Dacja
 |
Ten artykuł od 2010-02 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać (wiarygodne) źródła, najlepiej w formie dokładnych przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu. |
Dacja (rumuński Dacia) – kraina historyczna w Europie południowo-wschodniej (w przybliżeniu na obszarze dzisiejszej Rumunii). Od północy była ograniczona Karpatami, od wschodu rzeką Prut, od południa dolnym Dunajem, od zachodu początkowo środkowym biegiem Dunaju, a od I wieku naszej ery – rzeką Cisą.
Spis treści
Historia[edytuj kod]
.svg)
Czasy przedrzymskie[edytuj kod]
Początkowo Dację zamieszkiwała ludność geto-dacka (Dakowie). Dacja uzyskała jednolite oblicze etniczne po wywędrowaniu stąd w końcu III w. p.n.e. Celtów. W około 60 p.n.e. król Burebista zjednoczył plemiona dackie, jednak po jego śmierci (między 44 a 40 p.n.e.) państwo rozpadło się na kilka niezależnych księstw. Ponowne zjednoczenie Dacji nastąpiło w końcu I wieku naszej ery, dokonał tego król Decebal.
W latach 101-106 Rzymianie pod wodzą cesarza Trajana podbili Dację, pokonując Daków, jak również plemiona sprzymierzone (po stronie przeciwników Cesarstwa wystąpiło m.in. sarmackie plemię Roksolanów).
Czasy rzymskie[edytuj kod]
W 106 Trajan utworzył rzymską prowincję Dacia (określaną też jako Dacia Traiana). Początkowo stacjonował tam jeden legion, a od 165 dwa. Za panowania Hadriana Dacja była jedną z prowincji limesowych (granicznych), na jej granicach zbudowano umocnienia i obwarowania.
W 119 Hadrian podzielił Dację na dwie części: Dację Górną (Dacia Superior) i Dację Dolną (Dacia Inferior), a w 124 z Dacji Górnej wydzielono Dację Porolissensis. Prowincja została szybko zromanizowana w wyniku wyniszczenia Daków, kolonizacji przez weteranów Trajana i zromanizowanych plemion z Bałkanów, oraz przez żywiołowy i niekontrolowany napływ osadników, przyciąganych przez chęć wzbogacenia się (Dacja miała bogate złoża złota), a także wskutek stacjonowania silnego garnizonu rzymskiego. Głównymi miastami w tym czasie były:
Ulpia Traiana (Sarmizegethusa)[1]
Apulum (Alba Iulia)[2]
Patavissa/Potaissa (Turda)[3]
W czasie wojen markomańskich (166-180) prowincje dackie połączono (w 172) w jedną – tres Daciae.
W III wieku Dacja była wielokrotnie pustoszona przez Gotów, Gepidów i Karpów.
Likwidacja prowincji[edytuj kod]
W 271 cesarz Aurelian odwołał z Dacji rzymską armię i ewakuował część ludności do nowej Dacji – Dacji Nabrzeżnej (Dacia Ripensis), utworzonej z obszarów części Mezji. Jak twierdzi część rumuńskich historyków po wycofaniu się Rzymian w dawnej Dacji pozostała część ludności łacińskojęzycznej (przodkowie Rumunów). Nie ma jednak na to żadnych dowodów, nie potwierdzają tej tezy także dostępne dane źródłowe i archeologiczne. Po wycofaniu się Rzymian część ziem obecnej Rumunii zajęli Wizygoci i Gepidowie.
W VI wieku na teren Dacji napłynęła z północnego wschodu fala plemion słowiańskich, atakujących stąd bałkańskie prowincje Bizancjum.
Dacia Aureliana[edytuj kod]
Reformy cesarza Aureliana z 271 roku doprowadziły do powstania nowej prowincji. Oddzielała ona Mezję Górną od Mezji Dolnej. Stolicą nowej prowincji została Serdica (obecnie bułgarska stolica Sofia).
Ok. 293 roku w ramach reform Dioklecjana Dacia Aureliana uległa podziałowi - wydzielono z niej naddunajską prowincję Dacia Ripensis (Dacja Nabrzeżna) ze stolicą w Ratiarii (obecnie Arczar, rejon Dimowa w Bułgarii) oraz prowincję Dacia Mediterranea ze stolicą w Sofii.
Prowincje nowej Dacji znalazły się w granicach diecezji Mezja (łac. Diocesis Moesiarum), utworzonej w ramach prefektury Ilirii (Praefectrura praetorio Illyrici).
Władcy Dacji przed włączeniem do Cesarstwa Rzymskiego[edytuj kod]
- Zalmoxis
- Moskon – III wiek p.n.e.
- Dromichaetes – III wiek p.n.e.
- Rubobostes – II wiek p.n.e.
- Oroles – II wiek p.n.e.
- Rhemaxos – około 200 p.n.e.
- Dicomes – I wiek p.n.e.
- Rholes – I wiek p.n.e.
- Dapyx – I wiek p.n.e.
- Cotiso – I wiek p.n.e.
- Zyraxes – I wiek p.n.e.
- Burebista – 70 p.n.e. – 44 p.n.e.
- Charnabon
- Comosicus – 44 p.n.e. – 28 p.n.e.
- Coson
- Duras – 68 – 87
- Decebalus – 87 – 106
Zobacz też[edytuj kod]
Przypisy
- ↑ Sarmizegetusa / Ulpia Traiana Sarmizegetusa, Digital Atlas of the Roman Empire [dostęp: 17.01.2016]
- ↑ Apulum, Alba Julia, Digital Atlas of the Roman Empire [dostęp: 17.01.2016]
- ↑ Potaissa, Turda, Digital Atlas of the Roman Empire [dostęp: 17.01.2016]
|
|||||||
