Stanisław Szuro

Stanisław Szuro
Zamorski
	; mjr Stanisław Szuro (2016)
	major
Data i miejsce urodzenia	19 października 1920 ; Kraków
Data i miejsce śmierci	17 listopada 2020 ; Kraków
	Przebieg służby
Lata służby	1939–1942, 1946
Siły zbrojne	Wojsko Polskie; Armia Krajowa; Liga Walki z Bolszewizmem
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa kampania wrześniowa; działania zbrojne podziemia antykomunistycznego w Polsce
	Odznaczenia

Stanisław Szuro, ps. „Zamorski” (ur. 19 października 1920 w Krakowie, zm. 17 listopada 2020 tamże^[1]) – major Wojska Polskiego, historyk, więzień obozów hitlerowskich i komunistycznych.

Życiorys

II wojna światowa

Po zdaniu matury był junakiem. W momencie wybuchu wojny jego batalion stacjonował w Augustowie, niedaleko granicy z III Rzeszą. Uczestniczył w kampanii wrześniowej. Został internowany przez władze litewskie w obozie w Birsztanach.

Po powrocie do Krakowa wstąpił w szeregi ZWZ i AK. Aresztowany przez Niemców trafił do więzienia Montelupich w Krakowie. W październiku 1942 roku przewieziono go do obozu w Pustkowie, gdzie przebywał do likwidacji obozu. W czerwcu 1944 roku wyjechał stamtąd do obozu w Sachsenhausen-Oranienburg. Pracował tam w komandzie murarzy. W styczniu 1945 roku osadzono go w obozie Bergen-Belsen. Do Polski powrócił w czerwcu 1945 roku.

Okres stalinowski

27 listopada 1946 roku został zatrzymany i oskarżony o udział w związku Liga Walki z Bolszewizmem wraz z innymi osobami, z których 9 potem zostało skazanych na śmierć. Byli to studenci krakowskich uczelni, przedstawiani przez ówczesną prasę jako członkowie rabunkowej bandy NSZ. Liga Walki z Bolszewizmem działająca w latach od początku 1946 do marca 1947 w Krakowie i powiecie chrzanowskim, powiązana z Narodową Organizacją Wojskową i Stronnictwem Narodowym była rozpracowywana przez WUSW w Krakowie do 1985 roku^{[potrzebny przypis]}.

3 lutego 1947 roku brał udział w procesie w Wojskowym Sądzie Rejonowym w Krakowie. Rozprawie przewodniczył ppłk Julian Polan-Haraschin. Stanisław Szuro został wówczas oskarżony i uznany winnym usiłowania konfiskaty broni dwóm członkom PPR, pieniędzy ze spółdzielni „Hurt Mięsa”, składu cukru „Lasek”; konfiskaty pieniędzy z Państwowej Fabryki Cykorii Francka, spółdzielni kredytowej „Oszczędność”, Państwowych kamieniołomów i Wapienników „Liban”; konfiskaty 2 pistoletów „Nagan” członkowi PPR z Zalasia. Został uznany winnym pobicia dwóch funkcjonariuszy UB, zamiaru dokonania zamachu na funkcjonariusza UB, udzielenia pomocy w likwidacji członka PPR, usiłowania konfiskaty pieniędzy, złota i kosztowności lekarzowi, przechowywania pistoletu P38. Skazany został na karę śmierci, którą 17 marca 1947 roku na mocy amnestii z 22 lutego 1947 roku, złagodzono do 15 lat. Przebywał w więzieniach w Rawiczu i we Wronkach (od 20 czerwca 1947 roku do 22 sierpnia 1955). 19 maja 1956 roku darowano mu karę utraty praw honorowych i utraty mienia. 13 lipca 1956 roku Sąd Wojewódzki w Krakowie w ramach odwilży zwolnił go z odbywania reszty kary. Został zwolniony z więzienia trzy dni później.

Po 1956 r.

Stanisław Szuro po wyjściu z więzienia ukończył studia historyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Pracował w bursach akademickich i szkołach średnich, m.in. w Liceum Ogólnokształcącym Zakonu Pijarów im. Stanisława Konarskiego w Krakowie, Niższym Seminarium Duchownym Ojców Franciszkanów w Wieliczce. 22 lutego 1994 roku został zrehabilitowany. Był prezesem Oddziału Krakowskiego Związku Więźniów Politycznych Okresu Stalinowskiego. Odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski w 2008^[2].

Pod koniec życia uczestniczył w spotkaniach w instytucjach kultury i nauki Krakowa i Wieliczki. Wygłaszał na nich prelekcje na różne tematy historyczne w większości dotyczące polskich konfliktów zbrojnych w XIX i XX wieku. Często był zapraszany przez Muzeum Armii Krajowej w Krakowie. Jego wykłady cieszyły się popularnością na serwisie YouTube. Łącznie jego filmy wyświetlono ponad 51 tysięcy razy.

Został członkiem Kapituły Honorowej Nagrody im. Danuty Siedzikówny „Inki”^[3]. W 2015 został laureatem nagrody honorowej „Świadek Historii” przyznanej przez Instytut Pamięci Narodowej^[4].

Minister obrony narodowej Antoni Macierewicz decyzją nr 2638 z 2 sierpnia 2017 mianował kapitana nie podlegającego obowiązkowi służby wojskowej Stanisława Szuro s. Jana na stopień majora^[5]^[6].

W 2018 roku wydał, wraz z synem Janem, wspomnienia biograficzne zatytułowane „I tak będę żył”^[7].

Zmarł 17 listopada 2020 w miesiąc po 100. urodzinach. 2 grudnia został pochowany w grobie rodzinnym na cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera SDELTA, rząd wschodni, miejsce 2)^[8]^[9].

Pośmiertnie został awansowany do stopnia podpułkownika^[10].

Przypisy

↑ Zmarł stuletni mjr Stanisław Szuro. krakow.gosc.pl. [dostęp 2020-11-17]. (pol.).
↑ M.P. z 2008 r. nr 95, poz. 817.
↑ Nagroda im. Danuty Siedzikówny „Inki” za rok 2015. fundacjaak.pl. [dostęp 2015-11-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-24)].
↑ W Krakowie wręczono nagrody honorowe „Świadek Historii”. Instytut Pamięci Narodowej. [dostęp 2021-10-26]. (pol.).
↑ „Niezłomny” Stanisław Szuro – majorem.
↑ Kapitan Stanisław Szuro – Majorem ! Rajd historyczny.
↑ Stanisław Szuro, Jan Szuro, I tak będę żył, Wydawnictwo Miles, Kraków 2018, ISBN 978-83-8111-038-9.
↑ Ostatnie pożegnanie majora Stanisława Szuro. Tłumy na pogrzebie w Krakowie. dziennikpolski24.pl. [dostęp 2020-12-02].
↑ Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], zck-krakow.pl [dostęp 2020-05-21] .
↑ Instytut GośćI.G. Media Instytut GośćI.G., Ppłk Stanisław Szuro (1920-2020) spoczął na cmentarzu Rakowickim [online], krakow.gosc.pl, 2 grudnia 2020 [dostęp 2021-09-24] .

Linki zewnętrzne

Wybrane epizody Powstania Styczniowego - kpt. Stanisław Szuro. plockaprawica.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
Publicystyka Antysocjalistycznego Mazowsza. asme.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-11-29)]. www.asme.pl
IPN Dane osoby z katalogu osób „rozpracowywanych”
https://archive.ph/20130705190625/http://www.klub-generalagrota.pl/portal/kg/80/371/Spotkanie_Klubu_poswiecone_niemieckim_obozom_smierci_w_relacjach_swiadkow.html

[1] Zmarł stuletni mjr Stanisław Szuro. krakow.gosc.pl. [dostęp 2020-11-17]. (pol.).

[2] M.P. z 2008 r. nr 95, poz. 817.

[3] Nagroda im. Danuty Siedzikówny „Inki” za rok 2015. fundacjaak.pl. [dostęp 2015-11-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-24)].

[4] W Krakowie wręczono nagrody honorowe „Świadek Historii”. Instytut Pamięci Narodowej. [dostęp 2021-10-26]. (pol.).

[5] „Niezłomny” Stanisław Szuro – majorem.

[6] Kapitan Stanisław Szuro – Majorem ! Rajd historyczny.

[7] Stanisław Szuro, Jan Szuro, I tak będę żył, Wydawnictwo Miles, Kraków 2018, ISBN 978-83-8111-038-9.

[8] Ostatnie pożegnanie majora Stanisława Szuro. Tłumy na pogrzebie w Krakowie. dziennikpolski24.pl. [dostęp 2020-12-02].

[9] Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], zck-krakow.pl [dostęp 2020-05-21] .

[10] Instytut GośćI.G. Media Instytut GośćI.G., Ppłk Stanisław Szuro (1920-2020) spoczął na cmentarzu Rakowickim [online], krakow.gosc.pl, 2 grudnia 2020 [dostęp 2021-09-24] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]