Liczba przeciwna

Liczba przeciwna do danej liczby $a,\;$ to taka liczba $-a,\;$ że zachodzi:

$a+(-a)=0\;$

gdzie $0\;$ jest elementem zerowym działania dodawania.

W szczególności:

• liczbą przeciwną do zera jest zero.
• liczbą przeciwną do przeciwnej do x jest liczba x.

W zbiorach liczb całkowitych, wymiernych, rzeczywistych i zespolonych dla każdej liczby istnieje liczba przeciwna. Zbiory te wraz z dodawaniem są bowiem w szczególnym przypadkiem tzw. grup – a jeden z aksjomatów grupy wymaga istnienia elementu odwrotnego do każdego elementu zbioru.

W zbiorach liczb naturalnych, oraz w klasach liczb kardynalnych i porządkowych nie jest to już prawda – liczby ujemne nie należą do zbioru liczb naturalnych, a dla nieskończonych liczb kardynalnych i porządkowych liczby przeciwne w ogóle nie są zdefiniowane, o ile nie wprowadzimy ich sztucznie, np. tak jak w liczbach nadrzeczywistych.

Uogólnienie na grupy uporządkowane

Z punktu widzenia algebry jest to pojęcie elementu odwrotnego do danego wyrażone w terminologii addytywnej.

Jeżeli w grupie jest określony porządek liniowy $\leqslant$ spełniający

$a\leqslant b\implies a+c\leqslant b+c$

to

• elementy dla których $a\leqslant 0$, nazywamy niedodatnimi
• elementy dla których $0\leqslant a$, nazywamy nieujemnymi
• elementy niedodatnie niezerowe nazywamy ujemnymi
• elementy nieujemne niezerowe nazywamy dodatnimi

Takimi grupami są wspomniane wyżej grupy liczb całkowitych, wymiernych i rzeczywistych (ale nie zespolonych).

Wówczas, jak łatwo sprawdzić:

• element przeciwny do dodatniego jest ujemny
• element przeciwny do ujemnego jest dodatni

Warto wspomnieć jeszcze, że np. grupach z dodawaniem modulo n gdzie n jest parzyste istnieją elementy niezerowe, które są przeciwne do samych siebie.

Zobacz też

• arytmetyka
• liczba odwrotna
• liczba
• przegląd zagadnień z zakresu matematyki