Thea von Harbou
![]() | |
Data i miejsce urodzenia |
27 grudnia 1888 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
1 lipca 1954 |
Zawód, zajęcie |
pisarka |
Thea von Harbou (ur. 27 grudnia 1888 w Tauperlitz, zm. 1 lipca 1954 w Berlinie) – niemiecka pisarka, scenarzystka filmowa i aktorka teatralna.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Thea von Harbou urodziła się 27 grudnia 1888 w Tauperlitz w rodzinie leśniczego Theodora von Harbou[1]. Po skończeniu gimnazjum Luisenstift w Niederlößnitz koło Drezna, zadebiutowała w 1906 roku na deskach Düsseldorfer Schauspielhaus[1]. Jej pierwsza powieść Wenn's Morgen wird, którą napisała w wieku 16 lat, została opublikowana w odcinkach przez Süddeutsche Zeitung[2].
Aktorka teatrów i bywalczyni salonów w Weimarze (1908–10), Chemnitz (1911–12) i Akwizgranie (1913–14), od 1910 roku poświęciła się pisarstwu i pisaniu scenariuszy filmowych[1]. W 1914 poślubiła aktora filmowego Rudolfa Kleina-Rogge[2]. W 1917 roku zamieszkała w Berlinie. Pierwszy scenariusz Die Liebe von Hette Raimond napisała dla Joego Maya[1]. W 1918 rozpoczęła współpracę z Fritzem Langiem, dla którego w latach 1922–33 pisała scenariusze, głównie na bazie własnych powieści[1]. Rozwiodła się z mężem, by poślubić Fritza Langa[2].
W 1927 roku, wraz z Fritzem Langiem napisała, na bazie własnej powieści, scenariusz do filmu sci-fi Metropolis prezentującego dystopijną wizję miasta przyszłości. W roku 2001 film został wpisany na listę UNESCO Pamięć Świata[3].
W 1929 roku, na podstawie własnej powieści, napisała scenariusz do filmu Kobieta na Księżycu (Frau im Mond) – film ten po raz pierwszy w historii kina przedstawiał podróż człowieka rakietą i jest również często cytowany jako pierwszy pokazujący „odliczanie do zera” przed startem rakiety[4].
Pracowała również dla Carla Theodora Dreyera, Friedricha Wilhelma Murnaua i Arthura von Gerlacha[1]. Po dojściu do władzy nazistów pozostała w Niemczech, chociaż Fritz Lang udał się na emigrację[2]. Von Harbou wstąpiła do NSDAP[5] i pracowała jako autorka scenariuszy, współpracując m.in. z Wolfgangiem Liebeneinerem i Veitem Harlanem[5]. Zmarła 1 lipca 1954 w Berlinie[1].
Wybrane prace[edytuj | edytuj kod]
- Der unsterbliche Acker, 1915
- Die Flucht der Beate Hoyermann, 1916
- Das indische Grabmal, 1917 (scenariusz w 1921)
- Adrian Drost und sein Land, 1918
- Das Haus ohne Türen und Fenster, 1920
- Das Nibelungenbuch, 1921 (scenariusz w 1924)
- Metropolis, 1926 (wydanie polskie w 1927 przez Towarzystwo Wydawnicze "Rój"[6], scenariusz w 1926)
- Spione, 1926
- Die Frau im Mond, 1929 (scenariusz w 1929)
- Du bist unmöglich, Jo, 1931
- Aufblühender Lotos, 1941
- Gartenstraße 64, 1952
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g Rolf Burgmer: Harbou, Thea Gabriele von. W: Neue Deutsche Biographie. T. 7. 1966, s. 645-646. [dostęp 2014-07-20]. (niem.).
- ↑ a b c d Hans-Michael Bock, Tim Bergfelder: The Concise Cinegraph: An Encyclopedia of German Cinema. Berghahn Books, s. 181. ISBN 978-0-85745-565-9. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
- ↑ Metropolis – Sicherungsstück Nr. 1: Negative of the restored and reconstructed version 2001. unesco.org. [dostęp 2013-11-17]. (ang.).
- ↑ Der Spiegel , Filmklassiker Deutsche Mondlandung 1929 (niem.).
- ↑ a b Robert C. Reimer, Carol J. Reimer: The A to Z of German Cinema. Rowman & Littlefield, 2010, s. 310–311. ISBN 978-0-8108-7611-8. [dostęp 2014-07-20].
- ↑ https://www.foldvaribooks.com/pages/books/1494/thea-von-harbou/metropolis-przeklad-autoryzowany-witolda-zechentera-bibljoteka-filmowa-roju-13-metropolis
- ISNI: 0000 0001 2103 1875
- VIAF: 95183930
- LCCN: n50020574
- GND: 118701495
- NDL: 00467918
- BnF: 133217507
- SUDOC: 027441342
- NKC: jx20060825002
- BNE: XX819945
- NTA: 069349045
- BIBSYS: 90851285
- CiNii: DA06186138
- Open Library: OL152727A
- PLWABN: 9810592084605606
- NUKAT: n2002071383
- J9U: 987007462729105171
- CANTIC: a11183834
- LNB: 000148412
- CONOR: 85195875
- WorldCat: lccn-n50020574