Thea von Harbou

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Thea von Harbou
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

27 grudnia 1888
Tauperlitz

Data i miejsce śmierci

1 lipca 1954
Berlin

Zawód, zajęcie

pisarka

Thea von Harbou (ur. 27 grudnia 1888 w Tauperlitz, zm. 1 lipca 1954 w Berlinie) – niemiecka pisarka, scenarzystka filmowa i aktorka teatralna.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Fritz Lang i Thea von Harbou, 1923 lub 1924

Thea von Harbou urodziła się 27 grudnia 1888 w Tauperlitz w rodzinie leśniczego Theodora von Harbou[1]. Po skończeniu gimnazjum Luisenstift w Niederlößnitz koło Drezna, zadebiutowała w 1906 roku na deskach Düsseldorfer Schauspielhaus[1]. Jej pierwsza powieść Wenn's Morgen wird, którą napisała w wieku 16 lat, została opublikowana w odcinkach przez Süddeutsche Zeitung[2].

Aktorka teatrów i bywalczyni salonów w Weimarze (1908–10), Chemnitz (1911–12) i Akwizgranie (1913–14), od 1910 roku poświęciła się pisarstwu i pisaniu scenariuszy filmowych[1]. W 1914 poślubiła aktora filmowego Rudolfa Kleina-Rogge[2]. W 1917 roku zamieszkała w Berlinie. Pierwszy scenariusz Die Liebe von Hette Raimond napisała dla Joego Maya[1]. W 1918 rozpoczęła współpracę z Fritzem Langiem, dla którego w latach 1922–33 pisała scenariusze, głównie na bazie własnych powieści[1]. Rozwiodła się z mężem, by poślubić Fritza Langa[2].

W 1927 roku, wraz z Fritzem Langiem napisała, na bazie własnej powieści, scenariusz do filmu sci-fi Metropolis prezentującego dystopijną wizję miasta przyszłości. W roku 2001 film został wpisany na listę UNESCO Pamięć Świata[3].

W 1929 roku, na podstawie własnej powieści, napisała scenariusz do filmu Kobieta na Księżycu (Frau im Mond) – film ten po raz pierwszy w historii kina przedstawiał podróż człowieka rakietą i jest również często cytowany jako pierwszy pokazujący „odliczanie do zera” przed startem rakiety[4].

Pracowała również dla Carla Theodora Dreyera, Friedricha Wilhelma Murnaua i Arthura von Gerlacha[1]. Po dojściu do władzy nazistów pozostała w Niemczech, chociaż Fritz Lang udał się na emigrację[2]. Von Harbou wstąpiła do NSDAP[5] i pracowała jako autorka scenariuszy, współpracując m.in. z Wolfgangiem Liebeneinerem i Veitem Harlanem[5]. Zmarła 1 lipca 1954 w Berlinie[1].

Wybrane prace[edytuj | edytuj kod]

  • Der unsterbliche Acker, 1915
  • Die Flucht der Beate Hoyermann, 1916
  • Das indische Grabmal, 1917 (scenariusz w 1921)
  • Adrian Drost und sein Land, 1918
  • Das Haus ohne Türen und Fenster, 1920
  • Das Nibelungenbuch, 1921 (scenariusz w 1924)
  • Metropolis, 1926 (wydanie polskie w 1927 przez Towarzystwo Wydawnicze "Rój"[6], scenariusz w 1926)
  • Spione, 1926
  • Die Frau im Mond, 1929 (scenariusz w 1929)
  • Du bist unmöglich, Jo, 1931
  • Aufblühender Lotos, 1941
  • Gartenstraße 64, 1952

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d e f g Rolf Burgmer: Harbou, Thea Gabriele von. W: Neue Deutsche Biographie. T. 7. 1966, s. 645-646. [dostęp 2014-07-20]. (niem.).
  2. a b c d Hans-Michael Bock, Tim Bergfelder: The Concise Cinegraph: An Encyclopedia of German Cinema. Berghahn Books, s. 181. ISBN 978-0-85745-565-9. [dostęp 2014-07-20]. (ang.).
  3. Metropolis – Sicherungsstück Nr. 1: Negative of the restored and reconstructed version 2001. unesco.org. [dostęp 2013-11-17]. (ang.).
  4. Der Spiegel, Filmklassiker Deutsche Mondlandung 1929 (niem.).
  5. a b Robert C. Reimer, Carol J. Reimer: The A to Z of German Cinema. Rowman & Littlefield, 2010, s. 310–311. ISBN 978-0-8108-7611-8. [dostęp 2014-07-20].
  6. https://www.foldvaribooks.com/pages/books/1494/thea-von-harbou/metropolis-przeklad-autoryzowany-witolda-zechentera-bibljoteka-filmowa-roju-13-metropolis