Zębina: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m Wycofano edycje użytkownika 87.206.76.35 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to JGondek. |
|||
| Linia 3: | Linia 3: | ||
[[Plik:Enamel and dentine - ground section.jpg|thumb|250px|Szkliwo (góra) i zębina (dół), zdjęcie mikroskopowe]] |
[[Plik:Enamel and dentine - ground section.jpg|thumb|250px|Szkliwo (góra) i zębina (dół), zdjęcie mikroskopowe]] |
||
'''Zębina, dentyna''' ([[Łacina|łac.]] ''dentinum'') – tkanka leżąca pod [[Szkliwo (anatomia)|szkliwem]] w obrębie korony [[Zęby|zęba]] i pod [[Cement (histologia)|cementem]] w obrębie szyjki i korzenia zęba. Zbudowana jest w ok. 70% z części nieorganicznej w postaci kryształów dwuhydroksyapatytu, w ok. 20% z materii organicznej w postaci [[kolagen]] (typu I), [[mukopolisacharyd]]y, [[Glikozoaminoglikany|glikozaminoglikany]], [[ |
'''Zębina, dentyna''' ([[Łacina|łac.]] ''dentinum'') – tkanka leżąca pod [[Szkliwo (anatomia)|szkliwem]] w obrębie korony [[Zęby|zęba]] i pod [[Cement (histologia)|cementem]] w obrębie szyjki i korzenia zęba. Zbudowana jest w ok. 70% z części nieorganicznej w postaci kryształów dwuhydroksyapatytu, w ok. 20% z materii organicznej w postaci [[kolagen]] (typu I), [[mukopolisacharyd]]y, [[Glikozoaminoglikany|glikozaminoglikany]], [[proteoglikany]] i [[fosfoproteiny]] oraz małe ilości [[kwas cytrynowy|cytrynianu]], [[siarczan chondroityny|siarczanu chondroityny]], nierozpuszczalnych [[Białka|białek]] i [[Lipidy|lipidów]]; pozostałe 10% stanowi woda{{R|compendium1889}}. Zębina jest wytworem odontoblastów, które należą do miazgi zęba i tworzą na jej obwodzie zbitą jednokomórkową warstwę. |
||
== Rodzaje zębiny == |
== Rodzaje zębiny == |
||
Wersja z 22:43, 26 gru 2017
Zębina, dentyna (łac. dentinum) – tkanka leżąca pod szkliwem w obrębie korony zęba i pod cementem w obrębie szyjki i korzenia zęba. Zbudowana jest w ok. 70% z części nieorganicznej w postaci kryształów dwuhydroksyapatytu, w ok. 20% z materii organicznej w postaci kolagen (typu I), mukopolisacharydy, glikozaminoglikany, proteoglikany i fosfoproteiny oraz małe ilości cytrynianu, siarczanu chondroityny, nierozpuszczalnych białek i lipidów; pozostałe 10% stanowi woda[1]. Zębina jest wytworem odontoblastów, które należą do miazgi zęba i tworzą na jej obwodzie zbitą jednokomórkową warstwę.
Rodzaje zębiny
- zębina pierwszorzędowa (pierwotna) – występuje podczas rozwoju zęba, jest słabo zmineralizowana
- zębina drugorzędowa (wtórna) – występuje w zębach po wyrżnięciu, jest w pełni zmineralizowana
- zębina trzeciorzędowa (sklerotyczna) – pojawia się jako reakcja obronna zębiny na uszkodzenie zęba, następuje zamknięcie kanalików zębinowych
Funkcje zębiny
- ochrania miazgę zęba przed wpływem szkodliwych czynników
- jest bardzo wrażliwa na bodźce; na zmianę temperatury reaguje bólem
- z czasem reakcja na bodźce zmniejsza się, bo kanaliki ulegają zobliterowaniu (zamknięciu)
- bierze udział w metabolizmie szkliwa i cementu
Parametry fizykomechaniczne
Odporność zębiny na zgniatanie wynosi 200-400 MPa[2], twardość wg Knoopa – 68 kg/mm2[2] a w skali Mohsa – ok. 2. Wytrzymałość na rozciąganie jest równa 98 MPa[2], moduł elastyczności – 15-20 GPa[2], granica plastyczności – 165 MPa[2]. Przewodność cieplna zębiny wynosi 0,8859 W/m×K[2].
Przypisy
Bibliografia
- Kazimierz Kowalski: Ssaki, zarys teriologii. Warszawa: PWN, 1971.
- Kazimierz Krysiak, Krzysztof Świeżyński: Anatomia zwierząt. T. 2. Warszawa: PWN, 2008. ISBN 978-83-01-13544-7.
| Przedsionek jamy ustnej |
| ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Zęby |
| ||||
| Przyzębie | |||||
| Jama ustna właściwa |
|
.jpg)
- ↑ Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwiecompendium1889BŁĄD PRZYPISÓW - ↑ a b c d e f Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwieIlewicz2003BŁĄD PRZYPISÓW