Marian Romeyko

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Skocz do: nawigacja, szukaj
Marian Romeyko
„Mak”
pułkownik dyplomowany pilot pułkownik dyplomowany pilot
Data i miejsce urodzenia 13 lutego 1897
Olszana
Data i miejsce śmierci 10 marca 1970
Warszawa
Przebieg służby
Lata służby od 1916
Jednostki 3 Pułk Lotniczy
Wyższa Szkoła Lotnicza
Oddział II SG
Stanowiska dowódca dywizjonu
dyrektor nauk
attaché wojskowy
Główne wojny i bitwy I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (1920-1941) Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami Złoty Krzyż Zasługi Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Odznaka Honorowa Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej Order Świętej Anny III klasy (Imperium Rosyjskie) Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Krzyż Wojenny 1914-1918 (Francja) Order Imperium Brytyjskiego 1917–1935 (wojskowy) Order Lwa Białego V Klasy (Czechosłowacja) Kawaler Orderu Orła Białego (Serbia) Kawaler Orderu Gwiazdy Rumunii Medal Zwycięstwa

Marian Romeyko herbu Ślepowron (ur. 13 lutego 1897 w Olszanie), zm. 10 marca 1970 w Warszawie) – pułkownik dyplomowany pilot Wojska Polskiego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Marian Romeyko urodził się 13 lutego 1897 w Olszanie w guberni kijowskiej (obecnie obwód czerkaski). Był synem ziemianina Albina i Stefanii z Sencków. Nauki pobierał w Zwinogródce, skąd po zdaniu matury przeniósł się do Aleksiejewskiej Wojskowej Szkoły Inżynieryjnej w Kijowie, którą opuścił w stopniu chorążego. Po służbie w twierdzy Sveaborg (dziś: Suomenlinna, Finlandia) walczył w Armii Imperium Rosyjskiego jako podporucznik i później porucznik na froncie bałtyckim koło Rygi i otrzymał jako dwudziestolatek wysokie odznaczenie, Order Świętej Anny III kl. z mieczami i "s bantom na ljentje" – z kokardą na wstążce. Po wybuchu rewolucji bolszewickiej wstąpił do I Korpusu gen. Józefa Dowbor-Muśnickiego, potem zaś służył w polskich formacjach na wschodzie.

Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę wstąpił do WP, brał udział w kampanii wileńskiej i po ukończeniu Francuskiej Szkoły Pilotów na Mokotowie (czerwiec 1919) w kampanii roku 1920 jako lotnik-wywiadowca w 4 Eskadrze Wywiadowczej. Pod koniec wojny bolszewickiej dostąpił rangi kapitana. Za zasługi wojenne otrzymał Srebrny Krzyż Virtuti Militari.

W listopadzie 1921 wstąpił do Wyższej Szkoły Wojennej, którą ukończył w 1923. Pełnił służbę w Oddziale II Sztabu Generalnego w Warszawie i w Dowództwie Okręgu Korpusu Nr III w Grodnie. 1 grudnia 1924 roku awansował na majora ze starszeństwem z 15 sierpnia 1924 roku i 29. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych. Z dniem 1 maja 1926 roku wyznaczony został na stanowisko dowódcy I dywizjonu w 3 Pułku Lotniczym w Poznaniu[1]. Po przejęciu przez gen. Tadeusza Kutrzebę stanowiska komendanta Wyższej Szkoły Wojennej (1929), został wykładowcą taktyki lotnictwa na tej uczelni. Już przedtem odbył liczne podróże zagraniczne, zapoznając się z lotnictwem włoskim, francuskim i czechosłowackim. Mianowany w 1936 roku podpułkownikiem. W tym samym roku wyznaczony został na stanowisko dyrektora nauk Wyższej Szkoły Lotniczej przy Wyższej Szkole Wojennej.

Od kwietnia 1938 do maja 1940 Romeyko piastował funkcję attaché wojskowego w Ambasadzie RP w Rzymie i jako taki pomagał w ewakuacji Polaków przez Włochy po klęsce wrześniowej. Po 1940 roku we Francji, przejął w 1942 pod pseudonimem "Mak" kierownictwo polskiej siatki wywiadowczej F-2, po czym po licznych aresztowaniach dokonanych przez wywiad niemiecki, Abwehrę, schronił się w Szwajcarii, gdzie nadal działał w wywiadzie polskim.

Po wojnie przebywał we Francji, USA, Maroku i Australii. Z przyczyn dość niezrozumiałych (prawdopodobnie ze względu na złą sytuację materialną na Zachodzie, zapewne zwabiony obietnicami reżymu Władysława Gomułki), Romeyko wrócił w 1967 roku do Polski. W 1968 roku Minister Obrony Narodowej awansował go na pułkownika.

Pułkownik Romeyko był żonaty ze Stanisławą z Dąbrowskich (zm. 1974), również działającą w Résistance i miał z nią dwóch synów: Jerzego i Tadeusza. Jego dalekim krewnym był komunistyczny generał Aleksander Romeyko.

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Polskie
Zagraniczne

Wybrane prace[edytuj | edytuj kod]

  • Pisma Mariana Romeyki (wybór).
  • Taktyka lotnictwa, Warszawa 1936.
  • Polska Lotnicza, Warszawa 1937.
  • Wspomnienia o Wieniawie i o rzymskich czasach, Londyn 1969.
  • Przed i po maju, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1967.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 24 z 23.06.1926 r.
  2. ↑ a b c d e f g h Romeyko Marian, pseud. Mak (1897–1970). W: iePolski Słownik Biograficzny. T. XXXI/1988-1989 [on-line]. ipsb.nina.gov.pl. [dostęp 2016-10-30].
  3. ↑ a b c d e f g h i Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Wyd. II popr. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 626.
  4. ↑ Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2033 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 40, poz. 1854, s. 1554)
  5. ↑ Piętnastolecie L. O. P. P.. Warszawa: Wydawnictwo Zarządu Głównego Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, 1938, s. 288.
  6. ↑ O swym orderze św. Anny pisał w książce o maju 1926 r.: Największe znaczenie praktyczne mógłby mieć mój najwyższy carski order Św. Anny III stopnia z mieczami i kokardą, przyznawał on bowiem prawo wstępu do "bogoudnogogo zawiedienija" (przytułku) i "próbowania jedzenia". Próbując co dzień, nie umarłbym z głodu...
  7. ↑ Dziennik Personalny MSWoj. Nr 12/1930, s. 250

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Marian_Romeyko&oldid=53226936”