Tadeusz Jaworski (1910–1968)
 kapitan piechoty
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1939–1945 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki |
3 Dywizja Piechoty (PSZ), |
| Stanowiska |
oficer kompanii dyspozycyjnej, |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
| |
Tadeusz Stanisław Jaworski ps.: „Bławat”, „Piskorz”, vel Tadeusz Wolak, vel Tadeusz Bławat (ur. 12 września 1910 w Przemyślu, zm. 17 listopada 1968 w Londynie) – kapitan piechoty Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych i Armii Krajowej, uczestnik kampanii wrześniowej, Powstania Warszawskiego, cichociemny. Zwykły Znak Spadochronowy nr 0125, Bojowy Znak Spadochronowy nr 1642[1][2].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Był synem Stanisława i Marii z domu Błaszczyk. Uczył się w Państwowym Gimnazjum w Sandomierzu, w 1931 zdał tam egzamin dojrzałości. Od 15 października 1931 słuchacz Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej. Po jej ukończeniu od 10 listopada 1932 przydzielony do 7 kompanii 39 Pułku Piechoty, 15 stycznia 1933 przeniesiony do rezerwy. Awansowany na stopień podporucznika, ze starszeństwem od 1 stycznia 1935[2]. Od 1934 pracował jako urzędnik w Zakładach Górniczych w Starachowicach. Mieszkał w Warszawie.
We wrześniu 1939 przydzielony do Delegatury Sztabu Głównego przy DOKP Warszawa. Od 24 września 1939 w niewoli sowieckiej w ZSRR. Uciekł 8 października1939, dotarł do Niemiec, 21 stycznia 1940 przekroczył granicę polsko-węgierską. Od 28 lutego 1940 we Francji, wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych, przydzielony na staż do armii francuskiej w Maetzu, następnie od 20 maja do 17 czerwca 1940 w 1 kompanii strzeleckiej 1 batalionu 8 Pułku Piechoty 3 Dywizji Piechoty. Po upadku Francji, od czerwca 1940 w obozie pracy w nieokupowanej części Francji. Uciekł, 25 lutego 1943 roku przekroczył granicę francusko-hiszpańską, 5 marca 1943 przez Gibraltar dotarł do Wielkiej Brytanii. wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych pod dowództwem brytyjskim, przydzielony do batalionu zapasowego Centrum Wyszkolenia Piechoty w Szkocji[2].
Zgłosił się do służby w kraju. Przeszkolony ze specjalnością w dywersji, na kursach specjalnych dla kandydatów na cichociemnych, m.in. spadochronowym. Zaprzysiężony na rotę ZWZ/AK 23 września 1943 w Chicheley, przeniesiony na stację wyczekiwania Głównej Bazy Przerzutowej w Latiano nieopodal Brindisi we Włoszech. Awansowany na stopień porucznika 28 czerwca 1944, ze starszeństwem od 5 maja 1944[2].
Skoczył ze spadochronem do Polski w nocy 4/5 maja 1944, w sezonie operacyjnym „Riposta”, w operacji lotniczej „Weller 17”, z samolotu Halifax JP-177 „P” (1586 Eskadra PAF), na placówkę odbiorczą „Mewa-1” 222 (kryptonim polski, brytyjskie oznaczenie numerowe pinpoints), w okolicach miejscowości Dalechowice, 15 km od Skalbmierza. Razem z nim skoczyli: ppor. Zdzisław Luszowicz ps. Szakal, por. Antoni Nosek ps. Kajtuś, por. Cezary Nowodworski ps. Głóg, por. Mieczysław Szczepański ps. Dębina, por. Czesław Trojanowski ps. Litwos[3].
W Powstaniu Warszawskim od 2 sierpnia 1944, walczył w Śródmieściu Południowym jako dowódca plutonu oraz 2. kompanii batalionu „Iwo”. Od 26 sierpnia jako dowódca plutonu szturmowego kompanii „Gaduła” batalionu „Miłosz” na wschodniej części odcinka taktycznego „Bogumił”. 2 września dwukrotnie ranny, postrzelony z broni maszynowej podczas walk w okolicach Sejmu. Od 15 września dowódca 3. kompanii batalionu „Odwet II” Zgrupowania „Golski”, na odcinku „Topór” w rejonie Politechniki oraz Noakowskiego 8, 10, 12 i 14.
Po kapitulacji powstania od 5 października 1944 w niewoli niemieckiej, osadzony w obozie w Ożarowie, następnie w oflagu Sandbostel. Podczas transportu do oflagu w Lubece 2 maja 1945 uwolniony przez oddziały wojsk angielskich[2].
Od 10 maja 1945 w Wielkiej Brytanii, od 3 lipca 1945 do 9 lipca 1946 przydzielony do XXV Pomorskiego Batalionu VIII Brygady 4 Dywizji Piechoty[2].
Pozostał na emigracji, zmarł 17 listopada 1968 w Londynie, pochowany na cmentarzu Chiswick – Block N, Class C, gr. 432[4].
Awanse[edytuj | edytuj kod]
- starszy strzelec podchorąży – 3 maja 1932 roku;
- kapral – 11 sierpnia 1932 roku;
- podporucznik – ze starszeństwem od 1 stycznia 1935 roku;
- porucznik – 28 czerwca 1944 roku, ze starszeństwem od 5 maja 1944 roku;
- kapitan[potrzebny przypis] –
Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Walecznych – czterokrotnie.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Cichociemni - nazwa, przysięga, znak [online], Cichociemni elita dywersji [dostęp 2024-01-20] (pol.).
- ↑ a b c d e f Teka personalna, 1946, s. 3-20 (pol.), w zbiorach Studium Polski Podziemnej w Londynie, sygn. Kol.023.0092.
- ↑ Kajetan Bieniecki, Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Kraków: Arcana, 1994, s. 152-155, ISBN 83-86225-10-6 (pol.).
- ↑ Pamięć [online], Cichociemni elita dywersji [dostęp 2024-01-20] (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 4. Zwierzyniec – Rzeszów: Obywatelskie Stowarzyszenie „Ostoja”, 2011, s. 89–90. ISBN 978-83-933857-0-6.
- Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1984, s. 329. ISBN 83-211-0537-8.
- Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Warszawa: Wojskowy Instytut Historyczny, 1982, s. 214–215.