Tadeusz Uszyński
| |
 porucznik obserwator
| |
| Pełne imię i nazwisko |
Tadeusz Łukasz Uszyński |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
18 października 1894 |
| Data śmierci |
? |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1917–1921 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
   
| |
.svg){kind=small}
Tadeusz Łukasz Uszyński (ur. 18 października 1894 w Łukowie, zm. ?) – porucznik obserwator Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Syn Romana i Mirosławy z d. Moritz[1]. W Brześciu uzyskał maturę w tamtejszym gimnazjum i rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Kijowskiego[2], następnie przeniósł się na Wydział Prawa na Uniwersytecie Warszawskim[2]. W lipcu 1917 roku wstąpił do Polskiego Korpusu Posiłkowego i został skierowany na przeszkolenie do szkoły podchorążych[2][3].
Wstąpił do odrodzonego Wojska Polskiego, otrzymał przydział do 1 pułku piechoty, następnie pracował w Sądzie Wojennym[2]. 6 marca 1919 roku został przeniesiony do 7 pułku piechoty legionów, skąd 15 marca 1920 roku został skierowany na szkolenie w Oficerskiej Szkole Obserwatorów Lotniczych[2]. Jako obserwator otrzymał 6 czerwca 1920 roku przydział do 1 eskadry wywiadowczej[2]. W tym samym miesiącu, podczas lotu z sierż. pil. Antonim Katarzyńskim, jego samolot został uszkodzony ogniem przeciwlotniczym, ale załodze udało się dolecieć do terenów zajmowanych przez polskie oddziały[4][5].
8 lipca, ponownie w załodze z pil. Antonim Katarzyńskim, wykonywał lot w celu nawiązania łączności z odciętymi oddziałami gen. Lucjana Żeligowskiego. W trakcie lotu wykryli oddział Armii Czerwonej, który zaatakowali ogniem broni maszynowej. W wyniku uszkodzenia silnika byli zmuszeni lądować przymusowo w pobliżu nieprzyjaciela. Pilot podpalił uszkodzony samolot, a Tadeusz Uszyński ogniem z wymontowanego karabinu maszynowego osłonił ich odwrót do pozycji zajmowanych przez polskie oddziały[6].
14 sierpnia 1920 roku wykonywał loty, z ppor. pil. Stanisławem Pawluciem, wspierające natarcie 18 Dywizji Piechoty forsującej Wkrę. Wyróżnili się podczas ataków z niskiego pułapu na oddziały kawalerii Armii Czerwonej w rejonie Pułtuska[7]. 15 sierpnia, w załodze z ppor. pil. Zbigniewem Babińskim, wykrył w rejonie Pułtuska i zmusił do zaprzestania ognia nieprzyjacielską baterię artyleryjską[8]. W tym okresie wykonał dużą liczbę lotów, intensywność walk wymagała kilku startów dziennie. 18 sierpnia 1920 roku, pomimo trudnych warunków atmosferycznych, jego załoga była jedyną z eskadry, która wykonała postawione im zadanie[3].
Po zakończeniu działań wojennych został urlopowany z wojska w celu dokończenia przerwanych studiów prawniczych[2][9]. W 1922 roku rozpoczął pracę w Departamentu IV Żeglugi Powietrznej Ministerstwa Spraw Wojskowych[2][3]. 8 kwietnia 1924 został zatwierdzony w stopniu porucznika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 79. lokatą w korpusie oficerów rezerwy lotnictwa. Posiadał przydział w rezerwie do 1 Pułku Lotniczego w Warszawie. Jako oficer rezerwy został zatrzymany w służbie czynnej[10]. W latach 30. był radcą ministerialnym w Ministerstwie Komunikacji[2][11].
Po II wojnie światowej mieszkał w Warszawie i pracował w Ministerstwie Komunikacji. Dalsze jego losy nie są znane.
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 4423 (19 września 1922)[12]
- Krzyż Walecznych
- Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie: 9 listopada 1932[11], 15 czerwca 1939[13])
- Polowa Odznaka Obserwatora nr 68 (11 listopada 1928)[14]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Kolekcja VM ↓, s. 1.
- ↑ a b c d e f g h i Kolekcja VM ↓, s. 4.
- ↑ a b c Uszyński Tadeusz Łukasz ppor. obs. mgr. bequickorbedead.com. [dostęp 2020-01-27]. (pol.).
- ↑ Romeyko 1933 ↓, s. 140.
- ↑ Niestrawski t. II 2017 ↓, s. 221.
- ↑ Niestrawski t. II 2017 ↓, s. 224-225.
- ↑ Mordawski 2009 ↓, s. 294.
- ↑ Niestrawski t. II 2017 ↓, s. 240.
- ↑ Niestrawski t. II 2017 ↓, s. 293.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 929, 951.
- ↑ a b M.P. z 1932 r. nr 259, poz. 297 „za zasługi na polu rozwoju polskiego lotnictwa komunikacyjnego” - jako Tadeusz Tomasz Uszyński.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 38 z 10 października 1922 roku, s. 771.
- ↑ M.P. z 1939 r. nr 143, poz. 336 „za zasługi na polu lotnictwa cywilnego”.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1928 roku, s. 437 „za loty bojowe nad nieprzyjacielem w czasie wojny 1918–1920”.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Uszyński Tadeusz Łukasz. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari; sygn. I.482.18-1191 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-11-09].
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-09-07].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Hubert Mordawski: Polskie lotnictwo wojskowe 1918–1920 : narodziny i walka. Poznań ; Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie Oddział Publicat, 2009. ISBN 978-83-245-8844-2. OCLC 750811729.
- Mariusz Niestrawski: Polskie wojska lotnicze w okresie walk o granice państwa polskiego (1918–1921). Początki, organizacja, personel i sprzęt. T. I. Oświęcim: Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-65746-74-0. OCLC 995372299.
- Mariusz Niestrawski: Polskie wojska lotnicze w okresie walk o granice państwa polskiego (1918–1921). Walka i demobilizacja. T. II. Oświęcim: Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-65746-74-0. OCLC 995372299.
- Marian Romeyko (red.): Ku czci poległych lotników: księga pamiątkowa. Warszawa: Wydawnictwo Komitetu Budowy Pomnika ku czci Poległych Lotników, 1933. OCLC 830230270.
- Ludzie urodzeni w Łukowie
- Obserwatorzy 1 Eskadry Wywiadowczej
- Odznaczeni dwukrotnie Złotym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Polową Odznaką Obserwatora
- Polacy – żołnierze Armii Imperium Rosyjskiego w I wojnie światowej
- Polscy lotnicy w wojnie polsko-bolszewickiej
- Porucznicy lotnictwa II Rzeczypospolitej
- Urodzeni w 1894
- Zmarli w XX wieku