Przejdź do zawartości

Stanisław Szuro

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Stanisław Szuro
Zamorski
Ilustracja
mjr Stanisław Szuro (2016)
major major
Data i miejsce urodzenia

19 października 1920
Kraków

Data i miejsce śmierci

17 listopada 2020
Kraków

Przebieg służby
Lata służby

1939–1942, 1946

Siły zbrojne

Wojsko Polskie
Armia Krajowa
Liga Walki z Bolszewizmem

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa

działania zbrojne podziemia antykomunistycznego w Polsce

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Brązowy Krzyż Zasługi Krzyż Armii Krajowej Złoty Medal „Za zasługi dla obronności kraju” Medal Rodła Medal „Pro Patria” Medal „Pro Memoria” Krzyż Oświęcimski Świadek Historii

Stanisław Szuro, ps. „Zamorski” (ur. 19 października 1920 w Krakowie, zm. 17 listopada 2020 tamże[1]) – major Wojska Polskiego, historyk, więzień obozów hitlerowskich i komunistycznych.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

II wojna światowa

[edytuj | edytuj kod]

Po zdaniu matury był junakiem. W momencie wybuchu wojny jego batalion stacjonował w Augustowie, niedaleko granicy z III Rzeszą. Uczestniczył w kampanii wrześniowej. Został internowany przez władze litewskie w obozie w Birsztanach.

Po powrocie do Krakowa wstąpił w szeregi ZWZ i AK. Aresztowany przez Niemców trafił do więzienia Montelupich w Krakowie. W październiku 1942 roku przewieziono go do obozu w Pustkowie, gdzie przebywał do likwidacji obozu. W czerwcu 1944 roku wyjechał stamtąd do obozu w Sachsenhausen-Oranienburg. Pracował tam w komandzie murarzy. W styczniu 1945 roku osadzono go w obozie Bergen-Belsen. Do Polski powrócił w czerwcu 1945 roku.

Okres stalinowski

[edytuj | edytuj kod]

27 listopada 1946 roku został zatrzymany i oskarżony o udział w związku Liga Walki z Bolszewizmem wraz z innymi osobami, z których 9 potem zostało skazanych na śmierć. Byli to studenci krakowskich uczelni, przedstawiani przez ówczesną prasę jako członkowie rabunkowej bandy NSZ. Liga Walki z Bolszewizmem działająca w latach od początku 1946 do marca 1947 w Krakowie i powiecie chrzanowskim, powiązana z Narodową Organizacją Wojskową i Stronnictwem Narodowym była rozpracowywana przez WUSW w Krakowie do 1985 roku[potrzebny przypis].

3 lutego 1947 roku brał udział w procesie w Wojskowym Sądzie Rejonowym w Krakowie. Rozprawie przewodniczył ppłk Julian Polan-Haraschin. Stanisław Szuro został wówczas oskarżony i uznany winnym usiłowania konfiskaty broni dwóm członkom PPR, pieniędzy ze spółdzielni „Hurt Mięsa”, składu cukru „Lasek”; konfiskaty pieniędzy z Państwowej Fabryki Cykorii Francka, spółdzielni kredytowej „Oszczędność”, Państwowych kamieniołomów i Wapienników „Liban”; konfiskaty 2 pistoletów „Nagan” członkowi PPR z Zalasia. Został uznany winnym pobicia dwóch funkcjonariuszy UB, zamiaru dokonania zamachu na funkcjonariusza UB, udzielenia pomocy w likwidacji członka PPR, usiłowania konfiskaty pieniędzy, złota i kosztowności lekarzowi, przechowywania pistoletu P38. Skazany został na karę śmierci, którą 17 marca 1947 roku na mocy amnestii z 22 lutego 1947 roku, złagodzono do 15 lat. Przebywał w więzieniach w Rawiczu i we Wronkach (od 20 czerwca 1947 roku do 22 sierpnia 1955). 19 maja 1956 roku darowano mu karę utraty praw honorowych i utraty mienia. 13 lipca 1956 roku Sąd Wojewódzki w Krakowie w ramach odwilży zwolnił go z odbywania reszty kary. Został zwolniony z więzienia trzy dni później.

Po 1956 r.

[edytuj | edytuj kod]

Stanisław Szuro po wyjściu z więzienia ukończył studia historyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Pracował w bursach akademickich i szkołach średnich, m.in. w Liceum Ogólnokształcącym Zakonu Pijarów im. Stanisława Konarskiego w Krakowie, Niższym Seminarium Duchownym Ojców Franciszkanów w Wieliczce. 22 lutego 1994 roku został zrehabilitowany. Był prezesem Oddziału Krakowskiego Związku Więźniów Politycznych Okresu Stalinowskiego. Odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski w 2008[2].

Pod koniec życia uczestniczył w spotkaniach w instytucjach kultury i nauki Krakowa i Wieliczki. Wygłaszał na nich prelekcje na różne tematy historyczne w większości dotyczące polskich konfliktów zbrojnych w XIX i XX wieku. Często był zapraszany przez Muzeum Armii Krajowej w Krakowie. Jego wykłady cieszyły się popularnością na serwisie YouTube. Łącznie jego filmy wyświetlono ponad 51 tysięcy razy.

Został członkiem Kapituły Honorowej Nagrody im. Danuty Siedzikówny „Inki”[3]. W 2015 został laureatem nagrody honorowej „Świadek Historii” przyznanej przez Instytut Pamięci Narodowej[4].

Minister obrony narodowej Antoni Macierewicz decyzją nr 2638 z 2 sierpnia 2017 mianował kapitana nie podlegającego obowiązkowi służby wojskowej Stanisława Szuro s. Jana na stopień majora[5][6].

W 2018 roku wydał, wraz z synem Janem, wspomnienia biograficzne zatytułowane „I tak będę żył”[7].

Zmarł 17 listopada 2020 w miesiąc po 100. urodzinach. 2 grudnia został pochowany w grobie rodzinnym na cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera SDELTA, rząd wschodni, miejsce 2)[8][9].

Pośmiertnie został awansowany do stopnia podpułkownika[10].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Zmarł stuletni mjr Stanisław Szuro. krakow.gosc.pl. [dostęp 2020-11-17]. (pol.).
  2. M.P. z 2008 r. nr 95, poz. 817.
  3. Nagroda im. Danuty Siedzikówny „Inki” za rok 2015. fundacjaak.pl. [dostęp 2015-11-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-24)].
  4. W Krakowie wręczono nagrody honorowe „Świadek Historii”. Instytut Pamięci Narodowej. [dostęp 2021-10-26]. (pol.).
  5. „Niezłomny” Stanisław Szuro – majorem.
  6. Kapitan Stanisław Szuro – Majorem ! Rajd historyczny.
  7. Stanisław Szuro, Jan Szuro, I tak będę żył, Wydawnictwo Miles, Kraków 2018, ISBN 978-83-8111-038-9.
  8. Ostatnie pożegnanie majora Stanisława Szuro. Tłumy na pogrzebie w Krakowie. dziennikpolski24.pl. [dostęp 2020-12-02].
  9. Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], zck-krakow.pl [dostęp 2020-05-21].
  10. Instytut Gość Media, Ppłk Stanisław Szuro (1920-2020) spoczął na cmentarzu Rakowickim [online], krakow.gosc.pl, 2 grudnia 2020 [dostęp 2021-09-24].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]