Syromalabarski Kościół katolicki

Kościół syromalabarski
സിറോ മലബാർ സഭ
	Klasyfikacja systematyczna wyznania
	Chrześcijaństwo; └ Katolicyzm; └ Katolickie Kościoły Wschodnie
Ustrój kościelny	episkopalizm
Obrządek	malabarski
Zwierzchnik; • tytuł zwierzchnika	Raphael Thattil; arcybiskup większy Ernakulam-Angamaly
Zasięg geograficzny	Indie
Historia
Założyciel(e)	św. Tomasz Apostoł
Utworzono;	52; Wybrzeże Malabarskie (Kerala)
Dane statystyczne (2018)
Wierni	4 251 399
Biskupi	54
Księża diecezjalni	4 318
Księża zakonni	3 628
Bracia zakonni	5 659
Siostry zakonne	33 363
Seminarzyści	1 211
Eparchie	34
Parafie	2 942
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Syromalabarski^[2] Kościół katolicki^[a] (mal. സിറോ മലബാർ സഭ) – katolicki Kościół wschodni, sięgający początkami misji św. Tomasza Apostoła, który działał na terenie Indii w I wieku po Chrystusie. Należy do wschodniosyryjskiej tradycji liturgicznej. Liczy około 4,3 mln wiernych, mieszkających w Indiach, głównie na terenie stanu Kerala (starożytny Malabar), a także w mniejszym stopniu w diasporze. Od 1992 roku posiada status Kościoła arcybiskupiego większego. Jest największym Kościołem z grupy tzw. chrześcijan św. Tomasza.

Historia

Kościół syromalabarski wywodzi się z grupy chrześcijan św. Tomasza, których Portugalczycy spotkali na wybrzeżu Malabaru w 1498 roku. Byli oni w kontakcie wyłącznie z przedstawicielami perskiego Kościoła Wschodu. W związku z tym od VI do XVI wieku stanowili wspólnotę uznającą jurysdykcję biskupów doktryny wyznaczonej przed Soborem Efeskim i duchowe zwierzchnictwo katolikosa-patriarchy Seleucji-Ktezyfonu. Portugalczycy, którzy nie uznali tradycji malabarskich, wprowadzili tradycje łacińskie, podporządkowując tamtejszych chrześcijan łacińskiemu arcybiskupowi Goa – Aleksemu Menezesowi(inne języki).

W 1599 roku podczas synodu w Diamper, zwołanego przez Menezesa, odwołano szereg tradycji malabarskich, wprowadzając elementy łacińskie tak w liturgii jak i dyscyplinie kościelnej. W wyniku tych zmian, doszło do licznych protestów ze strony wyznawców Kościoła syromalabarskiego, doprowadziło to do zerwania jedności z Rzymem w 1653 roku, czego konsekwencją było utworzenia Malankarskiego Kościoła Ortodoksyjnego. W roku 1930 z Malankarskiego Kościoła Ortodoksyjnego wyłonił się katolicki Kościół syromalankarski.

Sytuację załagodzili karmelici, wysłani tam przez papieża Aleksandra VII w roku 1656. Unia została częściowo przywrócona w roku 1662, a karmelici pozostawali kolejnymi biskupami w Kościele syromalabarskim do roku 1896, kiedy to Rzym utworzył tam trzy wikariaty apostolskie – w Triczur, Ernakulam(inne języki) i Czanganaczeri.

W 1923 roku Pius XI dokonał reorganizacji administracyjnej tworząc prowincję kościelną z siedzibą w Ernakulam(inne języki). Po Soborze Watykańskim II powstały egzarchaty o charakterze misyjnym, przekształcone następnie w diecezje.

Liturgia Kościoła syromalabarskiego wywodzi się z tradycji chaldejskiej. Językiem liturgicznym jest język malajalam. Niektóre modlitwy i aklamacje zachowano w języku syriackim. Poza Malabarem w użyciu jest też hindi^[7].

Organizacja

Eparchie na terenie Indii:

Eparchie poza granicami Indii:

Zwierzchnicy Kościoła

Głową Kościoła syromalabarskiego jest arcybiskup większy Ernakulam-Angamaly. Kolejno na czele Kościoła stali:

Aloysius Pareparambil (11 sierpnia 1896 – 9 grudnia 1919) – wikariusz apostolski Ernakulam
Augustine Kandathil (9 grudnia 1919 – 10 stycznia 1956) – wikariusz apostolski Ernakulam, następnie od 21 grudnia 1923 arcybiskup Ernakulam
kard. Joseph Parecattil (20 lipca 1956 – 30 stycznia 1984) – arcybiskup Ernakulam
- Sebastian Mankuzhikary(inne języki) (1984 – 1985) – jako administrator apostolski, biskup pomocniczy Ernakulam
kard. Antony Padiyara (23 kwietnia 1985 – 11 listopada 1996) – arcybiskup Ernakulam, od 1992 podniesiony do rangi arcybiskupa większego Ernakulam-Angamaly
- kard. Varkey Vithayathil CSsR (19 kwietnia 1997 – 23 grudnia 1999) – jako administrator apostolski, następnie arcybiskup większy Ernakulam-Angamaly
kard. Varkey Vithayathil CSsR (23 grudnia 1999 – 1 kwietnia 2011) – arcybiskup większy Ernakulam-Angamaly
kard. George Alencherry (24 maja 2011 – 7 grudnia 2023) – arcybiskup większy Ernakulam-Angamaly
- Sebastian Vaniyapurackal (2023–2024) – jako administrator apostolski, biskup kurialny Ernakulam-Angamaly
Raphael Thattil (od 9 stycznia 2024) – arcybiskup większy Ernakulam-Angamaly

Zobacz też

Uwagi

↑ Według elektronicznego Słownika języka polskiego PWN należy pisać Syro-Malabarski Kościół Katolicki^[3]. Pomijając kwestię pisowni Kościół Katolicki vel Kościół katolicki, zależną od kontekstu, zapis przymiotnika złożonego syromalabarski na oznaczenie wspólnoty posługującej się rytem syryjskim (syriackim) w wersji malabarskiej wydaje się zgodny z zasadą przytaczaną przez tenże słownik^[4]. Zapis syromalabarski jest również częściej używany w publikacjach dotyczących tego Kościoła i obrządku, zarówno nowszych^[5], jak i starszych^[6].

Przypisy

↑ The Eastern Catholic Churches 2015; Source: Annuario Pontificio. [dostęp 2016-08-18]. (ang.).
↑ Kościoły przedchalcedońskie, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2025-06-14] .
↑ syro-malabarski - Słownik języka polskiego PWN [online], sjp.pwn.pl [dostęp 2025-06-12] .
↑ Pisownia przymiotników złożonych typu jasnoniebieski (...), [w:] Słownik języka polskiego PWN [online], sjp.pwn.pl [dostęp 2025-06-13] .
↑ Por. MarcinM. Choduń MarcinM., Spór w Kościele syromalabarskim: Watykan dolewa oliwy do ognia, „Tygodnik Powszechny” (37), tygodnikpowszechny.pl, 2 września 2023 [dostęp 2025-06-13] .
↑ Por. Danuta Madeyska: nestorianie. W: Mały słownik kultury świata arabskiego. Józef Bielawski (red.). Wyd. 1. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1971, s. 407.
↑ Katolickie Kościoły Wschodnie: Syro-Malabarski Kościół Katolicki. [dostęp 2016-09-09]. (pol.).

[7] Według elektronicznego Słownika języka polskiego PWN należy pisać Syro-Malabarski Kościół Katolicki^[3]. Pomijając kwestię pisowni Kościół Katolicki vel Kościół katolicki, zależną od kontekstu, zapis przymiotnika złożonego syromalabarski na oznaczenie wspólnoty posługującej się rytem syryjskim (syriackim) w wersji malabarskiej wydaje się zgodny z zasadą przytaczaną przez tenże słownik^[4]. Zapis syromalabarski jest również częściej używany w publikacjach dotyczących tego Kościoła i obrządku, zarówno nowszych^[5], jak i starszych^[6].

[1] The Eastern Catholic Churches 2015; Source: Annuario Pontificio. [dostęp 2016-08-18]. (ang.).

[2] Kościoły przedchalcedońskie, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2025-06-14] .

[3] syro-malabarski - Słownik języka polskiego PWN [online], sjp.pwn.pl [dostęp 2025-06-12] .

[4] Pisownia przymiotników złożonych typu jasnoniebieski (...), [w:] Słownik języka polskiego PWN [online], sjp.pwn.pl [dostęp 2025-06-13] .

[5] Por. MarcinM. Choduń MarcinM., Spór w Kościele syromalabarskim: Watykan dolewa oliwy do ognia, „Tygodnik Powszechny” (37), tygodnikpowszechny.pl, 2 września 2023 [dostęp 2025-06-13] .

[6] Por. Danuta Madeyska: nestorianie. W: Mały słownik kultury świata arabskiego. Józef Bielawski (red.). Wyd. 1. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1971, s. 407.

[8] Katolickie Kościoły Wschodnie: Syro-Malabarski Kościół Katolicki. [dostęp 2016-09-09]. (pol.).

[1]

[2]

[a]

[7]

[3]

[4]

[5]

[6]

Aleksandryjska tradycja liturgiczna	Koptyjski Kościół katolicki Etiopski Kościół katolicki Erytrejski Kościół katolicki
Antiocheńska tradycja liturgiczna	Kościół maronicki Syryjski Kościół katolicki Kościół Syromalankarski
Ormiańska tradycja liturgiczna	Ormiański Kościół katolicki
Asyryjska tradycja liturgiczna	Kościół chaldejski Kościół Syromalabarski
Bizantyjska tradycja liturgiczna	Kościół melchicki Grecki Kościół katolicki Albański Kościół katolicki Białoruski Kościół katolicki Bułgarski Kościół katolicki Węgierski Kościół katolicki Italo-albański Kościół katolicki Neounicki Kościół greckokatolicki Macedoński Kościół Greckokatolicki Rumuński Kościół greckokatolicki Rosyjski Kościół katolicki Rusiński Kościół greckokatolicka Chorwacki Kościół greckokatolicki Słowacki Kościół greckokatolicki Ukraiński Kościół greckokatolicki (Kościół greckokatolicki w Polsce)