Stelmachowo (województwo podlaskie): Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m MalarzBOT: zmiana szablonu {{Wieś infobox}} na {{Polska miejscowość infobox}}
Rostworowscy nigdy nie mieli tytułu hrabiowskiego zob. Rostworowscy herbu Nałęcz
Linia 33: Linia 33:


== Dwór ==
== Dwór ==
Znajdują się tutaj pozostałości oficyny dawnego pałacu (zniszczonego w 1915 roku w czasie I wojny światowej), która w okresie międzywojennym pełniła funkcję dworu - rezydencji właścicieli<ref>{{Cytuj | url=http://www.testowy.minigo.pl/index.php/page/stelmachowo | tytuł=Stelmachowo - park pałacowy<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.testowy.minigo.pl | data dostępu=2017-11-26}}</ref>. Do oficyny dobudowano od frontu klasycystyczną kolumnadę z gankiem<ref name=":0" />. Przed [[II wojna światowa|II wojną światową]] właścicielem majątku był Aleksander Kalikst Adam hr. [[Rostworowscy herbu Nałęcz|Rostworowski]], który odziedziczył go po swojej matce, Leonii z hr. [[Potoccy herbu Pilawa|Potockich]]. W 1920 roku wydzierżawił on te dobra Szczęsnemu Władysławowi Stępczyńskiemu. Po wojnie majątek przejął [[Państwowe gospodarstwo rolne|PGR]], który miał we dworze swoją siedzibę. W latach 80. XX wieku podczas remontu dwór został rozebrany z powodu złego stanu technicznego, a na odbudowę zabrakło funduszy. Obecnie budynki popegeerowskie przejął prywatny właściciel.
Znajdują się tutaj pozostałości oficyny dawnego pałacu (zniszczonego w 1915 roku w czasie I wojny światowej), która w okresie międzywojennym pełniła funkcję dworu - rezydencji właścicieli<ref>{{Cytuj | url=http://www.testowy.minigo.pl/index.php/page/stelmachowo | tytuł=Stelmachowo - park pałacowy<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.testowy.minigo.pl | data dostępu=2017-11-26}}</ref>. Do oficyny dobudowano od frontu klasycystyczną kolumnadę z gankiem<ref name=":0" />. Przed [[II wojna światowa|II wojną światową]] właścicielem majątku był Aleksander Kalikst Adam [[Rostworowscy herbu Nałęcz|Rostworowski]], który odziedziczył go po swojej matce, Leonii z hr. [[Potoccy herbu Pilawa|Potockich]]. W 1920 roku wydzierżawił on te dobra Szczęsnemu Władysławowi Stępczyńskiemu. Po wojnie majątek przejął [[Państwowe gospodarstwo rolne|PGR]], który miał we dworze swoją siedzibę. W latach 80. XX wieku podczas remontu dwór został rozebrany z powodu złego stanu technicznego, a na odbudowę zabrakło funduszy. Obecnie budynki popegeerowskie przejął prywatny właściciel.


Z dawnego majątku pozostało kilka okazałych nieużytkowanych zabudowań, oraz gruzowisko z rozebranego dworu ze stojącym wśród nich [[portal]]em wejściowym i betonowym obrysem fundamentów<ref>{{Cytuj|autor=Tadeusz Chitruszko|tytuł=Tadeuszowy: Stelmachowo|data dostępu=2016-04-26|opublikowany=Tadeuszowy|url=http://tadeusz3.blogspot.com/2013/11/stelmachowo_25.html}}</ref>.
Z dawnego majątku pozostało kilka okazałych nieużytkowanych zabudowań, oraz gruzowisko z rozebranego dworu ze stojącym wśród nich [[portal]]em wejściowym i betonowym obrysem fundamentów<ref>{{Cytuj|autor=Tadeusz Chitruszko|tytuł=Tadeuszowy: Stelmachowo|data dostępu=2016-04-26|opublikowany=Tadeuszowy|url=http://tadeusz3.blogspot.com/2013/11/stelmachowo_25.html}}</ref>.

Wersja z 08:56, 30 maj 2020

Artykuł

53°9′41″N 22°44′37″E

- błąd

38 m

WD

53°9'33"N, 22°44'38"E

- błąd

2052 m

Odległość

2 m

Stelmachowo
wieś
{{{alt zdjęcia}}}
Pozostałości dworu Rostworowskich w Stelmachowie
Państwo

 Polska

Województwo

 podlaskie

Powiat

białostocki

Gmina

Tykocin

Liczba ludności (2008)

261

Strefa numeracyjna

85

Tablice rejestracyjne

BIA

SIMC

0043423

Położenie na mapie gminy Tykocin
Mapa konturowa gminy Tykocin, na dole znajduje się punkt z opisem „Stelmachowo”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Stelmachowo”
Położenie na mapie województwa podlaskiego
Mapa konturowa województwa podlaskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Stelmachowo”
Położenie na mapie powiatu białostockiego
Mapa konturowa powiatu białostockiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Stelmachowo”
Ziemia53°09′41″N 22°44′37″E/53,161389 22,743611

Stelmachowo – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie białostockim, w gminie Tykocin.

Do 1950 roku miejscowość istniała gmina Stelmachowo. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie białostockim.


Historia

W 1559 r. podczas przeprowadzania pomiary włócznej na miejscu wsi założono jeden z trzech folwarków starostwa tykocińskiego. W folwarku zbudowano kompleks zabudowań magazynowych i hodowlanych oraz wykopano stawy na Stelmachówce[1]. Założono także ogród użytkowy, który w 1576 roku zajmował ponad 3 hektary. Przy drodze z Łopuchowa wzniesiony został dwór zarządców folwarku, a na południe od dworu zlokalizowano kwatery ogrodowe, a po przeciwnej stronie dworu rozciągał się do stawów dziedziniec gospodarczy otoczony licznymi budynkami[1]. Po zniszczeniach spowodowanych Potopem szwedzkim porzucono stary folwark i w II połowie XVII w. założono nowe siedlisko, po przeciwnej stronie stawów i Stelmachówki. W 1661 r. starostwo tykocińskie zostało nadane Stefanowi Czarnieckiemu i przez jego córkę trafiło w ręce Branickich. W 1763 r. przy drodze ze starego folwarku do Kożuchowa zbudowano kamienną owczarnię, a w roku następnym kamienny spichlerz. Zapewne w tym czasie zbudowano też nowy dwór w starym dworzysku[1].

Dwór

Znajdują się tutaj pozostałości oficyny dawnego pałacu (zniszczonego w 1915 roku w czasie I wojny światowej), która w okresie międzywojennym pełniła funkcję dworu - rezydencji właścicieli[2]. Do oficyny dobudowano od frontu klasycystyczną kolumnadę z gankiem[1]. Przed II wojną światową właścicielem majątku był Aleksander Kalikst Adam Rostworowski, który odziedziczył go po swojej matce, Leonii z hr. Potockich. W 1920 roku wydzierżawił on te dobra Szczęsnemu Władysławowi Stępczyńskiemu. Po wojnie majątek przejął PGR, który miał we dworze swoją siedzibę. W latach 80. XX wieku podczas remontu dwór został rozebrany z powodu złego stanu technicznego, a na odbudowę zabrakło funduszy. Obecnie budynki popegeerowskie przejął prywatny właściciel.

Z dawnego majątku pozostało kilka okazałych nieużytkowanych zabudowań, oraz gruzowisko z rozebranego dworu ze stojącym wśród nich portalem wejściowym i betonowym obrysem fundamentów[3].

Zabytki

  • park dworski, XVIII, nr rej.:575 z 10.02.1984 [4].

Bibliografia

  • Bończak-Kucharczyk Ewa, Dokumentacja ewidencyjna założenia dworsko-ogrodowego w Stelmachowie, Białystok 1978, maszynopis w posiadaniu Oddziału Wojewódzkiego Państwowej Służby Ochrony Zabytków w Białymstoku
  • Bończak-Kucharczyk Ewa, Maroszek Józef, Kucharczyk Krzysztof, Katalog parków i ogrodów zabytkowych województwa białostockiego, katalog szczegółowy hasło nr 136, Białystok 1988, maszynopis w posiadaniu Oddziału Wojewódzkiego Państwowej Służby Ochrony Zabytków w Białymstoku

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b c d Stelmachowo - park pałacowy [online], www.ogrodowy.minigo.pl [dostęp 2019-07-19].
  2. ↑ Stelmachowo - park pałacowy [online], www.testowy.minigo.pl [dostęp 2017-11-26].
  3. ↑ Tadeusz Chitruszko, Tadeuszowy: Stelmachowo [online], Tadeuszowy [dostęp 2016-04-26].
  4. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podlaskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.
Gmina Tykocin
Miasto
Części miasta
Wsie
Części wsi
Kolonia wsi
Kolonie
Osada

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stelmachowo_(województwo_podlaskie)&oldid=59945377”