Towarzysz: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
m drobne redakcyjne |
m MalarzBOT: WPCHECK#3: wstawiam brakujący szablon {{Przypisy}} |
||
Linia 25: | Linia 25: | ||
* [[język węgierski|węgierski]] ''elvtárs'', stosowane wyłącznie przez komunistów |
* [[język węgierski|węgierski]] ''elvtárs'', stosowane wyłącznie przez komunistów |
||
* [[język włoski|włoski]] ''compagno'' oznacza kolegę lub kompana w sensie politycznym i nie tylko; ''camerata'' to określenie współlokatora wprowadzone przez [[faszyzm|faszystów]] |
* [[język włoski|włoski]] ''compagno'' oznacza kolegę lub kompana w sensie politycznym i nie tylko; ''camerata'' to określenie współlokatora wprowadzone przez [[faszyzm|faszystów]] |
||
== Przypisy == |
|||
{{Przypisy}} |
|||
[[Kategoria:Radziecka terminologia propagandowa]] |
[[Kategoria:Radziecka terminologia propagandowa]] |
Wersja z 14:18, 28 kwi 2020
Ten artykuł od 2018-04 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
Towarzysz – słowo oznaczające kolegę, przyjaciela lub sojusznika równego pod względem statusu społecznego. W dawnej Polsce wyraz ten posiadał szczególne znaczenie w kontekście wojskowym i oznaczał członka towarzystwa, żołnierza - szlachcica równego pod względem statusu społecznego innym żołnierzom o pochodzeniu szlacheckim oraz przełożonym - w tym także zamożnym magnatom[1]. W miarę upływu czasu słowo zyskało nowe znaczenia związane z popularyzacją idei demokratycznych i egalitarnych oraz rozwojem masowych ruchów politycznych. Popularyzację w życiu publicznym wyrazów podkreślających zerwanie z przywilejami stanowymi i akcentujących równość wszystkich członków społeczeństwa należy wiązać z rewolucją francuską (1789–1799), gdy wszystkich ludzi tytułowano „obywatel” lub „obywatelka” (odpowiednio fr. citoyen lub citoyenne), zamiast zwyczajowego zwracania się z zachowaniem określenia statusu danej osoby. Wyraz towarzysz upowszechnił się wraz z powstaniem i szerzeniem się idei socjalizmu w XIX wieku, przyjął się jako egalitarny sposób zwracania się do siebie członków i sympatyków lewicy. Wraz z rewolucją październikową (1917) słowo „towarzysz” (ros. товарищ) zostało przyjęte powszechnie jako określenie komunisty. Od tej pory określenie to kojarzone jest głównie z komunizmem.
W Polsce wyraz „towarzysz” zyskał nowe znaczenie wraz upowszechnieniem się idei socjalizmu na przełomie XIX i XX wieku, szczególnie w okresie nasilenia ruchu robotniczego na początku XX wieku. Od tej pory przylgnęło do polskich socjalistów i komunistów, a od powstania Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej było stosowane powszechnie przez członków Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, w tym przez przedstawicieli władz państwowych i administracyjnych. W oficjalnych relacjach poza PZPR używano wyrazów obywatel i obywatelka, terminy te obowiązywały także w ludowym Wojsku Polskim i Milicji Obywatelskiej.
Inne języki
- angielski comrade, w Stanach Zjednoczonych w odniesieniu do komunistów, w Wielkiej Brytanii stosowany zwyczajowo w partii laburzystów[potrzebny przypis]
- arabski رفيق (Rafik), oznacza towarzysza u komunistów i w partii Baas, zarówno w Syrii, Iraku i innych krajach
- chiński "同志" (pinyin: tóng zhì) oznacza człowieka o takim samym światopoglądzie, celach i ambicjach, stosowane nie tylko z nastaniem Chińskiej Republiki Ludowej, ale także w Kuomintangu; obecnie określenie stosowane coraz rzadziej w związku z urynkowieniem chińskiej gospodarki, w ostatnich latach słowem "同志" o podobnym znaczeniu zaczęto w Hongkongu określać osoby o skłonnościach homoseksualnych i żyjące w komunach
- czeski soudruh, słowo kamarád oznacza przyjaciela
- francuski camarade
- niderlandzki kameraad, słowo to oznacza nie tylko towarzysza komunistę; używane jest również na określenie czyjegoś przyjaciela
- koreański 동무 (dongmu) oznacza przyjaciela, ale w Korei Północnej rozumiane jest jako „współwalczący o rewolucję” i z tego powodu w Korei Południowej unika się stosowania tego słowa, zastępując go słowem 친구 (chingu), który także oznacza przyjaciela.
- hiszpański compañero / compañera to odpowiednik towarzysza, camarada oznacza kompana lub przyjaciela, ale też związane jest z tradycja komunistyczną; w krajach Ameryki Łacińskiej przyjęta jest forma compañero / compañera
- w języku niemieckim słowo występuje w dwóch formach. Pierwsza forma to Kamerad stosowane jest w wojsku i straży pożarnej, podobnie stosowany jest zwrot Klassenkamerad na określenie ucznia z tej samej klasy. Druga forma to określenie Genosse, stosowane wśród członków partii socjaldemokratycznej i komunistycznej. Członkowie partii nazistowskiej stosowali między sobą zwrot Parteigenosse (towarzysz partyjny), zaś obywatele krwi niemieckiej zwani byli przez nazistów Volksgenossen, czyli „towarzysze narodowi”.
- portugalski camarada to określenie komunistów, także stosowane w armii i ruchach nacjonalistycznych
- rosyjski товарищ, znaczenie podobne jak w Polsce w odniesieniu do komunistów, socjalistów, a także jako zwrot poprzedzający rangę w siłach zbrojnych Rosji i Białorusi
- rumuński camarad oznacza towarzysza broni (sojusznika), tovarăṣ to słowo o znaczeniu i brzmieniu podobnym jak w języku rosyjskim
- słowacki súdruh oznacza towarzysza, kamarát przyjaciela
- słoweński tovariš to słowo z języka rosyjskiego o podobnym brzmieniu i znaczeniu
- szwedzki kamrat oznacza przyjaciela, towarzysza w sensie politycznym, ale także współpracownika (arbetskamrat) czy ucznia z tej samej klasy (klasskamrat lub skolkamrat)
- turecki Yoldaş dosłownie oznacza towarzysza podróży, zostało przyjęte przez komunistów, jednak na skutek represji praktycznie zanikło
- węgierski elvtárs, stosowane wyłącznie przez komunistów
- włoski compagno oznacza kolegę lub kompana w sensie politycznym i nie tylko; camerata to określenie współlokatora wprowadzone przez faszystów
Przypisy
- ↑ Zygmunt Gloger , Towarzysz, Encyklopedia staropolska t. IV, https://pl.wikisource.org/wiki/Encyklopedia_staropolska/Ca%C5%82o%C5%9B%C4%87/Tom_IV [dostęp 2020-04-27] .