Droga Dębińska

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
ulica Droga Dębińska
Łęgi Dębińskie
Ilustracja
Ulica widziana spod Wiaduktu Hetmańskiego, po prawej przystanek autobusowy Hetmańska Wiadukt (2017)
Państwo

 Polska

Miejscowość

Poznań

Długość

3,3[1] km

Przebieg
ul. Strzelecka
światła 0,00 km ul. Królowej Jadwigi
0,45 km ul. Bielniki
0,71 km ul. Henryka Jordana
światła 0,96 km ul. o. Mariana Żelazka
1,87 km ul. Hetmańska (wiadukt hetmański)
2,72 km ul. Piastowska
3,30 km
Położenie na mapie Poznania
Mapa konturowa Poznania, w centrum znajduje się punkt z opisem „ulica Droga Dębińska”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej znajduje się punkt z opisem „ulica Droga Dębińska”
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „ulica Droga Dębińska”
Ziemia52°23′13,0″N 16°55′49,8″E/52,386940 16,930487
Multimedia w Wikimedia Commons
Wieża spadochronowa w 1937 roku

Droga Dębińska – ulica w Poznaniu mająca swój początek w pobliżu centrum miasta i biegnąca przez tereny Łęgów Dębińskich i Dębiny w kierunku południowym ku granicy miasta.

Przebieg i charakter[edytuj | edytuj kod]

Ulica rozpoczyna bieg na skrzyżowaniu ulic Strzeleckiej i Królowej Jadwigi (rejon dawnego Placu Zjednoczenia), odchodząc w kierunku południowym od skrzyżowania. Zabudowę wzdłuż ulicy stanowią obiekty sportowe skupione w kwadracie ulic Droga Dębińska, o. M. Żelazka, Dolna Wilda, Królowej Jadwigi oraz ogródki działkowe. Za skrzyżowaniem z ul. Piastowską, Droga Dębińska jest traktem biegnącym w południowym klinie zieleni. Ulica kończy się w pobliżu ulicy Ku Dębinie[2].

Przejazd pod wiaduktem Hetmańskim możliwy jest dla pojazdów nie przekraczających 3,9 m wysokości. Stosowne znaki zakazu znajdują się jednak wyłącznie przy samym wiadukcie[3][4], co najmniej kilkaset metrów od skrzyżowań z ulicami umożliwiającymi dokonanie objazdu. Przy skrzyżowaniach nie występują znaki uzupełniające F-5 oraz F-6, uprzedzające o ograniczeniu. Ponadto jadąc od strony północnej kierowca wyższego pojazdu nie ma możliwości przeprowadzenia manewru zawracania.

Nazwy[edytuj | edytuj kod]

  • XIX w.: Columbia-Strasse[5][6]
  • XIX w.–1919: Eichwald-Strasse
  • 1919–1939: Droga Dębińska (od 1927 do 1935 również na części ul. Piastowskiej)
  • 1939–1945: Eichwald-Strasse
  • 1945[7]–1946: Alfreda Bema
  • 1946[8]–1960: Dębińska[9]
  • 1960[10]–1989: Alfreda Bema
  • po 1989: Droga Dębińska

Historia[edytuj | edytuj kod]

Ulica była jedną z głównych dróg dojazdowych do miasta od strony południowej. W pobliżu ulicy istniała prawdopodobnie przeprawa łodziami na prawy brzeg miasta – Rataje (ul. Wioślarska)[11].

W 1820 książę Antoni Radziwiłł nakazał wytyczyć drogę z miasta do pałacyku myśliwskiego na Dębinie, będącego własnością jego żony Ludwiki[12].

W latach 1820-1840 przy ulicy wybudowanych zostało wiele domków letniskowych i willi[13]. Powstawały ogródki rozrywkowe pod nazwami "Nowa Wenecja", "Domek Szwajcarski", "Columbia", "Nowa Ameryka" ("Kalibrok"[12])[6], "Dolina Szwajcarska", "Villa Nova"[12] oraz inne obiekty, np. strzelnica Bractwa Kurkowego (ok. 1827, "Syberia" lub "Nowa Syberia"[12])[14], ogród Wiktoria (Park ks. Józefa), Vogielka (Wesołe Miasteczko). W ciągu ulicy znajdowała się Brama Dębińska (Eichwaldtorplatz, zbudowana w poł. XIX w., rozebrana w 1908)[12].

Przy Drodze Dębińskiej powstał pierwszy tor wyścigów konnych w Poznaniu, nieopodal ogródka rozrywkowego "Villa Nova", gdzie w 1839 zorganizowano pierwsze wyścigi. Od tego czasu (z nielicznymi przerwami) odbywano tam wyścigi konne aż do wybudowania w roku 1914 nowego toru wyścigowego na Woli. W miejscu dawnych nadwarciańskich torów powstały ogródki działkowe[15].

14 maja 1872 Drogą Dębińską przemaszerowało 700 uczniów Gimnazjum św. Marii Magdaleny do ogrodu Wiktoria. Wystawiona została sztuka A. Fredry "Pan Geldhab". Przybyła nader liczna publiczność. Manifestacja ta zaniepokoiła władze pruskie[12].

W 1911 ulicę poszerzono, a teren ujęcia wody pitnej dla miasta znajdujący się przy końcu drogi zalesiono, ogrodzono palami betonowymi i siatką[16].

Ulica i tereny wokół były zalewane przez pobliską Wartę[17]. Na przykład w 1850 rzeka zrujnowała wiele zabudowań na tym terenie[12]. W 1927 ulica została zmodernizowana: wyrównana i podwyższona, usypany został wzdłuż ulicy wał mający zapobiegać zalewaniu przez rzekę. Prace zlecono bezrobotnym w ramach walki z bezrobociem[18][19].

5 września 1939, po wysadzeniu mostów na Warcie w Poznaniu, Zarząd Miasta nakazał wybudować most pontonowy między ul. Wioślarską a ul. Bielniki. Droga Dębińska stała się jedyną trasą dojazdową z prawobrzeżnego Poznania do centrum; trasą tą wkroczyły powracające z Warszawy do Poznania wojska niemieckie[20]. Drogą Dębińską, 14 września 1939, Cyryl Ratajski powrócił do Puszczykowa po faktycznym przejęciu władzy przez Niemców w Poznaniu[21][22].

Przed II wojną światową w ulicy funkcjonowała komunikacja tramwajowa (przystanek końcowy Łęgi Dębińskie)[23]. Po wojnie tory służyły także jako tory odstawcze. W 1959 zaprzestano eksploatacji torowiska dla przewozów pasażerskich, tor na poboczu ulicy pozostawiony został jako dojazd do bazy MPK przy ul. Bielniki. Ostatecznie trakcja tramwajowa została rozebrana w 1974[24].

W latach 70. XX wieku istniała koncepcja powiązania Drogi Dębińskiej z Szelągiem za pomocą tzw. Trasy Piastowskiej[25].

Przy ulicy znajduje się zabytkowe założenie parkowo-rekreacyjne wraz z zabudowaniami[26] z 1927-1928 Zespół Dziecińca "Pod Słońcem" (nr rej. A-290 z 8.09.1986) oraz podlegające ochronie Miejskiego Konserwatora Zabytków wille pod nr 3, 7, 10, 17[27].

Obiekty przy ulicy[edytuj | edytuj kod]

Akademia Wychowania Fizycznego (2019)
Dzieciniec pod Słońcem (2010)

Obiekty w pobliżu[edytuj | edytuj kod]

Galeria zdjęć[edytuj | edytuj kod]

  • Stadion KS Warta Poznań przy Drodze Dębińskiej (2012)
    Stadion KS Warta Poznań przy Drodze Dębińskiej (2012)
  • Park Jana Pawła II (2014)
    Park Jana Pawła II (2014)
  • Droga Dębińska z persperktywy Wiaduktu Hetmańskiego (2014)
    Droga Dębińska z persperktywy Wiaduktu Hetmańskiego (2014)
  • Rodzinny Ogród Działkowy im. Jana Mazurka, Droga Dębińska 16 (2012)
    Rodzinny Ogród Działkowy im. Jana Mazurka, Droga Dębińska 16 (2012)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ w tym 2,724 km w administracji ZDM (jezdnia utwardzona), 0,6 km jako droga leśna na Dębinie
  2. ↑ przed torami kolejowymi biegnącymi do stacji Poznań-Starołęka
  3. ↑ Google: Widok ulicy. Mapy Google, maj 2018. [dostęp 2019-06-22]. – Widok od strony północnej
  4. ↑ Google: Widok ulicy. Mapy Google. [dostęp 2019-06-22]. – Widok od strony południowej
  5. ↑ nazwa istniała na mapie z 1843
  6. ↑ a b Waldemar Karolczak: Kronika Miasta Poznania 3/1996. Cz. -: Zieleń publiczna w Poznaniu w I połowie XIX wieku. Poznań: 1996, s. 160-162. (pol.).
  7. ↑ Plan śródmieścia i zachodniej części Poznania, CYRYL - Cyfrowe Repozytorium Lokalne, 1945 [dostęp 2022-11-16].
  8. ↑ Plan miasta Poznania, CYRYL - Cyfrowe Repozytorium Lokalne, 1946 [dostęp 2022-11-16].
  9. ↑ Plan dzielnic centralnych miasta Poznania, CYRYL - Cyfrowe Repozytorium Lokalne, 1956 [dostęp 2022-11-16].
  10. ↑ Kronika Miasta Poznania nr 3-4/1984, Poznań: Wydawnictwo Miejskie, 1984, s. 102.
  11. ↑ Andrzej Ryżyński: Kronika Miasta Poznania 3/2001. Cz. -: Poznański most Królowej Jadwigi. Poznań: 2001, s. 182. (pol.).
  12. ↑ a b c d e f g Magdalena Mrugalska-Banaszak: Kronika Miasta Poznania 3-4/1998. Cz. -: Uroki Drogi Dębińskiej - zapomniany trakt spacerowy dawnego Poznania. Poznań: 1998, s. 7-37. (pol.)., fot.
  13. ↑ właścicielami byli m.in. Juncker (sekretarz Rejencji), Baarth (kupiec), Schumman (mydlarz), Daehne (aptekarz, radny miejski), Dominik (mistrz kominiarski) z posiadłością "San Domingo", Hoyer (radca prawny) - dom z ok. 1832
  14. ↑ Teresa Ziółkowska: Kronika Miasta Poznania 4/1998. Cz. -: U źródeł nowoczesnego sportu w Poznaniu. Poznań: 1998, s. 160-292. (pol.).
  15. ↑ "Gonitwy nad Wartą" - Informator Samorządowy Metropolii Poznań - Październik 2013, s. 9, www.wm.poznan.pl
  16. ↑ Waldemar Karolczak: Kronika Miasta Poznania 3-4/1998. Cz. -: Parki publiczne, skwery i promenady dawnego Poznania. Poznań: 1998, s. 70. (pol.).
  17. ↑ Kronika Miasta Poznania 9/1925. Cz. -: Nowe łazienki rzeczne przy Warcie na Bociance. Poznań: 1925, s. 186. (pol.).
  18. ↑ Tadeusz Świtała: Kronika Miasta Poznania 4/1988. Cz. -: Poznań w 1927. Poznań: 1988, s. 104, 106-107. (pol.).
  19. ↑ Tadeusz Świtała: Kronika Miasta Poznania 1/1988. Cz. -: Poznań od połowy czerwca 1925. Poznań: 1988, s. 69. (pol.).
  20. ↑ Andrzej Ryżyński: Kronika Miasta Poznania 3/2001. Cz. -: Poznański most Królowej Jadwigi. Poznań: 2001, s. 193. (pol.).
  21. ↑ 12 września 1939 przekazał Niemcom klucze od miasta, natomiast 14 września 1939 Gerhard Scheffler faktycznie objął urząd prezydenta Poznania
  22. ↑ Andrzej Zarzycki: Kronika Miasta Poznania 3/1989. Cz. -: Cyryl Ratajski (1875-1942). Poznań: 1989, s. 87. (pol.).
  23. ↑ jeden tor; dwa tory istniały przy przystanku końcowym; w 1943 dobudowano drugi tor na krótkim odcinku przy początku ulicy
  24. ↑ Jan Wojcieszak: Kronika Miasta Poznania 3/1998. Cz. -: Tramwaje elektryczne w Poznaniu. Poznań: 1998, s. 282, 284, 297. (pol.).
  25. ↑ Tadeusz Gałecki, Plany miasta bez tajemnic, w: Kronika Miasta Poznania, nr 2/1983, s.11, ISSN 0137-3552
  26. ↑ budynek główny, 2 pawilony, galerie, budynek mieszkalny kierownika i dozorcy
  27. ↑ SIP Geopoz - warstwa Miejskiego Konserwatora Zabytków: Droga Dębińska
  28. ↑ Klub sportowy Cityzen Poznań, Fitness [online], cityzenklub.pl [dostęp 2024-04-23] (pol.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Poznań – Osiedle Wilda
Obszary Systemu Informacji Miejskiej
Osiedla mieszkaniowe
Atrakcje turystyczne
Placówki kulturalne
Tereny zielone
Ulice i place
Mosty i wiadukty
Miejsca kultu religijnego
Targowiska
Stacje i przystanki kolejowe

nawias grupuje części miasta położone w tym samym obszarze SIM

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Droga_Dębińska&oldid=73579411”