Szyszkowscy herbu Ostoja

Herb Ostoja, wersja średniowieczna.

Herb Ostoja bpa Marcina Szyszkowskiego.

Szyszkowscy (Syskowscy, Siskowscy) – polski ród szlachecki pieczętujący się herbem Ostoja, należący do heraldycznego rodu Ostojów (Mościców), wywodzący się z Szyszków (dziś Syski) w dawnym województwie sieradzkim.

Najstarsze świadectwa źródłowe dotyczące rodu

Poniżej wymienione są ważniejsze świadectwa źródłowe dotyczące Szyszkowskich herbu Ostoja oraz Sysków - ich wsi gniazdowej.

• Pierwsza wzmianka dotycząca Sysków pochodzi z roku 1399. Występuje w niej Sandek z Szyszków (de Syszki).
• W roku 1405 wzmiankowany był Albert z Szyszków (de Szyski).
• W latach 1410-1415 występował Dobrosław z Szyszków (de Siszky, de Siski).
• Na początku XVI w. występował Stanisław Szyszkowski, starosta klucza opatowskiego arcybiskupstwa gnieźnieńskiego, dziedzic w Lutosławicach i Rożdżałach. W latach 1522-1524 wykupywał części wsi Rożdżały z rąk Koźmińskich.
• W roku 1538 poświadczony jako szlachcic herbu Ostoja był Stanisław Szyszkowski (Shiskowski), kanonik poznański, syn Józefa Szyszkowskiego i Katarzyny z Pudłowskich.
• W roku 1552 posiadała część dóbr Syski Ewa Siskowska.

Majątki ziemskie należące do rodu

Poniżej wymienione są ważniejsze dobra ziemskie należące do Szyszkowskich herbu Ostoja.

• Szyszki (dziś Syski), Lutosławice, Rożdżały, Chmielnik, Majków, Skarszewek, Skarszew, Olszowa, Świba, Przytocznica, Borków, Rusocice, Oleszno, Świdno, Wola, Lasocin, Chotów, Krasocin, Mieczyn, Spytkowice, Okleśna, Brodła, Buszków, Cisia Wola, Giebułtów, Ilkowice, Janowice, Kropidło, Maciejów, Małoszów, Mianocice, Nieszków, Słaboszów, Tochołów, Maciejowice, Godzisz, Kochów, Komory, Oblin, Oronne, Podstolice, Polik, Strych, Uchacze, Brzumin, Piwonin, Siedzów, Szymanowice, Winiary, Chrusty (dawniej Chrostowo), Brzezie, Russocice, Kamionka, Piorunów (dawniej Piorunowo), Kuny, Tury, Małoszyna (dawniej Małyszyna, Maliszyna), Międzylesie, Skarbki, Polichno (dawniej Polikno), Piersk (dawniej Piersko, Pierskowo), Plewnia (dawniej Plewień), Morawin, Zakrzyn (dawniej Zaksino, Zakszyn), Szadek.

• 
  Syski i Lutosławice na mapie D. Gilly (1802-1803)
• 
  Zamek Szyszkowskich w Spytkowicach
• 
  Herb Szyszkowskich w kościele św. Katarzyny w Spytkowicach

Znani przedstawiciele rodu

• Stanisław Szyszkowski (zm. po 1530) - starosta klucza opatowskiego arcybiskupstwa gnieźnieńskiego, dziedzic w Lutosławicach i Rożdżałach.
• Stanisław Szyszkowski (zm. po 1534) - stolnik kaliski, starosta rogoziński.
• Stanisław Szyszkowski (zm. 1570) - kanonik gnieźnieński i poznański, prepozyt kapituły kolegiackiej w Sieradzu, proboszcz sieradzki, oficjał i dziekan wieluński.
• Marcin Szyszkowski (1554-1630) - książę siewierski, polski duchowny katolicki, biskup-koadiutor, następnie biskup łucki, płocki i krakowski.
• Jerzy Szyszkowski (zm. po 1633) - chorąży kaliski, kasztelan biechowskiego.
• Ewa Marianna Szyszkowska (zm. 1634) - norbertanka w klasztorze na Zwierzyńcu pod Krakowem.
• Andrzej Szyszkowski (zm. 1636) - sekretarz królewski, scholastyk krakowski, kanonik płocki, pułtuski, kielecki, zawichojski, krakowski i sandomierski, proboszcz w Iłży i kanclerz królewny Anny Katarzyny Konstancji Wazówny.
• Mikołaj Szyszkowski (1590-1643) - książę biskup warmiński, sekretarz wielki koronny, administrator apostolski diecezji sambijskiej, sekretarz królewski, prepozyt pułtuski, kantor krakowski, kanonik płocki, opat komendatoryjny czerwiński.
• Piotr Szyszkowski (zm. 1645) - marszałek Trybunału Głównego Koronnego, kasztelan wojnicki, kasztelan sądecki, starosta warecki i osiecki, poseł na sejm 1634.
• Mikołaj Szyszkowski (zm. ok. 1650) - podkomorzy wieluński, sędzia ziemski wieluński, sekretarz królewski, poseł na sejmy 1626 i 1632 roku, członek konfederacji generalnej 1632 roku, fundator kościoła św. Jadwigi w Olszowej.
• Anna z Szyszkowskich Lanckorońska (zm. 1650) - starościna małogoska, córka Piotra i Zofii Zebrzydowskiej. Jej mężem był Stanisław Lanckoroński, starosta małogoski, dziedzic dóbr włodzisławskich.
• Jan Szyszkowski (zm. po 1654) - wojski kaliski.
• Marcin Szyszkowski (zm. ok. 1656) - starosta lelowski, poseł województwa krakowskiego na sejm 1625 roku. Był mężem Eleonory Sapieżanki, córki starosty homelskiego Jerzego Andrzeja Sapiehy.
• Józef Szyszkowski (zm. po 1782) - subdelegat grodzki nowokorczyński, dziedzic Brzezia.
• Władysław Szyszkowski (ur. 1844) - powstaniec styczniowy.
• Natalia z Ostoja-Szyszkowskich Steinowa (1886-1964) - działaczka niepodległościowa i feministyczna. Działała w konspiracji - w Służbie Zwycięstwu Polski, potem w Związku Walki Zbrojnej i w Armii Krajowej.
• Witold Stanisław Szyszkowski (1896-1940) - podporucznik rezerwy, członek POW, doktor medycyny, ordynator w szpitalu miejskim w Tomaszowie M Mazowieckim, lekarz naczelny Ubezpieczalni Społecznej, prezes Oddziału PCK oraz Towarzystwa Przeciwgruźliczego, odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi. Był synem Wiktora i Heleny z Kosińskich. Został zamordowany przez NKWD w Katyniu wiosną 1940 roku.
• Zdzisław Wojciech Szyszkowski pseudonim Ostoja (1921-1985) - podporucznik Armii Krajowej, uczestnik powstania warszawskiego.

• 
  Książę siewierski, bp Marcin Szyszkowski
• 
  Książę sambijski, bp Mikołaj Szyszkowski
• 
  Władysław Szyszkowski, powstaniec styczniowy (wizerunek nr 10)

Zobacz też

• Herb Ostoja
• Ród Ostojów (Mościców)
• Krypta biskupia na Wawelu (dawniej zwana grobem Szyszkowskich)
• Ołtarz Świętego Stanisława w katedrze na Wawelu, konfesja ufundowana przez bpa Marcina Szyszkowskiego.

Bibliografia

• B. Paprocki, Herby rycerstwa polskiego przez Bartosza Paprockiego zebrane i wydane r. p. 1584, wydanie Kazimierza Józefa Turowskiego, Kraków 1858, s. 372.
• K. Niesiecki, Herbarz polski, wyd. J.N. Bobrowicz, Lipsk 1839-1845, t. VIII, s. 648-652.
• Teki Dworzaczka, Biblioteka Kórnicka, PAN.
• Poczet szlachty galicyjskiej i bukowińskiej, Lwów 1857, s. 253.
• Polski Słownik Biograficzny, t. L, s. 392-418.
• E. Sęczys, Szlachta guberni augustowskiej, lubelskiej i radomskiej wylegitymowana w Królestwie Polskim w latach 1836–1861, Warszawa 2018, s. 436.
• E. Sęczys, Szlachta wylegitymowana w Królestwie Polskim w latach 1836-1861, Warszawa 2000, s. 697-698.
• B. Ulanowski, Materiały do historii prawa i heraldyki polskiej, „Arch. Kom. Hist.”, Kraków 1886, t. III, s. 398-399.
• J. Korytkowski, Prałaci i kanonicy katedry metropolitalnej gnieźnieńskiej od roku 1000 aż do dni naszych. Podług źródeł archiwalnych, Gniezno 1883, t. IV, s. 86-87.
• W. J. Skowroński, Rody szlacheckie w Wielkopolsce w XVI – XIX w., Biblioteka Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, litera "S", cz. II, s. 129.
• S. Zajączkowski, S. M. Zajączkowski, Materiały do słownika geograficzno-historycznego dawnych ziem łęczyckiej i sieradzkiej do 1400 roku, Łódź 1970, cz. II, s. 131.
• S. Kozierowski, Badania nazw topograficznych na obszarze dawnej wschodniej Wielkopolski, Poznań 1926, t. II, s. 176.
• Urzędnicy województwa krakowskiego XVI-XVIII wieku. Spisy, (praca zbiorowa pod red. A. Gąsiorowskiego), Kórnik 1990, s. 263.
• Urzędnicy wielkopolscy XVI-XVIII wieku. Spisy, (praca zbiorowa pod red. A. Gąsiorowskiego), Wrocław 1987, s. 233.
• Urzędnicy województw łęczyckiego i sieradzkiego XVI–XVIII wieku. Spisy, (praca zbiorowa pod red. A. Gąsiorowskiego), Kórnik 1993, s. 296.
• W. Pogorzelski, Sieradz, Włocławek 1927, s. 17, 84.
• T. A. Nowak, Socjotopografia Wielunia w pierwszej połowie XVI w., Radomsko 2018, s. 269, 274, 361, 388, 401, 489, 512.
• S. Zabraniak, Z dziejów kapituły kolegiackiej w Wieluniu (XV w. – 1766 r.), [w:] „Rocznik Wieluński”, t. XII (2012), s. 27.
• S. Małyszko, Dawne budownictwo folwarczne. Majątki wielkopolskie. Tom IV, powiat kaliski, Szreniawa 2000, s.14, 32, 38, 52, 68, 111, 165, 178, 191, 202, 207, 212, 312.
• D. Kalina, Miasto i Gmina Wiślica. Dziedzictwo kulturowe, Wiślica 2018, s. 128, 229, 233, 249, 256, 295.
• M. J. Minakowski, Wielka Genealogia Minakowskiego.
• D. Warzocha, Pamiątki po dr Witoldzie Szyszkowskim, Muzeum w Tomaszowie Mazowieckim.