Stelmachowo (województwo podlaskie): Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
→Zobacz też: drobne merytoryczne |
m MalarzBOT: zmiana szablonu {{Wieś infobox}} na {{Polska miejscowość infobox}} |
||
Linia 1: | Linia 1: | ||
{{ISG|Stelmachowo|Stelmachowo}} |
{{ISG|Stelmachowo|Stelmachowo}} |
||
{{ |
{{Polska miejscowość infobox |
||
|nazwa = Stelmachowo |
|nazwa = Stelmachowo |
||
| |
|rodzaj miejscowości = wieś |
||
| |
|zdjęcie = Stelmachowo - park dworski - ndx - 2.JPG |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
|dopełniacz |
|dopełniacz nazwy = Stelmachowa |
||
| |
|województwo = podlaskie |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
| |
|gmina = [[Tykocin (gmina)|Tykocin]] |
||
| |
|sołectwo = |
||
|miejscowość podstawowa = |
|||
⚫ | |||
| |
|wysokość = |
||
| |
|liczba ludności = 261 |
||
| |
|rok = 2008 |
||
| |
|strefa numeracyjna = 85 |
||
| |
|kod pocztowy = |
||
⚫ | |||
|kod pocztowy = |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
| |
|kod mapy = Tykocin (gmina) |
||
| |
|współrzędne = 53°9′41″N 22°44′37″E |
||
⚫ | |||
|kod mapy = Tykocin (gmina) |
|||
| |
|www = |
||
|stopniE = 22 |minutE = 44 |sekundE = 37 |
|||
|commons = |
|||
|wikisłownik = |
|||
⚫ | |||
}} |
}} |
||
'''Stelmachowo''' – [[wieś]] w [[Polska|Polsce]] położona w [[województwo podlaskie|województwie podlaskim]], w [[powiat białostocki|powiecie białostockim]], w [[Tykocin (gmina)|gminie Tykocin]]. |
'''Stelmachowo''' – [[wieś]] w [[Polska|Polsce]] położona w [[województwo podlaskie|województwie podlaskim]], w [[powiat białostocki|powiecie białostockim]], w [[Tykocin (gmina)|gminie Tykocin]]. |
Wersja z 15:49, 21 lis 2019
Artykuł |
53°9′41″N 22°44′37″E |
---|---|
- błąd |
38 m |
WD |
53°9'33"N, 22°44'38"E |
- błąd |
2052 m |
Odległość |
2 m |
wieś | |
Pozostałości dworu Rostworowskich w Stelmachowie | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Liczba ludności (2008) |
261 |
Strefa numeracyjna |
85 |
Tablice rejestracyjne |
BIA |
SIMC |
0043423 |
Położenie na mapie gminy Tykocin | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego | |
Położenie na mapie powiatu białostockiego | |
53°09′41″N 22°44′37″E/53,161389 22,743611 |
Stelmachowo – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie białostockim, w gminie Tykocin.
Do 1950 roku miejscowość istniała gmina Stelmachowo. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie białostockim.
Historia
W 1559 r. podczas przeprowadzania pomiary włócznej na miejscu wsi założono jeden z trzech folwarków starostwa tykocińskiego. W folwarku zbudowano kompleks zabudowań magazynowych i hodowlanych oraz wykopano stawy na Stelmachówce[1]. Założono także ogród użytkowy, który w 1576 roku zajmował ponad 3 hektary. Przy drodze z Łopuchowa wzniesiony został dwór zarządców folwarku, a na południe od dworu zlokalizowano kwatery ogrodowe, a po przeciwnej stronie dworu rozciągał się do stawów dziedziniec gospodarczy otoczony licznymi budynkami[1]. Po zniszczeniach spowodowanych Potopem szwedzkim porzucono stary folwark i w II połowie XVII w. założono nowe siedlisko, po przeciwnej stronie stawów i Stelmachówki. W 1661 r. starostwo tykocińskie zostało nadane Stefanowi Czarnieckiemu i przez jego córkę trafiło w ręce Branickich. W 1763 r. przy drodze ze starego folwarku do Kożuchowa zbudowano kamienną owczarnię, a w roku następnym kamienny spichlerz. Zapewne w tym czasie zbudowano też nowy dwór w starym dworzysku[1].
Dwór
Znajdują się tutaj pozostałości oficyny dawnego pałacu (zniszczonego w 1915 roku w czasie I wojny światowej), która w okresie międzywojennym pełniła funkcję dworu - rezydencji właścicieli[2]. Do oficyny dobudowano od frontu klasycystyczną kolumnadę z gankiem[1]. Przed II wojną światową właścicielem majątku był Aleksander Kalikst Adam hr. Rostworowski, który odziedziczył go po swojej matce, Leonii z hr. Potockich. W 1920 roku wydzierżawił on te dobra Szczęsnemu Władysławowi Stępczyńskiemu. Po wojnie majątek przejął PGR, który miał we dworze swoją siedzibę. W latach 80. XX wieku podczas remontu dwór został rozebrany z powodu złego stanu technicznego, a na odbudowę zabrakło funduszy. Obecnie budynki popegeerowskie przejął prywatny właściciel.
Z dawnego majątku pozostało kilka okazałych nieużytkowanych zabudowań, oraz gruzowisko z rozebranego dworu ze stojącym wśród nich portalem wejściowym i betonowym obrysem fundamentów[3].
Zabytki
- park dworski, XVIII, nr rej.:575 z 10.02.1984 [4].
Bibliografia
- Bończak-Kucharczyk Ewa, Dokumentacja ewidencyjna założenia dworsko-ogrodowego w Stelmachowie, Białystok 1978, maszynopis w posiadaniu Oddziału Wojewódzkiego Państwowej Służby Ochrony Zabytków w Białymstoku
- Bończak-Kucharczyk Ewa, Maroszek Józef, Kucharczyk Krzysztof, Katalog parków i ogrodów zabytkowych województwa białostockiego, katalog szczegółowy hasło nr 136, Białystok 1988, maszynopis w posiadaniu Oddziału Wojewódzkiego Państwowej Służby Ochrony Zabytków w Białymstoku
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b c d Stelmachowo - park pałacowy [online], www.ogrodowy.minigo.pl [dostęp 2019-07-19] .
- ↑ Stelmachowo - park pałacowy [online], www.testowy.minigo.pl [dostęp 2017-11-26] .
- ↑ Tadeusz Chitruszko , Tadeuszowy: Stelmachowo [online], Tadeuszowy [dostęp 2016-04-26] .
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podlaskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 .