Strzyżewice (województwo wielkopolskie)
51°49′39″N 16°32′19″E/51,827500 16,538611
| wieś | |
 Dwór w Strzyżewicach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011[2]) |
384 |
| Strefa numeracyjna |
65 |
| Kod pocztowy |
64-100[3] |
| Tablice rejestracyjne |
PLE |
| SIMC |
0377012 |
Położenie na mapie gminy Święciechowa  | |
Położenie na mapie Polski  | |
| 51°49′39″N 16°32′19″E/51,827500 16,538611[1]
| |
| Strona internetowa | |
Strzyżewice (pol. hist. Strzeżewice[4]) – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie leszczyńskim, w gminie Święciechowa[5].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wieś pierwotnie związana była z Wielkopolską. Ma metrykę średniowieczną i istnieje co najmniej od XIII wieku. Po raz pierwszy wymieniana w dokumencie zapisanym po łacinie z końca 1294 jako Strezevic, 1424 Strzezewicze, 1425 Strzesewicze, 1429 Strzeszeuicz, 1448 Sthezeszicze, 1505 Sztrzezhevycze, Sthezewicze, 1515 Sthezewycze, 1520 Strzezovicze, Strzezouicze, 1521 Sthrzeschewycze, 1527 Strzeszeuicze, 1531 Sthrzezevycze, 1535 Strzeszewycze[4].
Miejscowość odnotowana została pod datą 1294 w późniejszym falsyfikacie pochodzącym z około 1300 roku mówiącym o tym, że książę wielkopolski Przemysł II zatwierdził prawa i dobra opactwa benedyktynów w Lubiniu, w tym m.in. posiadanie miasta Święciechowa wraz z cłem. Według dokumentu w przypadku kiedy drogi oraz ruch kupców przesunął się w inne miejsce, do Krzycka lub do Strzyżewic, mnisi będą mogli tam również pobierać cło. Dokument znajduje się w Kodeksie dyplomatycznym Wielkopolski[4][6].
Wieś była prywatną własnością szlachecką należącą do lokalnych rodów wielkopolskich. W 1424 odnotowany został właściciel Piotr Laswicz toczący wówczas proces sądowy ze Szczepanem (Stephanus) Rydzyńskim o rozgraniczenie Strzyżewic i Dąbcza. W 1448 miejscowość odnotowano w innym dokumencie mówiącym, że las nadany przez opata lubińskiego mieszczanom ze Święciechowej sięga granic z wsią Strzyżewice. W 1505 miejscowość była majętnością szlachecką należącą do wielkopolskiego rodu magnackiego Leszczyńskich herbu Wieniawa i leżała w powiecie wschowskim Korony Królestwa Polskiego. W 1505 Kasper Leszczyński sprzedał z zastrzeżeniem prawa odkupu altarii w Lesznie 10 grzywien czynszu ze Strzyżewa za 100 grzywien. Tego samego roku pozwano go o niezapłacenie podatków królewskich. Według wyroku woźny sądowy miał na tej podstawie dokonać obciążenia finansowego na Lasocicach, Lesznie i Strzyżewic. w 1510 wieś należała do parafii Ogrody. W 1515 właściciele wsi bracia Rafał i Jan Leszczyńscy toczyli proces z Piotrem i Mikołajem Rydzyńskimi o rozgraniczenie Leszna ze Strzyżewicami[4].
Miejscowość odnotowały archiwalne księgi podatkowe. W 1531 miał miejsce pobór podatków od 6 łanów po jednym wiardunku, a od karczmy i wiatraka po 6 groszy. W 1535 nastąpił pobór z 6,5 łana, od młyna korzecznego ustawionego na rzece oraz od karczmy. W 1563 pobrano podatki od 10 łanów, 23 komorników, wiatraka dziedzicznego, karczmy oraz 5 rzemieślników. W 1564 we wsi odnotowano 6 łanów oraz 9 prętów. W 1566 miał miejsce pobór we wsi z majętności należących do Barbary Leszczyńskiej pobrano podatki od 10 łanów, 3 zagrodników po 4 grosze, od 8 zagrodników po 4 grosze, a także od 7 komorników oraz od karczmy dziedzicznej. W 1579 miał miejsce pobór od 8 łanów i 11 prętów, 6 zagrodników bez ról, 7 komorników z bydłem, 3 owczarzy płacących od 12 owiec, owczarza płacącego od 75 owiec oraz od wiatraka[4].
W 1527 Małgorzata Leszczyńska, córka kasztelana przemyskiego Rafała, zapisała swe dobra; w tym m.in. w Strzyżewicach, małoletniemu późniejszemu marszałkowi Rafałowi Leszczyńskiemu. W połowie XVI wieku właścicielem wsi był syn Rafała kanclerz wielki koronny Wacław Leszczyński. Według archiwalnych zapisów w 1565 dał swojemu słudze Wojciechowi Rosnowskiemu m.in. dwie łąki w Strzyżewicach: jedną leżącą koło miejsca zwanego 'Burgwald (niem. las miejski), w stronę miejsca zwanego Klucz, a drugą przebiegającą koło ostrowa zwanego Brand. Majętności w Strzyżewicach odziedziczyła wdowa po Wacławie, która ponownie wyszła za mąż za Jana Rozdrażewskiego. W 1567 wydzierżawia jego synowi Rafałowi Leszczyńskiemu dobra Leszno wraz z wsiami, w tym m.in. ze Strzyżewicami[4].
W wyniku II rozbioru Rzeczypospolitej w 1793, miejscowość przeszła w posiadanie Prus i jak cała Wielkopolska znalazła się w zaborze pruskim w granicach Wielkiego Księstwa Poznańskiego.
Na mocy rozporządzenia Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dniem 1 sierpnia 1977 wschodnia część wsi została włączona w granice miasta Leszno.
W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie leszczyńskim.
We wsi znajduje się cywilne lotnisko Leszno-Strzyżewice.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 132555
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2019-12-10].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1231 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c d e f Jurek 2003 ↓, s. 714–715.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Kodex dyplomatyczny Wielkiej Polski; Codex diplomaticus Majoris Poloniae zawierający bulle papieżów, nadania książąt, przywileje miast, klasztorów i wsi, wraz z innemi podobnéj treści dyplomatami, tyczącemi się historyi téj prowincyi od roku 1136 do roku 1597; zebrany z materyałow przez Kaźmierza Raczyńskiego byłego Generała W. Polskiego i Marszałka nadwornego koronnego przysposobionych; wydany przez Edwarda Raczyńskiego - Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa [online], www.wbc.poznan.pl [dostęp 2020-07-15].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Tomasz Jurek: Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, cz. IV (R – S), zesz. 2, hasło „Strzeżewice”. Poznań: Wydawnictwo PTPN, 2003, s. 714–715.
