Witenes: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.6
Linia 54: Linia 54:
Musiał toczyć ciężkie walki z Krzyżakami. Ci ostatni w latach 1297–1315 zorganizowali co najmniej 27 wypraw na Litwę. W 1298 roku wmieszał się w konflikt między Rygą a zakonem krzyżackim. Ryżanie żyjący z handlu z Litwą i Połockiem chętnie wspierali Litwinów w walce z Krzyżakami<ref name=":1">{{Cytuj książkę|nazwisko = Ochmański|imię = Jerzy|tytuł = Historia Litwy|rok = 1990|wydawca = |miejsce = Wrocław Warszawa Kraków|strony = 52|isbn =}}</ref>. Sojusz Litwy z Rygą osłabił poczynania Zakonu<ref name=":1" />. Z kolei Krzyżacy usiłowali podburzyć możnych żmudzkich i lud przeciwko władcy Litwy, tak, że wielki książę musiał uśmierzać bunt swoich poddanych<ref name=":1" />. W konsekwencji Witenes najechał posiadłości zakonne zajął zamek Korkhaus<ref name=":1" /> i rozbił Krzyżaków w bitwie pod [[Bitwa nad Trejderą|Turaidą (Trejderą)]]. Interwencja nie zakończył się jednak sukcesem, gdyż w wyniku wsparcia pruskiej gałęzi zakonu krzyżackiego Litwini zostali rozbici w krwawej [[Bitwa pod Neuermühlen|bitwie pod Neuermühlen]].
Musiał toczyć ciężkie walki z Krzyżakami. Ci ostatni w latach 1297–1315 zorganizowali co najmniej 27 wypraw na Litwę. W 1298 roku wmieszał się w konflikt między Rygą a zakonem krzyżackim. Ryżanie żyjący z handlu z Litwą i Połockiem chętnie wspierali Litwinów w walce z Krzyżakami<ref name=":1">{{Cytuj książkę|nazwisko = Ochmański|imię = Jerzy|tytuł = Historia Litwy|rok = 1990|wydawca = |miejsce = Wrocław Warszawa Kraków|strony = 52|isbn =}}</ref>. Sojusz Litwy z Rygą osłabił poczynania Zakonu<ref name=":1" />. Z kolei Krzyżacy usiłowali podburzyć możnych żmudzkich i lud przeciwko władcy Litwy, tak, że wielki książę musiał uśmierzać bunt swoich poddanych<ref name=":1" />. W konsekwencji Witenes najechał posiadłości zakonne zajął zamek Korkhaus<ref name=":1" /> i rozbił Krzyżaków w bitwie pod [[Bitwa nad Trejderą|Turaidą (Trejderą)]]. Interwencja nie zakończył się jednak sukcesem, gdyż w wyniku wsparcia pruskiej gałęzi zakonu krzyżackiego Litwini zostali rozbici w krwawej [[Bitwa pod Neuermühlen|bitwie pod Neuermühlen]].


Wojska Witenesa pobite zostały na ''Krwawej Górze'' koło [[Wopławki|Wopławek]] 28 kwietnia 1311 r. przez marszałka zakonu krzyżackiego [[Heinrich von Plötzkau|Heinricha von Plötzkaua]]. [[zakon krzyżacki|Krzyżacy]] odbili 1200 jeńców uprowadzonych z [[Warmia|Warmii]] (między innymi Litwini spalili tam miasto [[Lidzbark]])<ref>{{Cytuj stronę|url = http://wrota.warmia.mazury.pl/ketrzyn_gmina_wiejska/content/view/118/251/lang,en/|tytuł = Bitwa pod Wopławkami|autor =|opublikowany = |język = |data dostępu = 2014-08-17}}</ref>, a z czterotysięcznego oddziału litewskiego udało się zbiec tylko kilkudziesięciu wojom.
Wojska Witenesa pobite zostały na ''Krwawej Górze'' koło [[Wopławki|Wopławek]] 28 kwietnia 1311 r. przez marszałka zakonu krzyżackiego [[Heinrich von Plötzkau|Heinricha von Plötzkaua]]. [[zakon krzyżacki|Krzyżacy]] odbili 1200 jeńców uprowadzonych z [[Warmia|Warmii]] (między innymi Litwini spalili tam miasto [[Lidzbark]])<ref>{{Cytuj stronę|url = http://wrota.warmia.mazury.pl/ketrzyn_gmina_wiejska/content/view/118/251/lang,en/|tytuł = Bitwa pod Wopławkami|autor = |opublikowany = |język = |data dostępu = 2014-08-17|archiwum = https://web.archive.org/web/20140819093345/http://wrota.warmia.mazury.pl/ketrzyn_gmina_wiejska/content/view/118/251/lang,en/|zarchiwizowano = 2014-08-19}}</ref>, a z czterotysięcznego oddziału litewskiego udało się zbiec tylko kilkudziesięciu wojom.


Bitwa odbyła się obok osady [[Góry (powiat kętrzyński)|Góry]] ([[język niemiecki|niem.]] ''Uri''), a zakończyła przy osadzie [[Strzyże (województwo warmińsko-mazurskie)|Strzyże]] (niem. ''Streitz''). Niedaleko tej osady przypuszczalnie znajdowała się kaplica związana z polem bitwy, o której zapomniano w czasie reformacji. Obok osady Góry w kępie drzew (dawny cmentarz) znajduje się głaz z wykutą datą „1311” oraz dwoma skrzyżowanymi mieczami.
Bitwa odbyła się obok osady [[Góry (powiat kętrzyński)|Góry]] ([[język niemiecki|niem.]] ''Uri''), a zakończyła przy osadzie [[Strzyże (województwo warmińsko-mazurskie)|Strzyże]] (niem. ''Streitz''). Niedaleko tej osady przypuszczalnie znajdowała się kaplica związana z polem bitwy, o której zapomniano w czasie reformacji. Obok osady Góry w kępie drzew (dawny cmentarz) znajduje się głaz z wykutą datą „1311” oraz dwoma skrzyżowanymi mieczami.

Wersja z 22:39, 24 mar 2022

Witenes
Ilustracja
Wielki książę litewski
Okres

od 1295
do 1316

Poprzednik

Butywid

Następca

Giedymin

Dane biograficzne
Dynastia

Giedyminowicze

Data urodzenia

ok. 1260

Data śmierci

1316

Ojciec

Butywid

Żona

Vikinda

Dzieci

Žvelgaitis

Multimedia w Wikimedia Commons
Miejsce bitwy z 1311 roku
Dawny cmentarz, gdzie znajduje się pamiątkowa tablica i głaz.
Tablica upamiętniająca starcie.
Głaz z wykutymi dwoma mieczami i datą, upamiętniający bitwę z 1311 roku.

Witenes (lit. Vytenis, brus. Віцень zm. 1316) – wielki książę litewski w latach 1295–1316, starszy brat (najprawdopodobniej stryjeczny) Giedymina.

Pochodzenie Witenesa jest dyskusyjne. Część badaczy uważa go za syna Butywida (Pukuwera)[1].

Z woli ojca w 1291 najechał Kujawy, a w 1294 roku Mazowsze. Wielkim księciem litewskim został między latem 1294 (wtedy żył jeszcze jego ojciec) a 1296.

Witenes ze swymi wojownikami dotarł w swoich łupieżczych wyprawach między innymi do Łęczycy. Tam w Zielone Świątki 1293 (albo 1294) zdołał zdobyć warowną kolegiatę w Tumie; część ludności, która się schroniła w kościele powiódł ze sobą w niewolę, a pozostałych wyciął w pień lub wraz z kolegiatą spalił. W bitwie pod Trojanowem powracający z łupieżczej wyprawy Litwini rozgromili ścigające ich wojska polskie pod wodzą Kazimierza II księcia łęczyckiego. Bitwa ta, w której poległ książę piastowski, jest uważana za jedno z największych zwycięstw Litwinów nad wojskami polskimi.

W 1296, 1300, 1302 i 1306 najeżdżał ziemie polskie. W 1306 r. dotarł aż pod Kalisz, który znacznie spustoszył.

Musiał toczyć ciężkie walki z Krzyżakami. Ci ostatni w latach 1297–1315 zorganizowali co najmniej 27 wypraw na Litwę. W 1298 roku wmieszał się w konflikt między Rygą a zakonem krzyżackim. Ryżanie żyjący z handlu z Litwą i Połockiem chętnie wspierali Litwinów w walce z Krzyżakami[2]. Sojusz Litwy z Rygą osłabił poczynania Zakonu[2]. Z kolei Krzyżacy usiłowali podburzyć możnych żmudzkich i lud przeciwko władcy Litwy, tak, że wielki książę musiał uśmierzać bunt swoich poddanych[2]. W konsekwencji Witenes najechał posiadłości zakonne zajął zamek Korkhaus[2] i rozbił Krzyżaków w bitwie pod Turaidą (Trejderą). Interwencja nie zakończył się jednak sukcesem, gdyż w wyniku wsparcia pruskiej gałęzi zakonu krzyżackiego Litwini zostali rozbici w krwawej bitwie pod Neuermühlen.

Wojska Witenesa pobite zostały na Krwawej Górze koło Wopławek 28 kwietnia 1311 r. przez marszałka zakonu krzyżackiego Heinricha von Plötzkaua. Krzyżacy odbili 1200 jeńców uprowadzonych z Warmii (między innymi Litwini spalili tam miasto Lidzbark)[3], a z czterotysięcznego oddziału litewskiego udało się zbiec tylko kilkudziesięciu wojom.

Bitwa odbyła się obok osady Góry (niem. Uri), a zakończyła przy osadzie Strzyże (niem. Streitz). Niedaleko tej osady przypuszczalnie znajdowała się kaplica związana z polem bitwy, o której zapomniano w czasie reformacji. Obok osady Góry w kępie drzew (dawny cmentarz) znajduje się głaz z wykutą datą „1311” oraz dwoma skrzyżowanymi mieczami.

W muzeum w Kętrzynie znajdują się znaleziska z pola bitwy: topory bojowe i groty strzał.

Ruskie źródła milczą o działaniach litewskich na Rusi za panowania Witenesa, stąd przypuszcza się, że na wschodzie prowadził politykę ugodową[4].

Zmarł w roku 1316, wedle legendy rażony piorunem na dowód wielkiej łaski Perkuna. Pochówek odbył się zgodnie z obyczajem pogańskim: ubrany w zbroję, z koniem i niewolnikami został spalony na stosie.

Przypisy

  1. ↑ J. Krzyżaniakowa, J. Ochmański, Władysław II Jagiełło, s. 26.
  2. ↑ a b c d Jerzy Ochmański: Historia Litwy. Wrocław Warszawa Kraków: 1990, s. 52.
  3. ↑ Bitwa pod Wopławkami. [dostęp 2014-08-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-19)].
  4. ↑ J. Krzyżaniakowa, J. Ochmański, Władysław II Jagiełło, s. 27.

Bibliografia

Władcy Litwy
Wielkie Księstwo Litewskie
(XIII w.-1385)
Wielkie Księstwo Litewskie
(w unii z Koroną Królestwa Polskiego)
(1385-1569)
Wielkie Księstwo Litewskie
(jako część Rzeczypospolitej
Obojga Narodów)
(1569-1795)

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Witenes&oldid=66669383”