1 Eskadra Wywiadowcza

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Skocz do: nawigacja, szukaj
1 Eskadra Wywiadowcza
Historia
Państwo  II Rzeczpospolita
Sformowanie luty 1919
Rozformowanie 28 lutego 1925
Tradycje
Kontynuacja 35 Eskadra Lotnicza
35 Eskadra Liniowa
Dowódcy
Pierwszy rtm. pil. Tadeusz Grochowalski
Ostatni kpt. pil. Tadeusz Antonowicz
Działania zbrojne
wojna polsko-bolszewicka
Organizacja
Dyslokacja Garnizon Poznań
Rodzaj sił zbrojnych Wojsko[1]
Rodzaj wojsk Lotnictwo
Podległość I Grupa Lotnicza (1919)
VII Grupa Lotnicza (1921)

1 Eskadra Wywiadowcza – pododdział lotnictwa rozpoznawczego Wojska Polskiego II RP.

Historia[edytuj | edytuj kod]

21 grudnia 1918 na lotnisko mokotowskim w Warszawie rtm. pil. Tadeusz Grochowalski przystąpił do formowania 1 Eskadry Wywiadowczej. Jednak z powodu braków zarówno w wyszkolonym personelu jak i sprzęcie latającym organizacja eskadry zakończona została w lutym 1919 roku przez kolejnego dowódcę, por. pil. Henryka Skoczdopole.

20 marca 1919 eskadra została wysłana na front w składzie I Grupy Lotniczej i przydzielona do Dywizji Litewsko-Białoruskiej. W chwili wylotu na front 1 Eskadra miała etatową liczbę 6 samolotów (trzy Albatros C.III, dwa Albatros C.X, jeden Hannover Roland CL.II). Operując z lotniska Dojlidy przeszła chrzest bojowy dokonując wielu lotów rozpoznawczych oraz bombardowań koszar bolszewickich w Lidzie i Baranowiczach[2].

Eskadry I Grupy Lotniczej wzięły udział w tzw. operacji wileńskiej, zapoczątkowanej 16 kwietnia 1919 roku. Po zajęciu Wilna 1 Eskadra została przeniesiona na lotnisko Porubanek pod Wilnem (20 września 1919 roku), gdzie pozostała do listopada. Po koniec września do Eskadry włączono 582 Eskadrę Salmsonów. Po raz pierwszy od czasu sformowania Eskadra została wyposażona w odpowiedni sprzęt do wykonywania poleconych zadań.

Wcielona do 1 Dywizji Piechoty Legionów pod dowództwem gen. Rydza-Śmigłego pozostawała w dyspozycji Naczelnego Dowództwa. ZA pomocą eskadry utrzymywano bezpośredni kontakt z Rygą.

Po przegrupowaniu wojsk na wiosnę 1920 roku przesunięto Eskadrę do Zahacia, w pobliżu którego były także rozlokowane eskadry 4 i 11. Wraz z sąsiadującą w sąsiedztwie 18 Eskadrą wszystkie te jednostki stworzyły IV Dyon lotniczy. Po reorganizacji do 1 Eskadry włączono niewielki personel 11 Eskadry pozostawiając nazwę. W tym czasie dowódcą eskadry został mianowany porucznik Domes. Z powodu ciężkiej sytuacji Eskadra wielokrotnie zmieniała miejsce stacjonowania[3]. Spowodowało to znaczne straty w sprzęcie latającym. Po wielu kolejnych zdarzeniach w sierpniu 1920 roku eskadra dotarła do Warszawy. Tutaj otrzymała nowe zakupione w Anglii samoloty Bristol F.2B Fighter w ilości 10 sztuk.

W czasie bitwy warszawskiej Eskadra już na nowym sprzęcie wykonywała wiele lotów bojowych i rozpoznawczych.

W czasie ofensywy nad Niemnem wykonywała rozpoznanie dla 2 armii. W czasie osłaniania przeprawy wojsk polskich. Najbardziej wówczas odznaczył się por. pilot Markowski, któremu w jednym dniu raniono obserwatora ppor. Vanderauvera, a w czasie następnego lotu zestrzelono samolot na linią piechoty.

Po ofensywie niemeńskiej eskadra stacjonowała w zajętym Grodnie, a wkrótce potem na początku września została przeniesiona do Lidy. Na mocy rozkazu z 18 stycznia 1921 roku eskadry 1 i 2 połączono tworząc 1 Eskadrę Wywiadowczą w Białymstoku.

W czasie walk o niepodległość Polski 1 Eskadra wykonała 203 loty bojowe i 474 godzin przebytych nad terenami nieprzyjaciela.

W sierpniu 1921 roku 1 Eskadra Wywiadowcza wchodziła w skład VII Dywizjonu Wywiadowczego 3 Pułku Lotniczego w Poznaniu.

Na podstawie rozkazu L.dz. 2300/tjn.Org. Ministra Spraw Wojskowych z dnia 28 lutego 1925 roku 1 Eskadra Wywiadowcza przemianowana została na 35 Eskadrę Lotniczą.

Personel eskadry[edytuj | edytuj kod]

Personel 1 Eskadry na lotnisku w Lidzie – październik 1920
Bristol F.2B Fighter (zdj. w służbie brytyjskiej)

Dowódcy eskadry:

  • rtm. pil. Tadeusz Grochowalski (od 21 XII 1918)
  • por. pil. Henryk Skoczdopole (od II 1919)
  • por. pil. Wiktor Willman (do XII 1919)
  • por. pil. Stanisław Bogusz (od XII 1919)
  • kpt. pil. Augustyn Domes (od wiosny 1920)
  • kpt. pil. Czesław Aleksandrowicz (od końca 1921)
  • kpt. pil. Tadeusz Antonowicz (od VI 1924)

Personel latający eskadry w latach 1918-1921:

Piloci

  1. kpt. Tanqueray (Anglik)
  2. kpt. Stehling (Anglik)
  3. por. Tadeusz Szeliga
  4. por. Paweł Janeczko
  5. por. Wacław Makowski
  6. por. Połaniecki
  7. por. Karol Malik
  8. por. Mikołaj Bielawin
  9. por. pil. Wiktor Wolski († 12 VI 1919)
  10. ppor. Stanisław Pawluć
  11. ppor. Czesław Aleksandrowicz
  12. ppor. Gustaw Gwizdalski
  13. ppor. Zbigniew Babiński
  14. ppor. Henryk Kozanecki,
  15. chor. Tadeusz Kominkowski
  16. pchor. Aleksander Choiński
  17. pchor. Eugeniusz Guttmejer
  18. pchor. Bogucki
  19. sier. Stanisław Śledziejowski
  20. sier. Jan Śliwa
  21. plut. Roman Zaleski

Obserwatorzy:

  1. kpt. Bronisław Wąsowski
  2. por. Foré (Francuz)
  3. por. Stanisław Gogoliński
  4. por. Antoni Święcicki († 25 VI 1920)
  5. por. Witold Jussewicz
  6. por. Woodhouse (Anglik)
  7. ppor. Stefan Berezowski
  8. ppor. Lucjan Iwiński
  9. ppor. Tadeusz Sztybel
  10. ppor. Ignacy Skorobobaty
  11. ppor. Tadeusz Uszyński
  12. ppor. Czesław Józef Niekraszewicz
  13. ppor. Karol Orłoś
  14. ppor. Stanisław Łopaciński
  15. ppor. Robert Vanderauvera (Belg)
  16. ppor. Artur Horowicz
  17. pchor. Adam Rotszyld

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Ustawa z dnia 9 kwietnia 1938 roku o powszechnym obowiązku obrony (Dz.U. z 1938 r. Nr 25, poz. 220). W skład Sił Zbrojnych II RP wchodziły wojska lądowe nazywane ówcześnie wojskiem i Marynarka Wojenna. Wojsko składało się z jednostek organizacyjnych wojska stałego i jednostek organizacyjnych Obrony Narodowej, a także jednostek organizacyjnych Korpusu Ochrony Pogranicza.
  2. ↑ W czasie tej akcji została zestrzelona załoga ppor. Pawluć i por. Gogoliński.
  3. ↑ W ciągu miesiąca eskadra stacjonowała na 7 lotniskach – Dokrzyce, Mołodeczno, Duniłowicze, Wilno, Mołodeczno, Patafjanów, Mołodeczno, Lida.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Ku Czci Poległych Lotników Księga Pamiątkowa Praca zbiorowa pod red. mjr. dypl pil. Mariana Romeyki, Warszawa 1933.
  • Tomasz J. Kowalski, Godło i barwa w lotnictwie polskim 1918 – 1939, Biblioteczka Skrzydlatej Polski 9, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa 1981, ​ISBN 83-206-0149-5​.
  • Tomasz Goworek, Samoloty myśliwskie pierwszej wojny światowej, Biblioteczka Skrzydlatej Polski 10, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa 1981, ​ISBN 83-206-0224-6​.
  • Jerzy Pawlak, Polskie eskadry w latach 1918-1939, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa 1989, ​ISBN 83-206-0760-4​.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=1_Eskadra_Wywiadowcza&oldid=51714189”