Stanisław Skrzyński

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Stanisław Skrzyński
Ilustracja
generał brygady generał brygady
Pełne imię i nazwisko

Stanisław Wilhelm Skrzyński

Data i miejsce urodzenia

23 sierpnia 1877
Wradyjówka

Data i miejsce śmierci

1 września 1935
Warszawa

Przebieg służby
Lata służby

1900–1927

Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Jednostki

16 Pomorska Dywizja Piechoty

Stanowiska

dowódca dywizji

Główne wojny i bitwy

powstanie bokserów
wojna rosyjsko-japońska
I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka

Faksymile
Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920-1941, czterokrotnie)
Multimedia w Wikimedia Commons
Grób Stanisława Skrzyńskiego na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach

Stanisław Wilhelm Skrzyński (ur. 23 sierpnia 1877 w majątku Wradyjówka, zm. 1 września 1935 w Warszawie) – generał brygady Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 23 sierpnia 1877 w majątku Wradyjówka (Wradjówka), w powiecie ananiewskim ówczesnej guberni chersońskiej, w rodzinie Jana i Tekli ze Słobodyńskich[1]. Ukończył sześć klas gimnazjum z maturą w Ananiewie.

14 lipca 1898 wstąpił, jako ochotnik I kategorii do rosyjskiego 15 pułku strzelców, którego szefem był Czarnogóry Mikołaj I Petrowić-Niegosz (ros. 15-й Стрелковый Его Высочества Князя Черногорского Николая I полк). 25 sierpnia tego roku wstąpił do Odeskiej Szkoły Junkrów Piechoty (ros. Одесское пехотное юнкерское училище). 16 lipca 1900, po ukończeniu szkoły, wrócił do macierzystego pułku i wziął udział w stłumieniu powstania bokserów w Chinach (1900–1901), dowodząc kompanią ochotników. 17 maja 1901 został przeniesiony do 60 pułku piechoty. Później walczył na wojnie rosyjsko-japońskiej (1904–1905) i I wojnie światowej (1914–1917).

W następstwie odniesionych ran na wojnie z Japonią został zwolniony z armii i przeniesiony do służby cywilnej. W 1914 roku został zmobilizowany. Dowodził kompanią na froncie zachodnim. Był ranny i kontuzjowany. Od lutego 1917 roku pełnił służbę w Szefostwie Zaopatrywania Frontu Rumuńskiego. W czasie trwającej wówczas rewolucji został wybrany na prezesa wszechrosyjskiego Związku Kawalerów Wojskowego Orderu św. Męczennika i Zwycięzcy Jerzego.

W grudniu 1917 roku, po wybuchu rewolucji październikowej, został członkiem Związku Wojskowych Polaków Okręgu Odeskiego oraz pełnił funkcję prezesa Komitetu Wojskowego przy Związku Komisarza Wojskowego Polskiego do Spraw Wojskowych. W marcu 1918 roku objął dowództwo nad wszystkimi oddziałami polskimi znajdującymi się na terenie byłego Odeskiego Okręgu Wojskowego i występował, jako „Naczelnik Polskich Oddziałów Wojskowych Okręgu Odeskiego”. 20 kwietnia 1920 roku, w złożonych warunkach polityczno-wojskowych panujących wówczas na Ukrainie, zdecydował się przeprowadzić demobilizację podległych mu oddziałów[2].

19 listopada 1918 roku został przyjęty do Wojska Polskiego w stopniu pułkownika oraz wyznaczony na organizatora i dowódcę warszawskich oddziałów odsieczy Lwowa. 13 czerwca 1919 roku został przeniesiony do Sił Zbrojnych w byłym zaborze pruskim i przydzielony do Dowództwa Głównego w Poznaniu[3]. Następnie został wyznaczony na stanowisko dowódcy II Brygady 2 Dywizji Strzelców Wielkopolskich.

30 lipca 1919 roku głównodowodzący Wojsk Polskich byłego zaboru pruskiego generał piechoty Józef Dowbor-Muśnicki polecił mu rozpocząć formowanie 4 Dywizji Strzelców Wielkopolskich[4], a 28 sierpnia 1919 roku wyznaczył na stanowisko dowódcy tej wielkiej jednostki piechoty, która w międzyczasie została przemianowana na „Pomorską Dywizję”[5].

1 stycznia 1920 roku Naczelnik Państwa i Wódz Naczelny Józef Piłsudski powołał go w skład pierwszej Tymczasowej Kapituły Orderu Virtuti Militari oraz nadał mu Order klasy V[6]. 11 sierpnia 1920 został oddany do dyspozycji Oddziału V Sztabu MSWojsk. Z dniem 19 sierpnia 1920 generał Władysław Sikorski udzielił mu czterotygodniowego urlopu zdrowotnego. 14 października 1920 został przeniesiony do Centralnej Stacji Zbornej w Warszawie[7]. 21 grudnia 1920 został formalnie zwolniony ze stanowiska dowódcy dywizji[8].

27 września 1923 został przeniesiony do rezerwy. Na podstawie zarządzenia Prezydenta RP Ignacego Mościckiego z 21 czerwca 1927 został skreślony na liście starszeństwa oficerów rezerwowych korpusu oficerów piechoty w stopniu pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 7. lokatą oraz wpisany na listę starszeństwa oficerów zawodowych z dniem 3 maja 1922 w korpusie generałów, w stopniu generała brygady ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 78 lokatą[9]. Z dniem 30 czerwca 1927 został przeniesiony w stan spoczynku. Mieszkał wówczas w Puławach przy Alejach Królewskich 4[10]. Zmarł 1 września 1935 w Warszawie. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w kwaterze A20, rząd – prawe półkole, grób 1[11].

Stanisław Skrzyński od 1903 był żonaty z Janiną z Dolanowskich, z którą miał pięcioro dzieci:

  • Irenę Marię po mężu Radzimińską (ur. 19 sierpnia 1904, zm. 14 listopada 2006),
  • Zbigniewa Romana, ps. „Skała”, „Dewajtis” (ur. 7 maja 1907 w Odessie, zm. 29 lipca 2000 w Warszawie), uczestnika Powstania Warszawskiego[12],
  • Alinę Michalinę po mężu Trojanowską (ur. 11 listopada 1907, zm. 11 grudnia 2005),
  • Romana Jarosława (ur. 24 lipca 1910, zm. 19 listopada 1995),
  • Jarosława Stefana, ps. „Magnuszewski” (ur. 3 marca 1913 w Odessie, zm. 11 sierpnia 1944 na ulicy Wawelskiej), kaprala podchorążego, Obwód Ochota AK[13].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Kolekcja ↓, s. 1.
  2. ↑ Henryk Bagiński, Wojsko Polskie na Wschodzie 1914-1920, Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, Warszawa 1921, s. 404–411.
  3. ↑ Rozkaz dzienny Dowództwa Głównego Sił Zbrojnych w b. zaborze pruskim Nr 166 z dnia 19 czerwca 1919 roku i rozkaz dzienny Dowództwa Głównego Sił Zbrojnych w b. zaborze pruskim Nr 179 z dnia 2 lipca 1919 roku. W rozkazie Nr 166 wskazano, że płk Skrzyński pochodził z byłego III Korpusu Polskiego w Rosji i podano błędnie, że przyjęcie miało miejsce w dniu 19 czerwca 1919 roku, natomiast w rozkazie Nr 179 sprostowano datę przydzielenia do Dowództwa Głównego SZ w b. zaborze pruskim oraz wskazano, że chodzi o „byłego kierownika formacji odsieczy Lwowa”.
  4. ↑ Rozkaz Dowództwa Głównego Wojsk Polskich b. zaboru pruskiego Nr 203 z dnia 30 lipca 1919 roku.
  5. ↑ Rozkaz Dowództwa Głównego Wojsk Polskich b. zaboru pruskiego Nr 216 z dnia 28 sierpnia 1919 roku.
  6. ↑ a b Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 1 z 17 stycznia 1920, poz. 1.
  7. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 41 z 27 października 1920, s. 1103.
  8. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 8 stycznia 1921 roku, s. 26.
  9. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 17 z 25 czerwca 1927, s. 181.
  10. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 17 z 25 czerwca 1927, s. 192.
  11. ↑ Piotr Stawecki, Słownik biograficzny..., s. 307, podał, że generał Skrzyński został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Alei Zasłużonych.
  12. ↑ Powstańcze biogramy Zbigniew Skrzyński. 1944.pl, 4 sierpnia 2013. [dostęp 2013-08-04].
  13. ↑ Powstańcze biogramy Jarosław Skrzyński. 1944.pl, 4 sierpnia 2013. [dostęp 2013-08-04].
  14. ↑ M.P. z 1933 r. nr 255, poz. 273.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stanisław_Skrzyński&oldid=69778790”