
  • Przemiany społeczne i gospodarcze w Królestwie Polskim (1815–1830). Wybór tekstów źródłowych (1951),
  • Legion Mickiewicz 1848–1849 (1957),
  • Samotnik brukselski: Opowieść o Joachimie Lelewelu (1960),
  • Historia Polski 1795–1918 (1968),
  • Powstanie styczniowe, (1972), ISBN 83-01-03652-4,
  • Przesłanki rozwoju nauki polskiej w okresie międzypowstaniowym, „Studia i materiały z dziejów nauki polskiej”, Seria E, Z.5, (1973),
  • Les insurrections polonaises du XIXe siècle et le problème de l’aide de la France, PWN, Warszawa 1971, Conférence au Centre Scientifique de Paris de l’Académie Polonaise des Sciences le 24 avril 1970,
  • Les chances de l’insurrection polonaise de 1863, PWN, Warszawa 1973, Conférence au Centre Scientifique de Paris de l’Académie Polonaise des Sciences le 7 décembre (1973),
  • Warszawa w latach 1795–1914 (1978, 1988; trzeci tom z Dziejów Warszawy, których był redaktorem naukowym),
  • Pomiędzy Stadionem a Goslarem. Sprawa włościańska w Galicji w 1848 r. (1980),
  • Historyk a świadomość narodowa (1982),
  • Warszawa w powstaniu styczniowym, Warszawa 1983, ISBN 83-214-0303-4 (wydanie ocenzurowane przez cenzurę stanu wojennego),
  • Dereszewicze 1863 (1986),
  • Smolna 30. Urywki wspomnień, [w:] Smolna 30. Gimnazjum im. Jana Zamoyskiego, PIW, Warszawa 1989, s. 126–132,
  • Manifest 22 stycznia 1863 roku (1989),
  • Joachim Lelewel (1990),
  • Pamiętniki (2021).

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Stefan Kieniewicz h. Rawicz w Wielkiej Genealogii Minakowskiego [dostęp z dnia: 2016-07-31]
  2. ↑ Smolna 30. Gimnazjum im. Jana Zamoyskiego, PIW, Warszawa 1989; spis absolwentów na s. 346, poz. 20. oraz fot. 42 po s. 224; Smolna 30. Urywki wspomnień, s. 126–132.
  3. ↑ Biogram Stefan Kieniewicza na obwolucie. W: Stefan Kieniewicz: Powstanie styczniowe. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1983.
  4. ↑ Prof. zw. dr czł. rz Stefan Kieniewicz, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [dostęp 2013-05-19].[martwy link]
  5. ↑ KIENIEWICZ, Stefan [online], Polska Akademia Nauk - Członkowie PAN [dostęp 2023-02-03] (pol.).
  6. ↑ Cmentarz Stare Powązki: HIERONIM KIENIEWICZ, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2018-01-08].
  7. ↑ a b c d e f g Andrzej Śródka, Uczeni Polscy XIX–XX stulecia, Aries, Warszawa 1994, s. 193–194.
  8. ↑ Rocznik Polskiej Akademii Umiejętności, PAU, Kraków 1945, s. 154.
  9. ↑ a b c Roczniki Uniwersytetu Warszawskiego – T. 10–13.1972, s. 50.
  10. ↑ a b Nauka polska, T. 15, Polska Akademia Nauk, 1967, s. 68, 135.
  11. ↑ Uchwała Rady Państwa z dnia 28 września 1954 r. o nadaniu odznaczeń państwowych (M.P. z 1954 r. nr 112, poz. 1589).
  12. ↑ a b Dziennik Polski, rok XX, nr 171 (6363), s. 1.
  13. ↑ Janina Adamowiczowa, Marian Kotowski, Nagrody państwowe w latach 1948–1955, 1964–1972. Informator, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1973, s. 162.
  14. ↑ Rocznik literacki, Instytut Literacki, 1972, s. 656.
  15. ↑ Doktorzy honoris causa UMCS. umcs.lublin.pl. [dostęp 2011-02-23].
  16. ↑ a b Roczniki Uniwersytetu Warszawskiego, T. 16–18, 1978. s. 175.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stefan_Kieniewicz&oldid=72971141”