Szeląg (Poznań)

Szeląg
	Część miasta Poznania
	; Plaża miejska na Szelągu (2015)
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Miasto	Poznań
Dzielnica	Osiedle Stare Winogrady
Strefa numeracyjna	(+48) 61
Tablice rejestracyjne	PO
	Położenie na mapie Poznania Szeląg
	Położenie na mapie Polski Szeląg
	Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Szeląg
	52°25′43″N 16°57′05″E/52,428611 16,951389

Szeląg – część (zwyczajowo nazywana dzielnicą) Poznania, a jednocześnie obszar Systemu Informacji Miejskiej^[1] położony na osiedlu samorządowym Osiedle Stare Winogrady. Leży na lewym brzegu Warty między rzeką a Wzgórzem Winiarskim.

Granice

Wedle Systemu Informacji Miejskiej jednostka obszarowa Szeląg mieści się w granicach:

od wschodu i południa: rzeką Wartą od mostu Lecha do ulicy Szelągowskiej na wysokości ulicy Winogrady,
od zachodu: ulicą Szelągowską i Naramowicką,
od północy: ulicą Serbską i Lechicką^[1]

Nazwa

Nazwa wywodzi się od Mikołaja Schilinga, który w XVI wieku założył folwark na terenie wsi miejskiej Winiary.

Historia

W Szelągu odnaleziono najstarsze ślady pobytu człowieka na obszarze dzisiejszego Poznania sprzed około 10 tysięcy lat. Są to wyroby krzemienne tak zwanych kultur mazowszańskich. Znaleziono tu także pozostałości kultur: ceramiki wstęgowej, sznurowej, amfor kulistych i pucharów lejkowatych (4000–1700 lat p.n.e.)^[2]. Istnieje tu również cmentarzysko z I w n.e. W XIII wieku funkcjonowała na terenie Szeląga wieś książęca Szydłów, wymieniona w dokumencie lokacyjnym Poznania z 1253 roku. W 1760, podczas wojny siedmioletniej, Szeląg został zniszczony przez armię rosyjską.

W końcu XIX i na początku XX wieku był miejscem spacerów i majówek. Od czasu budowy Fortu Winiary w 1. połowie XIX w. nad brzegiem Warty istniał park-ogród, później powstała restauracja Szeląg. W 1895 na torze szelągowskim zorganizowano (z inicjatywy Radfahrer-Verein Posen) pierwsze w mieście wyścigi kolarskie^[3]. Po odzyskaniu niepodległości na Szeląg przeniosło (z Sołacza) swoją siedzibę poznańskie Bractwo Kurkowe. W roku 1923 uruchomiono strzelnicę Bractwa. Do okresu międzywojennego funkcjonowała wojskowa kolej wąskotorowa, która łączyła Szeląg (Fort Winiary) z osadą wojskową w Biedrusku^[4].

Park uległ zniszczeniu podczas zdobywania Fortu Winiary w 1945 roku. Teren Szeląga włączono w administracyjne granice Poznania w 1925 roku. W latach 30. XX w. prof. Józef Gołąb prowadził tu badania otoczaków, tkwiących w glinie morenowej^[5].

W latach 70. XX wieku istniała koncepcja powiązania Szeląga z Drogą Dębińską za pomocą tzw. Trasy Piastowskiej^[6].

Szeląg do 1990 r. należał do dzielnicy administracyjnej Stare Miasto. Od 1992 r. należy do osiedla samorządowego Stare Winogrady^[7].

Zabudowa

Dom Weterana (1969–1972), proj. Zygmunt Skupniewicz, Witold Milewski i Lech Sternal
Park Szelągowski
biurowce Allianz przy ul. Szelągowskiej

Zobacz też

Przypisy

↑ ^a ^b System Informacji Miejskiej - Mapa Jednostek Obszarowych. Zarząd Dróg Miejskich w Poznaniu. [dostęp 2018-02-05].
↑ Zygmunt Boras, Lech Trzeciakowski, W dawnym Poznaniu, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań, 1971, s.11
↑ Teresa Ziółkowska, Niemiecki sport w Poznaniu do 1918 roku, w: Kronika Miasta Poznania, 1/2010, ss.29-30, ISSN 0137-3552
↑ Tadeusz Becela, Lata górne i chmurne, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań, 1965, s.176
↑ Edward Tomaszewski, Z badań geologicznych okolic Poznania, w: Sprawozdania Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, nr 1/1956, s.64
↑ Tadeusz Gałecki, Plany miasta bez tajemnic, w: Kronika Miasta Poznania, nr 2/1983, s.11, ISSN 0137-3552
↑ Uchwała Nr XLVI/239/92 Rady Miejskiej Poznania z dnia 7 stycznia 1992 r. w sprawie powołania Osiedla Stare Winogrady

Bibliografia

Poznań - atlas aglomeracji 1:15.000, wyd. CartoMedia/Pietruska & Mierkiewicz, Poznań, 2008, ISBN 978-83-7445-018-8
WłodzimierzW. Łęcki WłodzimierzW., PiotrP. Maluśkiewicz PiotrP., Poznań od A do Z, Poznań: KAW, 1986, s. 138, ISBN 83-03-01260-6, OCLC 835895412 .
Praca zbiorowa, Atlas architektury Poznania, Wydawnictwo Miejskie, Poznań, 2008, s.290 i 299, ISBN 978-83-7503-058-7
MarcinM. Libicki MarcinM., Poznań - przewodnik, PiotrP. Libicki (ilustr.), Poznań: Wydawnictwo Gazeta Handlowa, 1997, s. 69, ISBN 83-902028-4-0, OCLC 69302402 .

[SIM2008-1] System Informacji Miejskiej - Mapa Jednostek Obszarowych. Zarząd Dróg Miejskich w Poznaniu. [dostęp 2018-02-05].

[2] Zygmunt Boras, Lech Trzeciakowski, W dawnym Poznaniu, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań, 1971, s.11

[3] Teresa Ziółkowska, Niemiecki sport w Poznaniu do 1918 roku, w: Kronika Miasta Poznania, 1/2010, ss.29-30, ISSN 0137-3552

[4] Tadeusz Becela, Lata górne i chmurne, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań, 1965, s.176

[5] Edward Tomaszewski, Z badań geologicznych okolic Poznania, w: Sprawozdania Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, nr 1/1956, s.64

[galecki-6] Tadeusz Gałecki, Plany miasta bez tajemnic, w: Kronika Miasta Poznania, nr 2/1983, s.11, ISSN 0137-3552

[7] Uchwała Nr XLVI/239/92 Rady Miejskiej Poznania z dnia 7 stycznia 1992 r. w sprawie powołania Osiedla Stare Winogrady

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Obszary Systemu Informacji Miejskiej	Cytadela Szeląg Szeląg Wilczak Winogrady (częściowo)
Osiedla mieszkaniowe	Osiedle Na Murawie Osiedle Owsiana-Dożynkowa
Atrakcje turystyczne	Fort Winiary Cmentarz Bohaterów Polskich w Poznaniu Cmentarz parafii św. Wojciecha Dąb na Cytadeli Dąb Cytadelowców Poznańskich Pomniki i rzeźby na Cytadeli Prawosławny Cmentarz Garnizonowy Pomnik Mikołaja Kopernika
Teatry	Łejery Scena Wspólna
Tereny zielone	Park Cytadela Skwer Józefa Przesławskiego
Mosty	Most Lecha
Kościoły	Kościół św. Jana Bosko