Przejdź do zawartości

Sędzin

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Sędzin
wieś
Ilustracja
Kościół pw. św. Mateusza
Państwo

 Polska

Województwo

 kujawsko-pomorskie

Powiat

aleksandrowski

Gmina

Zakrzewo

Liczba ludności (III 2011)

258[2]

Strefa numeracyjna

54

Kod pocztowy

87-706[3]

Tablice rejestracyjne

CAL

SIMC

0872183

Położenie na mapie gminy Zakrzewo
Mapa konturowa gminy Zakrzewo, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Sędzin”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Sędzin”
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Mapa konturowa województwa kujawsko-pomorskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Sędzin”
Położenie na mapie powiatu aleksandrowskiego
Mapa konturowa powiatu aleksandrowskiego, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Sędzin”
Ziemia52°44′06″N 18°34′32″E/52,735000 18,575556[1]

Sędzin (przed ustaleniem obowiązującej ortogfafii Zandyno, Sandzyno) – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie aleksandrowskim, w gminie Zakrzewo[4][5], przy drodze numer 266 prowadzącej z Konina przez Radziejów i Aleksandrów Kujawski do Ciechocinka.

Podział administracyjny

[edytuj | edytuj kod]

Wieś duchowna Sędzino położona była w 1785 roku w województwie inowrocławskim[6]. Sandzino było wsią prebendalną płockiej kapituły katedralnej w 1542 roku[7]. Do 1954 roku istniała gmina Sędzin. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa włocławskiego. Wieś sołecka – zobacz jednostki pomocnicze gminy Zakrzewo w BIP[8].

Demografia

[edytuj | edytuj kod]

Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczył 258 mieszkańców[2]. Jest czwartą co do wielkości miejscowością gminy Zakrzewo.

Historia wsi

[edytuj | edytuj kod]

Pierwsza wzmianka o Sędzinie (Zandynie) pochodzi z 1252 r. z przywileju dla wsi nadanego przez księcia kujawskiego Kazimierza. W 1366 r. Jacussius de Sandzyno jest kanonikiem płockim[9].

W drugiej połowie XIX wieku, Kolonia Sędzina miała obszar 1445 mórg włościańskich (około 808,9 ha) i 207 mieszkańców, a wieś Sędzin i folwark miały 240 mieszkańców. We wsi Sędzin powierzchnia gruntów włościańskich wynosiła 191 mórg i 1184 mórg folwarcznych. W tym czasie w majątku ziemskim w Sędzinie było 19 budynków murowanych i 12 drewnianych. W Sędzinie był wiatrak i olejarnia.

W latach 19131918 u miejscowego kowala zawodu uczył się Franciszek Beciński. W 1929 r. w Sędzinie (wraz z kolonią Sędzina) było 580 mieszkańców. W XIX wieku i do 1954 r. Sędzin był siedzibą gminy Sędzin do której należały m.in.: Adolfin, Bodzanowo, Byczyna, Dęby, Gęsin, Gosławice, Kłonowo, Koszczały, Krzywosądz, Michałowo, Przysiek, Rokitki, Skibin, Szczeblotowo, Ujma Duża i Zakrzewo.

Parafia

[edytuj | edytuj kod]

Parafia św. Mateusza Apostoła w Sędzinie należy do dekanatu radziejowskiego w Diecezji Włocławskiej. Data powstania parafii nie jest znana. Obecny drewniany kościół w Sędzinie wybudowany został w 1750 r. Kościół był restaurowany w 1842 r., w tym czasie wybudowano murowaną plebanię krytą dachówką.

W czasie II wojny światowej kościół był zamknięty. Miejscowy proboszcz ks. Wojciech Kmieć nie trafił do obozu koncentracyjnego, jak księża z sąsiednich parafii, tylko dlatego, że miał już 86 lat. Po wyrzuceniu z plebanii znalazł schronienie u nauczyciela Bonifacego Zielonki, który później był asystentem w Katedrze Prehistorii na UMK w Toruniu.

Parafia Sędzin w 2019 roku liczyła ok. 1000 parafian. Proboszczem jest ks. Karol Kaczewiak[10].

Zabytki

[edytuj | edytuj kod]

Według rejestru zabytków NID[11] na listę zabytków wpisany jest drewniany kościół parafialny pw. św. Mateusza z poł. XVIII w., nr rej.: A/448 z 1.06.1955 i z 17.02.1981.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 121533
  2. a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1152 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  4. TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2014-08-21].
  5. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2015-08-05]. 
  6. Karol de Perthées, Mapa województwa brzesko-kujawskiego i inowrocławskiego, 1785 r.
  7. Antoni Julian Nowowiejski, Płock : monografia historyczna, [1930] s. 334.
  8. Biuletyn informacji publicznej Gminy Zakrzewo. Urząd Gminy w Zakrzewie. [dostęp 2014-08-21].
  9. Sędzin, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 465.
  10. Św. Mateusza Apostoła [online], Diecezja Wrocławksa [dostęp 2019-05-29] (pol.).
  11. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo kujawsko-pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 23 lipca 2024, s. 5 [dostęp 2016-08-15].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]