Fritz Lang
| Fritz Lang | |
 W 1929 roku na planie filmu Kobieta na Księżycu (pierwszy z prawej) |
|
| Prawdziwe imię i nazwisko | Friedrich Christian Anton Lang |
| Data i miejsce urodzenia | 5 grudnia 1890 Wiedeń |
| Data i miejsce śmierci | 2 sierpnia 1976 Beverly Hills |
| Zawód | reżyser scenarzysta producent |
| Współmałżonek | 1. Lisa Rosenthal (1919–1921, jej śmierć); 2. Thea von Harbou (26.08.1922–26.04.1933, rozwód); 3. Lily Latté (od 1971 do jego śmierci) |
| Lata aktywności | 1919–1960 |
 Multimedia w Wikimedia Commons |
|
Fritz Lang, właściwie Friedrich Christian Anton Lang (ur. 5 grudnia 1890 w Wiedniu, zm. 2 sierpnia 1976 w Beverly Hills) – scenarzysta, reżyser, aktor i producent pochodzenia austriackiego, czołowy twórca niemieckiego ekspresjonizmu w filmie okresu międzywojennego.
Spis treści
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Początkowo studiował architekturę w wiedeńskiej Wyższej Szkole Technicznej, a następnie malarstwo na Akademii Sztuk Graficznych w Wiedniu i w Państwowej Szkole Sztuki Stosowanej w Monachium. W czasie I wojny światowej był oficerem frontowym w armii austro-węgierskiej, był 4-krotnie ranny i 7-krotnie odznaczony, walcząc na froncie włoskim. Po wojnie zajmował się pisaniem scenariuszy i udzielał się jako aktor kabaretowy do momentu, kiedy w 1920 odkrył go Erich Pommer i zaprosił do współpracy w Niemczech.
Lang uważany jest za klasyka niemieckiego filmu niemego, do historii kina przeszedł przede wszystkim dzięki Metropolis z 1926. W 1932 na ekrany wszedł Testament dr. Mabuse'a na podstawie wspólnego scenariusza Langa oraz jego żony Thei von Harbou, który w niedługim czasie został wycofany z rozpowszechniania przez nazistów, gdyż był odczytywany jako krytyka państwa totalitarnego. Pomimo tego Lang otrzymał propozycję pracy w kinematografii Trzeciej Rzeszy od samego Josepha Goebbelsa i to z pominięciem faktu, że (zgodnie z terminologią nazistowską) był pół-Żydem. Z propozycji nie skorzystał i wkrótce opuścił Niemcy, wyjeżdżając przez Francję do Hollywood, gdzie już w 1934 r. założył własną wytwórnię filmową i zaczął kręcić filmy.
W USA mieszkał i pracował do 1956, kiedy to zdecydował się na powrót do Niemiec (RFN). Jego powojenna twórczość to głównie westerny, filmy gangsterskie i kryminalne. W swoich powojennych dziełach starał się powrócić do świetności niemieckiego ekspresjonizmu lat dwudziestych.
Poza reżyserią i pisaniem scenariuszy zdarzały mu się także występy aktorskie, m.in. w filmie Pogarda (1963) Jeana-Luca Godarda, w którym zagrał samego siebie.
Filmografia[edytuj | edytuj kod]
- 1919: Pająki, cz. 1: Złote jezioro (Die Spinnen, 1. Teil: Der Goldene See)
- 1919: Metys (Halbblut)
- 1919: Pan miłości (Der Herr der Liebe)
- 1919: Dżuma we Florencji (Die Pest in Florenz)
- 1919: Harakiri
- 1920: Wędrujący obraz (Das Wandernde Bild)
- 1920: Pająki, cz. 2: Brylantowy statek (Die Spinnen, 2. Teil: Das Brillantenschiff)
- 1921: Walczące serca (Vier um die Frau)
- 1921: Zmęczona śmierć (Der müde Tod)
- 1922: Doktor Mabuse (Dr. Mabuse, der Spieler – Ein Bild der Zeit)
- 1924: Nibelungi: Śmierć Zygfryda (Die Nibelungen: Siegfried))
- 1924: Nibelungi: Zemsta Krymhildy (Die Nibelungen: Kriemhilds Rache)
- 1927: Metropolis
- 1928: Szpiedzy (Spione)
- 1929: Kobieta na Księżycu (Die Frau im Mond)
- 1931: M - Morderca (M)
- 1933: Testament doktora Mabuse (Das Testament des Dr. Mabuse)
- 1934: Człowiek jest grzeszny (Liliom)
- 1936: Jestem niewinny (Fury)
- 1937: Tylko raz żyjemy (You Only Live Once)
- 1938: Ten, którego ukochałam (You and Me)
- 1940: Powrót Franka Jamesa (The Return of Frank James)
- 1941: Napad na Western Union (Western Union)
- 1941: Potwierdź albo zaprzecz (Confirm or Deny)
- 1941: Polowanie na człowieka (Man Hunt)
- 1942: Nocny przypływ (Moontide)
- 1943: Kaci także umierają (Hangmen Also Die)
- 1944: Ministerstwo strachu (Ministry of Fear)
- 1944: Kobieta w oknie (The Woman in the Window)
- 1945: Szkarłatna ulica (Scarlet Street)
- 1946: W tajnej misji (Cloak and Dagger)
- 1948: U progu tajemnicy (Secret Beyond the Door)
- 1950: Dom nad rzeką (House by the River)
- 1950: Amerykańska partyzantka na Filipinach (American Guerrilla in the Philippines)
- 1952: Ranczo złoczyńców (Rancho Notorious)
- 1952: Na krawędzi (Clash by Night)
- 1953: Bannion (The Big Heat)
- 1953: Błękitna gardenia (The Blue Gardenia)
- 1954: Bestia ludzka (Human Desire)
- 1955: Księżycowa flotylla (Moonfleet)
- 1956: Gdy miasto śpi (While the City Sleeps)
- 1956: Ponad wszelką wątpliwość (Beyond a Reasonable Doubt)
- 1959: Tygrys z Esznapuru (Die Tiger von Eschnapur)
- 1959: Indyjski grobowiec (Das Indische Grabmal)
- 1960: Tysiąc oczu doktora Mabuse (Die Tausend Augen des Dr. Mabuse)
- 1960: Journey to the Lost City
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Fritz Lang w bazie filmweb.pl
- Fritz Lang w bazie Internet Movie Database (IMDb) (ang.)
- Fritz Lang w bazie Notable Names Database (ang.)
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
