51°41′32″N 21°33′17″E/51,692222 21,554722Maciejowice
| wieś | |
 Siedziba urzędu gminy | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
25 |
| Kod pocztowy |
08-480[3] |
| Tablice rejestracyjne |
WG |
| SIMC |
0680503[4] |
Położenie na mapie gminy Maciejowice  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Położenie na mapie powiatu garwolińskiego  | |
| 51°41′32″N 21°33′17″E/51,692222 21,554722
| |
| Strona internetowa | |
Maciejowice – wieś w Polsce, położona w województwie mazowieckim, w powiecie garwolińskim, w gminie Maciejowice[4][5]. Siedziba gminy Maciejowice oraz rzymskokatolickiej parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Dawniej miasto; Maciejowice uzyskały lokację miejską w 1507 roku, zdegradowane w 1869 roku[6]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa siedleckiego.
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0680510 | Podjaminy | część wsi |
10 października 1794 roku w pobliżu miasta miała miejsce bitwa pomiędzy wojskami polskimi dowodzonymi przez gen. Tadeusza Kościuszkę a wojskami rosyjskimi, zwana później bitwą pod Maciejowicami.
W czasie okupacji niemieckiej mieszkająca we wsi rodzina Sadłów udzieliła pomocy Meirowi, Lejbowi Leonowi Felhender oraz Mojżeszowi, Józefowi i Racheli Honig. W 1993 roku Instytut Jad Waszem podjął decyzję o przyznaniu Piotrowi i Stefanii Sadło tytułu Sprawiedliwych wśród Narodów Świata[7].
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Maciejowice leżą 80 km od Warszawy nad Okrzejką, dopływem Wisły, na południowym krańcu województwa mazowieckiego i wchodzą w skład powiatu garwolińskiego. Przez miejscowość przechodzi droga wojewódzka nr 801 z Warszawy do Puław. Historycznie Maciejowice położone są na ziemi stężyckiej w dawnym województwie sandomierskim w Małopolsce.
Historia[edytuj | edytuj kod]
- epoka brązu – pierwsze osadnictwo kultury łużyckiej;
- 1155 – nadanie przywileju na miasto Kochów (1 km na południe od Maciejowic – przywilej lokacyjny Kazimierz II Sprawiedliwy) dla klasztoru kanoników regularnych z Czerwińska przez Henryka Sandomierskiego;
- XII w. – powstanie parafii w Kochowie, przebiega tutaj szlak do przeprawy z Mazowsza na Ruś;
- koniec XV w. – właścicielem zostaje stolnik sandomierski Kacper Maciejowski (odgałęzienie rodu Ciołków);
- 1507 – lokacja miasta Maciejowice na gruntach wsi Ostrów na mocy przywileju króla Zygmunta I Starego;
- 1525 – sprzedaż Kochowa przez zakonników;
- 1557 – nadanie przywilejów przez króla Zygmunta Augusta za zasługi dla kasztelana sandomierskiego Stanisława Maciejowskiego na: prawa miejskie magdeburskie, jarmarki w maju, targi we wtorek i budowę fortalicjum (zamku obronnego);
- XVI w. – przeniesienie parafii z Kochowa, miasto w rękach Maciejowskich;
- XVII w. – kolejni właściciele to kolejno Oleśniccy, Zbąsscy i Tarłowie, powstaje w mieście szpital;
- od 1705 – własność Potockich;
- 1792 – własność rodu Zamoyskich, założenie Szkoły Rolniczej w Podzamczu;
- 10 października 1794 – bitwa pod Maciejowicami;
- 1800 – ordynatem zamoyskim zostaje Stanisław Kostka hrabia Zamoyski, założył park w Podzamczu, buduje pałac w miejscu zburzonego w czasie bitwy maciejowickiej zamku, cegielnię, garkarnię, fabryczkę tkacką, gorzelnię i browar;
- 1803 – zwolnienie mieszczan maciejowickich z pańszczyzny;
- 28 stycznia 1863 – sformowana w Maciejowicach partia powstańcza dowodzona przez pułkownika Walentego Lewandowskiego bez powodzenia zaatakowała stacjonujący w Łaskarzewie batalion saperów rosyjskich;
- 1870 – utrata praw miejskich;
- lipiec–sierpień 1915 zacięta obrona Rosjan przed Niemcami
- 13 sierpnia 1920 – do Kobylnicy dotarły wojska bolszewickie z Grupy Mozyrskiej;
- wrzesień 1939 – ewakuacja 13 Dywizji Piechoty i Wileńskiej Brygady Kawalerii z Armii „Prusy” przez drewniany most w Przewozie, 9 września most wysadzony w powietrze, tutaj Wisłę przekroczył oddział „Hubala”;
- 1963 – otwarcie szkoły tysiąclatki;
- 1988 – otwarcie Muzeum Tadeusza Kościuszki;
- 1990 – przejęcie znacjonalizowanego majątku Podzamcze przez Agencję Rolną Skarbu Państwa i Gminy.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
- brukowany rynek w Maciejowicach z ratuszem z halami targowymi, mieszczący muzeum oraz dawny szpital z 1796 r. w pierzei zachodniej rynku kościół parafialny pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP 1772–1780 fundacji Ignacego Potockiego, w miejscu drewnianego przeniesionego z Kochowa w 1681 r., przebudowany w latach 1880–1881 według projektu Leonarda Marconiego
- grobowiec Zamoyskich z 1908 r. na tyłach kościoła według projektu Ksawerego Makowskiego
- pomnik Tadeuszowi Kościuszce przy szkole z dwiema armatami odsłonięty w 1984 r. projektu Stanisława Strzyżewskiego
- pomnik Tadeuszowi Kościuszce na rynku odsłonięty w 1976 r. projektu Mieczysława Weltera
- pomnik z kosami na sztorc przy drodze do Podzamcza projektu Macieja Krysiaka
- zespół pałacowy w Podzamczu w miejscu zamku z XVI w. z ciekawymi stajniami w parku pałacowym
- cmentarz żydowski
Galeria[edytuj | edytuj kod]
Kościół Wniebowzięcia NMP.
Rynek i ratusz po rewitalizacji
Dawny szpital
Plebania
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Wieś Maciejowice w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2018-11-26] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2018-11-23].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 755 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 48-49.
- ↑ Relacja Henryka Sadło | Polscy Sprawiedliwi, sprawiedliwi.org.pl [dostęp 2021-11-24].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Maciejowice, os. miejska, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 884.
- Maciejowice
- Towarzystwo Miłośników Maciejowic – historia Maciejowic. tmm.waw.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-10-30)].
- Siedziba gminy: Maciejowice
