Judea: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
m int. |
m drobne redakcyjne |
||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
[[Plik:Judean Desert Wadi Qelt.jpg|thumb|200px|Judea]] |
[[Plik:Judean Desert Wadi Qelt.jpg|thumb|200px|Judea]] |
||
'''Judea''' ([[Język hebrajski|hebr.]] יהודה, ''Yāhūdhā'', [[Język arabski|arab.]] ''Jahuza'', [[język grecki klasyczny|gr.]] Ιουδαία, [[łacina|łac.]] ''Iudaea'') – górzysta kraina geograficzna, |
'''Judea''' ([[Język hebrajski|hebr.]] יהודה, ''Yāhūdhā'', [[Język arabski|arab.]] ''Jahuza'', [[język grecki klasyczny|gr.]] Ιουδαία, [[łacina|łac.]] ''Iudaea'') – górzysta kraina geograficzna, położona w historycznej środkowej części [[Izrael]]a. Obecnie terytorium to jest podzielone pomiędzy [[Izrael]]em a [[Autonomia Palestyńska|Autonomią Palestyńską]]. Judea to nazwa [[Królestwo Judy|Judy]] używana od [[IV wiek p.n.e.|IV w. p.n.e.]] po przejęciu władzy nad Judą przez [[Grecy|Greków]]. |
||
== Geografia == |
== Geografia == |
||
Wersja z 10:08, 7 lip 2019
Judea (hebr. יהודה, Yāhūdhā, arab. Jahuza, gr. Ιουδαία, łac. Iudaea) – górzysta kraina geograficzna, położona w historycznej środkowej części Izraela. Obecnie terytorium to jest podzielone pomiędzy Izraelem a Autonomią Palestyńską. Judea to nazwa Judy używana od IV w. p.n.e. po przejęciu władzy nad Judą przez Greków.
Geografia
Judea to górzysty rejon, który można scharakteryzować jako kamienistą pustynię. Góry Judzkie dochodzą do wysokości 1020 m n.p.m. (góra Hebron na południu). Wzgórza obniżają się w kierunku południowym dochodząc do wysokości 400 m n.p.m.
Geograficznie rejon można podzielić na: wzgórza Hebronu, siodło Jerozolimy, wzgórza Betlejem i Pustynię Judzką, która dochodzi do Morza Martwego.
Na południu Judea przechodzi w pustynię Negew, na której dominują nagie skaliste szczyty oraz potężne płaskowyże poprzecinane głębokimi kanionami.
Głównymi miastami Judei są: Jerozolima, Betar Illit, Betlejem, Efrat, Gusz Ecjon, Jerycho i Hebron.
Historia
Między X a VI w. p.n.e. istniało tu królestwo Judy ze stolicą w Jerozolimie. Powstało po śmierci króla Salomona i rozpadzie Izraela (ok. 930 p.n.e.) na królestwo północne (Izrael) ze stolicą w Samarii i południowe (Judę). Juda została podbita przez władcę babilońskiego Nabukadnezara II (Nabuchodonozora II) w 586 p.n.e., a znaczna część jej ludności została uprowadzona do Babilonu (niewola babilońska Żydów). Po podbiciu państwa babilońskiego przez Persów Juda została przekształcona w perską prowincję Jehud o dużym stopniu autonomii. Po jej zajęciu przez Aleksandra Macedońskiego w roku 332 p.n.e. upowszechniła się grecka nazwa Judy, Judea.
Okres panowania rzymskiego
Po powstaniu Machabeuszów w II w. p.n.e. Judea odzyskała niezależność pod władzą Machabeuszów. W połowie I w. p.n.e. (pomiędzy 63 p.n.e. a 55 p.n.e.) dostała się w sferę wpływów rzymskich. Początkowo Rzymianie zarządzali Judeą przy pomocy podległych lokalnych władców (Machabeusze, Herod). Od 6 r. n.e. obszar Judei, Samarii i Galilei, czyli cała Palestyna, stał się, pod nazwą Judea, częścią rzymskiej prowincji Syrii.
W odległości około 11 km na południe od Jerozolimy król Herod I Wielki wybudował na wzgórzu swój pałac i fortecę Herodion. U podnóża góry powstało miasto, w którym król został pochowany.
Zobacz też
