Marian Romeyko

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Marian Romeyko
„Mak”
pułkownik dyplomowany pilot pułkownik dyplomowany pilot
Data i miejsce urodzenia 13 lutego 1897
Olszana
Data i miejsce śmierci 10 marca 1970
Warszawa
Przebieg służby
Lata służby od 1916
Siły zbrojne Lesser Coat of Arms of Russian Empire.svg Armia Imperium Rosyjskiego
Orzełek II RP.svg Wojsko Polskie
Roundel of Poland (1921-1993).svg Lotnictwo Wojska Polskiego
Jednostki 3 Pułk Lotniczy
Wyższa Szkoła Lotnicza
Oddział II SG
Stanowiska dowódca dywizjonu
dyrektor nauk
attaché wojskowy
Główne wojny i bitwy I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
Odznaczenia
Polowa Odznaka Pilota
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (1920-1941) Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami Złoty Krzyż Zasługi Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Odznaka Honorowa Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej Order Świętej Anny III klasy (Imperium Rosyjskie) Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Krzyż Wojenny 1914-1918 (Francja) Order Imperium Brytyjskiego 1917–1935 (wojskowy) Order Lwa Białego V Klasy (Czechosłowacja) Kawaler Orderu Orła Białego (Serbia) Kawaler Orderu Gwiazdy Rumunii Medal Zwycięstwa

Marian Romeyko herbu Ślepowron (ur. 13 lutego 1897 w Olszanie), zm. 10 marca 1970 w Warszawie) – pułkownik dyplomowany pilot Wojska Polskiego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Marian Romeyko urodził się 13 lutego 1897 w Olszanie w guberni kijowskiej (obecnie obwód czerkaski). Był synem ziemianina Albina i Stefanii z Sencków. Nauki pobierał w Zwinogródce, skąd po zdaniu matury przeniósł się do Aleksiejewskiej Wojskowej Szkoły Inżynieryjnej w Kijowie, którą opuścił w stopniu chorążego. Po służbie w twierdzy Sveaborg (dziś: Suomenlinna, Finlandia) walczył w Armii Imperium Rosyjskiego jako podporucznik i później porucznik na froncie bałtyckim koło Rygi i otrzymał jako dwudziestolatek wysokie odznaczenie, Order Świętej Anny III kl. z mieczami i „s bantom na ljentje” – z kokardą na wstążce. Po wybuchu rewolucji bolszewickiej wstąpił do I Korpusu gen. Józefa Dowbor-Muśnickiego, potem zaś służył w polskich formacjach na wschodzie.

Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę wstąpił do WP, brał udział w kampanii wileńskiej i po ukończeniu Francuskiej Szkoły Pilotów na Mokotowie (czerwiec 1919) w kampanii roku 1920 jako lotnik-wywiadowca w 4 eskadrze wywiadowczej. Pod koniec wojny bolszewickiej dostąpił rangi kapitana. Za zasługi wojenne otrzymał Srebrny Krzyż Virtuti Militari.

W listopadzie 1921 wstąpił do Wyższej Szkoły Wojennej, którą ukończył w 1923. Pełnił służbę w Oddziale II Sztabu Generalnego w Warszawie. W lutym 1924 został przydzielony do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr III w Grodnie[1]. 1 grudnia 1924 roku awansował na majora ze starszeństwem z 15 sierpnia 1924 roku i 29. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych. Z dniem 1 maja 1926 roku wyznaczony został na stanowisko dowódcy I dywizjonu w 3 pułku lotniczym w Poznaniu[2]. Po przejęciu przez gen. Tadeusza Kutrzebę stanowiska komendanta Wyższej Szkoły Wojennej (1929), został wykładowcą taktyki lotnictwa na tej uczelni. Już przedtem odbył liczne podróże zagraniczne, zapoznając się z lotnictwem włoskim, francuskim i czechosłowackim. Mianowany w 1936 roku podpułkownikiem. W tym samym roku wyznaczony został na stanowisko dyrektora nauk Wyższej Szkoły Lotniczej przy Wyższej Szkole Wojennej.

Od kwietnia 1938 do maja 1940 Romeyko piastował funkcję attaché wojskowego w Ambasadzie RP w Rzymie i jako taki pomagał w ewakuacji Polaków przez Włochy po klęsce wrześniowej. Po 1940 roku we Francji, przejął w 1942 pod pseudonimem "Mak" kierownictwo polskiej siatki wywiadowczej F-2, po czym po licznych aresztowaniach dokonanych przez wywiad niemiecki, Abwehrę, schronił się w Szwajcarii, gdzie nadal działał w wywiadzie polskim.

Po wojnie przebywał we Francji, USA, Maroku i Australii. Z przyczyn dość niezrozumiałych (prawdopodobnie ze względu na złą sytuację materialną na Zachodzie), Romeyko wrócił w 1967 roku do Polski. W 1968 roku Minister Obrony Narodowej awansował go na pułkownika.

Został pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie[3].

Był żonaty ze Stanisławą z Dąbrowskich (zm. 1974), również działającą w Résistance i miał z nią dwóch synów: Jerzego i Tadeusza. Jego dalekim krewnym był radziecki i polski generał Aleksander Romeyko.

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Polskie
Zagraniczne

Wybrane prace[edytuj | edytuj kod]

  • Pisma Mariana Romeyki (wybór).
  • Taktyka lotnictwa, Warszawa 1936.
  • Polska Lotnicza, Warszawa 1937.
  • Wspomnienia o Wieniawie i o rzymskich czasach, Londyn 1969.
  • Przed i po maju, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1967.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 12 z 12 lutego 1924 roku, s. 61.
  2. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 24 z 23 czerwca 1926 roku, s. 193.
  3. ↑ Juliusz Jerzy Malczewski: Cmentarz komunalny (dawny Wojskowy) na Powązkach. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1975, s. 36.
  4. ↑ a b c d e f g h Romeyko Marian, pseud. Mak (1897–1970). W: iePolski Słownik Biograficzny. T. XXXI/1988-1989 [on-line]. ipsb.nina.gov.pl. [dostęp 2016-10-30].
  5. ↑ a b c d e f g h i Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Wyd. II popr. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 626.
  6. ↑ Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2033 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 40, poz. 1854, s. 1554)
  7. ↑ Piętnastolecie L. O. P. P.. Warszawa: Wydawnictwo Zarządu Głównego Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, 1938, s. 288.
  8. ↑ O swym orderze św. Anny pisał w książce o maju 1926 r.: Największe znaczenie praktyczne mógłby mieć mój najwyższy carski order Św. Anny III stopnia z mieczami i kokardą, przyznawał on bowiem prawo wstępu do "bogoudnogogo zawiedienija" (przytułku) i "próbowania jedzenia". Próbując co dzień, nie umarłbym z głodu...
  9. ↑ Dziennik Personalny MSWoj. Nr 12/1930, s. 250

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Marian_Romeyko&oldid=57169951”