Stelmachowo (województwo podlaskie): Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Rrudzik (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
125 618 edycji
m ludn., teryt, poczta, źródła/przypisy, drobne techniczne
Rrudzik (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
125 618 edycji
m link do commons
Linia 20: Linia 20:
|kod mapy = Tykocin (gmina)
|kod mapy = Tykocin (gmina)
|współrzędne = 53°9′41″N 22°44′37″E
|współrzędne = 53°9′41″N 22°44′37″E
|commons =
|commons = Category:Stelmachowo, Podlaskie Voivodeship
|www =
|www =
}}
}}

Wersja z 16:31, 29 paź 2020

Artykuł

53°9′41″N 22°44′37″E

- błąd

38 m

WD

53°9'33"N, 22°44'38"E

- błąd

2052 m

Odległość

2 m

Stelmachowo
wieś
{{{alt zdjęcia}}}
Pozostałości dworu Rostworowskich w Stelmachowie
Państwo

 Polska

Województwo

 podlaskie

Powiat

białostocki

Gmina

Tykocin

Liczba ludności (2011)

240[1][2]

Strefa numeracyjna

85

Kod pocztowy

16-080[3]

Tablice rejestracyjne

BIA

SIMC

0043423[4]

Położenie na mapie gminy Tykocin
Mapa konturowa gminy Tykocin, na dole znajduje się punkt z opisem „Stelmachowo”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Stelmachowo”
Położenie na mapie województwa podlaskiego
Mapa konturowa województwa podlaskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Stelmachowo”
Położenie na mapie powiatu białostockiego
Mapa konturowa powiatu białostockiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Stelmachowo”
Ziemia53°09′41″N 22°44′37″E/53,161389 22,743611
Multimedia w Wikimedia Commons

Stelmachowo – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie białostockim, w gminie Tykocin[4][5].

Do 1950 roku miejscowość istniała gmina Stelmachowo. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie białostockim.

Historia

W 1559 r. podczas przeprowadzania pomiary włócznej na miejscu wsi założono jeden z trzech folwarków starostwa tykocińskiego. W folwarku zbudowano kompleks zabudowań magazynowych i hodowlanych oraz wykopano stawy na Stelmachówce[6]. Założono także ogród użytkowy, który w 1576 roku zajmował ponad 3 hektary. Przy drodze z Łopuchowa wzniesiony został dwór zarządców folwarku, a na południe od dworu zlokalizowano kwatery ogrodowe, a po przeciwnej stronie dworu rozciągał się do stawów dziedziniec gospodarczy otoczony licznymi budynkami[6]. Po zniszczeniach spowodowanych Potopem szwedzkim porzucono stary folwark i w II połowie XVII w. założono nowe siedlisko, po przeciwnej stronie stawów i Stelmachówki. W 1661 r. starostwo tykocińskie zostało nadane Stefanowi Czarnieckiemu i przez jego córkę trafiło w ręce Branickich. W 1763 r. przy drodze ze starego folwarku do Kożuchowa zbudowano kamienną owczarnię, a w roku następnym kamienny spichlerz. Zapewne w tym czasie zbudowano też nowy dwór w starym dworzysku[6].

Dwór

Znajdują się tutaj pozostałości oficyny dawnego pałacu (zniszczonego w 1915 roku w czasie I wojny światowej), która w okresie międzywojennym pełniła funkcję dworu - rezydencji właścicieli[7]. Do oficyny dobudowano od frontu klasycystyczną kolumnadę z gankiem[6]. Przed II wojną światową właścicielem majątku był Aleksander Kalikst Adam Rostworowski, który odziedziczył go po swojej matce, Leonii z hr. Potockich. W 1920 roku wydzierżawił on te dobra Szczęsnemu Władysławowi Stępczyńskiemu. Po wojnie majątek przejął PGR, który miał we dworze swoją siedzibę. W latach 80. XX wieku podczas remontu dwór został rozebrany z powodu złego stanu technicznego, a na odbudowę zabrakło funduszy. Obecnie budynki popegeerowskie przejął prywatny właściciel.

Z dawnego majątku pozostało kilka okazałych nieużytkowanych zabudowań, oraz gruzowisko z rozebranego dworu ze stojącym wśród nich portalem wejściowym i betonowym obrysem fundamentów[8].

Zabytki

  • park dworski, XVIII, nr rej.:575 z 10.02.1984 [9].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Portal polskawliczbach.pl [dostęp 2020-10-28]
  2. ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
  3. ↑ Poczta Polska. Wyszukiwarka kodów pocztowych
  4. ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
  5. ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. ↑ a b c d Stelmachowo - park pałacowy [online], www.ogrodowy.minigo.pl [dostęp 2019-07-19].
  7. ↑ Stelmachowo - park pałacowy [online], www.testowy.minigo.pl [dostęp 2017-11-26].
  8. ↑ Tadeusz Chitruszko, Tadeuszowy: Stelmachowo [online], Tadeuszowy [dostęp 2016-04-26].
  9. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podlaskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.

Bibliografia

  • Bończak-Kucharczyk Ewa, Dokumentacja ewidencyjna założenia dworsko-ogrodowego w Stelmachowie, Białystok 1978, maszynopis w posiadaniu Oddziału Wojewódzkiego Państwowej Służby Ochrony Zabytków w Białymstoku
  • Bończak-Kucharczyk Ewa, Maroszek Józef, Kucharczyk Krzysztof, Katalog parków i ogrodów zabytkowych województwa białostockiego, katalog szczegółowy hasło nr 136, Białystok 1988, maszynopis w posiadaniu Oddziału Wojewódzkiego Państwowej Służby Ochrony Zabytków w Białymstoku
Gmina Tykocin
Miasto
Części miasta
Wsie
Części wsi
Kolonia wsi
Kolonie
Osada

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stelmachowo_(województwo_podlaskie)&oldid=61213551”