Szułdrzyńscy
Szułdrzyńscy – wielkopolska rodzina ziemiańska pochodzenia mieszczańskiego.
Pochodzenie i charakter rodziny[edytuj | edytuj kod]
Wzmiankowana w metrykach parafialnych Zbąszynia na pocz. XIX w.[1]. Wywód genealogiczny od Mateusza Szułdrzyńskiego (1770-1846), właściciela małego folwarku w okolicach Zbąszynia i żołnierza Legionów Dąbrowskiego[2] oraz jego małżonki Anny Mildebrandt. Od lat 30. XIX w. właściciele dóbr w Wielkim Księstwie Poznańskim, które nieustannie pomnażali, stając się jedną z czołowych wielkopolskich rodzin ziemiańskich przed I wojną światową. Jednocześnie brali czynni udział w różnych przedsięwzięciach gospodarczych, politycznych i społecznych związanych z pracą organiczną i obroną polskiego stanu posiadania w Wielkopolsce.
Przedstawiciele[edytuj | edytuj kod]
- Józef Franciszek Szułdrzyński (1801-1859), ziemianin, działacz gospodarczo-społeczny i poseł na sejm pruski.
- Władysław Szułdrzyński (1828-1898), ziemianin, dr praw i poseł do parlamentu niemieckiego.
- Zygmunt Szułdrzyński (1830-1918), ziemianin, dr praw i działacz gospodarczo-społeczny.
- Stanisław Szułdrzyński (1862-1961), ziemianin
- Tadeusz Szułdrzyński (1864-1943, ziemianin, dr praw, działacz gospodarczo-społeczny, senator RP i autor wspomnień.
- Mieczysław Szułdrzyński (1875-1960), ziemianin i działacz gospodarczo-społeczny.
- Stanisław Szułdrzyński (1900-1992), ziemianin; powstaniec wielkopolski; działacz niepodległościowy.
- Jan Szułdrzyński (1903-1986), dr praw i profesor Uniwersytetu w Addis Abebie.
- Konstanty Szułdrzyński (1904-1977), ziemianin
- Andrzej Szułdrzyński (ur. 1941), ekonomista, b. dyrektor generalny Orbisu.
- Michał Szułdrzyński (ur. 1980), dziennikarz i filozof.
Koligacje[edytuj | edytuj kod]
Dzięki awansowi do bogatego ziemiaństwa wielkopolskiego Szułdrzyńscy spokrewnili się z rodami starej szlachty, jak Borowscy h. Abdank, Brezowie h. Breza, Budni h. Jastrzębiec, Grabscy h. Wczele, Kisielniccy h. Topór, Kossakowscy h. Ślepowron (hrabiowie), Leszczyńscy h. Abdank, Moszczeńscy h. Nałęcz, Nałęczowie h. Nałęcz, Nieżychowscy h. Pomian, Radońscy h. Jasieńczyk, Ronikierowie h. Gryf (hrabiowie), Szembekowie h. Szembek (hrabiowie), Tarnowscy h. Jelita i Zakrzewscy h. Wyssogota.
Majątki ziemskie[edytuj | edytuj kod]
Do 1939 (1945) Szułdrzyńscy posiadali następujące majątki ziemskie w województwie poznańskim: Bolechów, Sierniki, Marlewo, Biniewo i Pruśce w dawnym powiecie wągrowieckim oraz Lubasz i Prusinowo w pow. czarnkowskim.
Varia[edytuj | edytuj kod]
Sławomir Leitgeber podaje dzieje początków fortuny rodu związane z niezwykle przedsiębiorczym Józefem Szułdrzyńskim oraz jego sekretarzowaniem Onufremu Radońskiemu i „nienaturalną śmiercią” tego ostatniego. W Bolechowie, Lubaszu[3] i Siernikach znajdują się zespoły dworsko-pałacowe stanowiące dawną własność rodu, a w kościele parafialnym w Lubaszu oraz w kaplicy przy kościele w Pruścach groby rodzinne Szułdrzyńskich.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Bezkrytyczne wzmianki w Polskiej Encyklopedii Szlacheckiej, t. 11, Warszawa 1939, s. 287, jak i w opracowaniu A.M. Skałkowskiego na temat kresowego i szlacheckiego pochodzenia rodziny oraz przypisywany jej herb Zadora nie odpowiadają prawdzie historycznej w świetle badań prof. Włodzimierza Dworzaczka. W żadnym urzędowym spisie właścicieli ziemskich Wielkiego Księstwa Poznańskiego rodzina nie występowała z predykatem szlachectwa, ani też o uznanie go przed 1918 nigdy nie zabiegała
- ↑ Według epitafium na kościele parafialnym w Lubaszu
- ↑ Na pałacu znajduje się pamiątkowa tablica z inskrypcją: „Mieczysław Szułdrzyński z czwartej generacji Szułdrzyńskich, Lubasz zamieszkujących, w wolnej Polsce pierwszy starosta czarnkowski i wieleński, komisarz generalny do odbioru urzędów, radca Województwa Poznańskiego i żona jego Janina z hrabiów Szembeków dwór lubaski przez Gorayskich w 1546 jako zamek obronny wybudowany, przez wojewodę kaliskiego Miaskowskiego w 1756 przebudowany, w 1911 odnowili dla potomności przyjaciół i siebie”.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Kwilecki Andrzej, Ziemiaństwo wielkopolskie, Poznań 1998, s. 186.
- Leitgeber Sławomir, Szułdrzyńscy [1] [w:] „Gens” 1999/2000 Towarzystwo Genealogiczno-Heraldyczne w Poznaniu, s. 1-10.
- Skałkowski Adam Mieczysław, Józef Szułdrzyński, Poznań 1939 [2].
- Teki Dworzaczka (metrykalia) [3].
- Wielkopolski Słownik Biograficzny, Warszawa 1981, s. 746-748.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Osoby o nazwisku „Szułdrzyński” w Genealogii Potomków Sejmu Wielkiego
- Lubasz – Program Gospodarczo Ochronny dla Leśnego Kompleksu Promocyjnego Puszcza Notecka, Międzychód 2007, s. 77
- Pruśce - gmina Rogoźno. rogozno.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-08)]..