Przesieka Śląska: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Paweł Żyła (dyskusja | edycje) informacja o zachowanych lasach |
drobne merytoryczne, źródła/przypisy |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
[[Plik:Przesieka slaka.jpg|thumb|Przebieg Przesieki Śląskiej]] |
[[Plik:Przesieka slaka.jpg|thumb|Przebieg Przesieki Śląskiej]] |
||
'''Przesieka Śląska''' – niezasiedlony do późnego [[Średniowiecze|średniowiecza]] (XV w.) i trudny do przebycia pas gęstych [[las]]ów biegnący od [[Góry Złote|Gór Złotych]] w kierunku południowo-wschodnim do okolic [[Głuchołazy|Głuchołaz]], następnie wzdłuż górnego biegu [[Ścinawa Niemodlińska|Ścinawy]] i dolnego biegu [[Nysa Kłodzka|Nysy Kłodzkiej]] do [[Odra|Odry]], dalej wschodnim brzegiem rzeki [[Stobrawa (rzeka)|Stobrawy]], a od jej środkowego biegu na północny wschód w pobliże [[Byczyna|Byczyny]]<ref>Zob. mapa "Śląsk w XI i XII wieku" (oprac. B. Kaczmarski), w: K. Popiołek, ''Historia Śląska od pradziejów do 1945 roku'', Katowice 1972</ref>. |
'''Przesieka Śląska''' – niezasiedlony do późnego [[Średniowiecze|średniowiecza]] (XV w.) i trudny do przebycia pas gęstych [[las]]ów biegnący od [[Góry Złote|Gór Złotych]] koło wsi [[Budzów (województwo dolnośląskie)|Budzów]] i przez [[Dzbanów]] w kierunku południowo-wschodnim do okolic [[Głuchołazy|Głuchołaz]], następnie wzdłuż górnego biegu [[Ścinawa Niemodlińska|Ścinawy]] i dolnego biegu [[Nysa Kłodzka|Nysy Kłodzkiej]] do [[Odra|Odry]] którą przekraczała koło [[Ryczyn (grodzisko)|grodu w Ryczynie]], dalej wschodnim brzegiem rzeki [[Stobrawa (rzeka)|Stobrawy]], a od jej środkowego biegu na północny wschód w pobliże Namysłowa i [[Byczyna|Byczyny]]<ref>Zob. mapa "Śląsk w XI i XII wieku" (oprac. B. Kaczmarski), w: K. Popiołek, ''Historia Śląska od pradziejów do 1945 roku'', Katowice 1972</ref><ref>Maleczyński K., ''Historia Śląska'', t. 1, Wrocław 1960, s. 151</ref>. |
||
Początkowo stanowiła granicę plemienną między [[Ślężanie|Ślężanami]] a [[Opolanie (plemię)|Opolanami]]. W XII wieku stanowiła naturalną granicę pomiędzy należącym do [[Bolesław I Wysoki|Bolesława Wysokiego]] ''Dux Silesiae'' (Księstwem Śląskim) a należącym do [[Mieszko I Plątonogi|Mieszka Plątonogiego]] ''Dux Opoliae'' (Księstwem Opolskim), który zaczęto nazywać Górnym Śląskiem od XV wieku (pierwsza wzmianka pod tą nazwą w 1478 r.)<ref>R. Fukala, ''Slezsko. Neznáma země Koruny česke. Knížecí a stavovské Slezsko do roku 1740'', České Budějovice 2007, s. 24-25.</ref>. Przesieka stała się tym samym naturalną i historyczną granicą między [[Dolny Śląsk|Dolnym Śląskiem]] a [[Górny Śląsk|Górnym Śląskiem]]. |
Początkowo stanowiła granicę plemienną między [[Ślężanie|Ślężanami]] a [[Opolanie (plemię)|Opolanami]]. W XII wieku stanowiła naturalną granicę pomiędzy należącym do [[Bolesław I Wysoki|Bolesława Wysokiego]] ''Dux Silesiae'' (Księstwem Śląskim) a należącym do [[Mieszko I Plątonogi|Mieszka Plątonogiego]] ''Dux Opoliae'' (Księstwem Opolskim), który zaczęto nazywać Górnym Śląskiem od XV wieku (pierwsza wzmianka pod tą nazwą w 1478 r.)<ref>R. Fukala, ''Slezsko. Neznáma země Koruny česke. Knížecí a stavovské Slezsko do roku 1740'', České Budějovice 2007, s. 24-25.</ref>. Przesieka stała się tym samym naturalną i historyczną granicą między [[Dolny Śląsk|Dolnym Śląskiem]] a [[Górny Śląsk|Górnym Śląskiem]]. Puszcz granicznych tworzących Przesiekę nie wolno było trzebić jeszcze w drugiej połowie XIII wieku<ref>{{Cytuj |autor = Wojciech Kawka |tytuł = Murowane wieże na zamkach księstwa opolsko-raciborskiego i księstw sukcesorskich od XIII do połowy XVI wieku |data dostępu = 2019-02-05 |url = https://www.academia.edu/12100118/Murowane_wie%C5%BCe_na_zamkach_ksi%C4%99stwa_opolsko-raciborskiego_i_ksi%C4%99stw_sukcesorskich_od_XIII_do_po%C5%82owy_XVI_wieku |język = en}}</ref>. |
||
Przesiekę przez długi czas wykorzystywano jako naturalną przeszkodę militarną, w zamierzeniu miała chronić przed nadchodzącymi z południa najazdami [[Morawianie|Morawian]] i [[Czesi|Czechów]] – jednak w żaden sposób nie była w stanie powstrzymać wielkiego najazdu [[Husytyzm|husytów]] z 1420 roku. |
Przesiekę przez długi czas wykorzystywano jako naturalną przeszkodę militarną, w zamierzeniu miała chronić przed nadchodzącymi z południa najazdami [[Morawianie|Morawian]] i [[Czesi|Czechów]] – jednak w żaden sposób nie była w stanie powstrzymać wielkiego najazdu [[Husytyzm|husytów]] z 1420 roku. |
||
Wersja z 14:02, 5 lut 2019
Przesieka Śląska – niezasiedlony do późnego średniowiecza (XV w.) i trudny do przebycia pas gęstych lasów biegnący od Gór Złotych koło wsi Budzów i przez Dzbanów w kierunku południowo-wschodnim do okolic Głuchołaz, następnie wzdłuż górnego biegu Ścinawy i dolnego biegu Nysy Kłodzkiej do Odry którą przekraczała koło grodu w Ryczynie, dalej wschodnim brzegiem rzeki Stobrawy, a od jej środkowego biegu na północny wschód w pobliże Namysłowa i Byczyny[1][2].
Początkowo stanowiła granicę plemienną między Ślężanami a Opolanami. W XII wieku stanowiła naturalną granicę pomiędzy należącym do Bolesława Wysokiego Dux Silesiae (Księstwem Śląskim) a należącym do Mieszka Plątonogiego Dux Opoliae (Księstwem Opolskim), który zaczęto nazywać Górnym Śląskiem od XV wieku (pierwsza wzmianka pod tą nazwą w 1478 r.)[3]. Przesieka stała się tym samym naturalną i historyczną granicą między Dolnym Śląskiem a Górnym Śląskiem. Puszcz granicznych tworzących Przesiekę nie wolno było trzebić jeszcze w drugiej połowie XIII wieku[4].
Przesiekę przez długi czas wykorzystywano jako naturalną przeszkodę militarną, w zamierzeniu miała chronić przed nadchodzącymi z południa najazdami Morawian i Czechów – jednak w żaden sposób nie była w stanie powstrzymać wielkiego najazdu husytów z 1420 roku.
Według Benno Nietschego przesiekę o szerokości mili wzniósł książę Henryk I Brodaty przeciwko swojemu stryjowi Mieszkowi I Plątonogiemu, „w sposób, jaki kiedyś zastosowano przeciw Czechom w okolicy Przełęczy Bardzkiej, gdzie wycięto mnóstwo pni, a następnie pomiędzy stojącymi drzewami ułożono je w rodzaj palisady”[potrzebny przypis].
Trzebienie lasów tworzących przesiekę było zabronione do końca XIII wieku, a ich resztki można zaobserwować do dziś. Na przełomie XIII i XIV wieku tereny przesieki zostały skolonizowane[5].
Na terenie dawnej przesieki zachowało się do dnia dzisiejszego wiele enklaw leśnych, w tym drzewostanów o charakterze zbliżonym do naturalnego, z których cześć podlega ochronie rezerwatowej: Cisowa Góra, Cisy, Przyłek, Dębina, Kokorycz, Krzywiczyny i Komorzno. W linii przebiegu Przesieki Śląskiej położonych jest szereg obszarów Natura 2000 chroniących siedliska leśne: Góry Bardzie, Przyłęk nad Białą Głuchołaską, Opolska Dolina Nysy Kłodzkiej i Teklusia, oraz Stobrawski Park Krajobrazowy[6].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Zob. mapa "Śląsk w XI i XII wieku" (oprac. B. Kaczmarski), w: K. Popiołek, Historia Śląska od pradziejów do 1945 roku, Katowice 1972
- ↑ Maleczyński K., Historia Śląska, t. 1, Wrocław 1960, s. 151
- ↑ R. Fukala, Slezsko. Neznáma země Koruny česke. Knížecí a stavovské Slezsko do roku 1740, České Budějovice 2007, s. 24-25.
- ↑ Wojciech Kawka, Murowane wieże na zamkach księstwa opolsko-raciborskiego i księstw sukcesorskich od XIII do połowy XVI wieku [online] [dostęp 2019-02-05] (ang.).
- ↑ Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak: Ziemia Kłodzka. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, s. 379. ISBN 978-83-89188-95-3.
- ↑ Geoserwis GDOŚ [online], geoserwis.gdos.gov.pl [dostęp 2018-12-05].
Bibliografia
- Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak, Iwona Chomiak, Ziemia Kłodzka, Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, ISBN 978-83-89188-95-3, OCLC 751422625.
- Benno Nietsche: Historia miasta Gliwice (Geschichte der Stadt Gleiwitz), Muzeum w Gliwicach, Gliwice 2011, ISBN 978-83-89856-38-8