Thomas Beecham
Data i miejsce urodzenia |
29 kwietnia 1879 |
---|---|
Pochodzenie | |
Data i miejsce śmierci |
8 marca 1961 |
Gatunki | |
Zawód | |
Odznaczenia | |
Thomas Beecham (ur. 29 kwietnia 1879 w St Helens, zm. 8 marca 1961 w Londynie)[1][2] – jeden z najbardziej wpływowych i znaczących brytyjskich dyrygentów I połowy XX wieku.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Pochodził z zamożnej rodziny, syn milionera Josepha Beechama i wnuk Thomasa Beechama. Uczył się w Rossall School i krótko w Wadham College w Oksfordzie. Studiował prywatnie kompozycję u Charlesa Wooda w Londynie i Maurycego Moszkowskiego w Paryżu[2]. Jako dyrygent był autodydaktą[1][2].
Debiutował w 1906 w Wigmore Hall w Londynie, dyrygując New Symphony Orchestra, z którą występował do 1908. Pod jego kierownictwem orkiestra ta, pierwotnie kameralna, zwiększyła obsadę do 70 muzyków; wykonywała głównie utwory Wolfganga Amadeusa Mozarta oraz Fredericka Deliusa i Jeana Sibeliusa[1][3]. W 1909 założył Beecham Symphony Orchestra, w 1932 London Philharmonic Orchestra, w 1947 Royal Philharmonic Orchestra[1][2][3].
Interesował się operą i baletem, działał jako impresario inicjując szereg przedsięwzięć artystycznych, m.in. w Covent Garden, Her Majesty’s Theatre i Theatre Royal przy Drury Lane[1][2]. W 1915 założył Beecham Opera Company, przekształcone w 1922 w British National Opera Company[1]. Wystawił ogółem 120 oper, z czego połowa była brytyjskimi premierami[1][2], w tym pięć oper Richarda Straussa (Elektra, Feuersnot, Salome, Kawaler srebrnej róży i w wersji oryginalnej Ariadna na Naksos) oraz opery rosyjskie, m.in. Borys Godunow i Chowańszczyzna Modesta Musorgskiego, Pskowianka Nikołaja Rimskiego-Korsakowa, Kniaź Igor Aleksandra Borodina i Słowik Igora Strawinskiego[2]. W 1911 zorganizował występy Ballets Russes Siergieja Diagilewa[1][2] wystawiając balety Strawinskiego: Ognisty ptak, Pietruszka, Święto wiosny oraz Jeux Claude’a Debussy’ego i Daphnis et Chloe Maurice’a Ravela[2].
W 1916 nadano mu tytuł szlachecki, a po śmierci ojca odziedziczył tytuł baroneta. Od początku lat 20. XX wieku był w brytyjskim środowisku muzycznym dominującą postacią. W 1944 opublikował autobiografię A Mingled Chime, a w 1959 monografię F. Delius[4].
Żonaty z Uticą Celestią Wells (1903-1942), Betty Humby (1943-1957) i Shirley Hudson (1959-1961).
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Odznaka Baroneta[5]
- Order Towarzyszy Honoru[6]
- Komandor Orderu Korony Włoch[5]
- Komandor Orderu Legii Honorowej[5]
- Komandor I Klasy Orderu Białej Róży Finlandii[7]
- odznaczenie duńskie[5]
- odznaczenie belgiskie[5]
- odznaczenie jugosłowiańskie[5]
Publikacje
[edytuj | edytuj kod](na podstawie materiału źródłowego[8])
- A Mingled Chime, Londyn 1944; wyd. 2 pt. The Lyric Stage, Londyn 1976 (autobiografia)
- F. Delius, Londyn 1958, zrewid. 1975
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h Erhardt 1979 ↓, s. 222.
- ↑ a b c d e f g h i Oxford Music Online= Ronald Crichton: Beecham, Sir Thomas. [w:] Oxford Music Online. Grove Music Online [on-line]. 2001-01-20. [dostęp 2020-03-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-03-09)]. via Oxford University Press. (ang.).
- ↑ a b Chodkowski 1995 ↓, s. 87.
- ↑ Erhardt 1979 ↓, s. 222-223.
- ↑ a b c d e f Alan Jefferson: Sir Thomas Beecham: A Centenary Tribute. TBS, 1979, s. 101. ISBN 978-0354042055. [dostęp 2020-03-09]. (ang.).
- ↑ John Lucas: Thomas Beecham: An Obsession with Music. Boydell Press, 2008, s. 331. ISBN 978-1843834021. [dostęp 2020-03-09]. (ang.).
- ↑ John Amis: My Music in London 1945–2000. Amiscellany Books, 2006, s. 63. ISBN 978-0955158001. (ang.).
- ↑ Dziębowska 2012 ↓, s. 44.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Ludwik Erhardt: Beecham Thomas. W: Encyklopedia muzyczna PWM. Elżbieta Dziębowska (red.). Wyd. I. T. 1: AB część biograficzna. Kraków: PWM, 1979, s. 2222-223. ISBN 83-224-0113-2. (pol.).
- Beecham Thomas. W: Encyklopedia muzyczna PWM. Elżbieta Dziębowska (red.). Wyd. II. T. 1: AB suplement, część biograficzna. Kraków: PWM, 2012, s. 44. ISBN 978-83-224-0492-8. (pol.).
- Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: PWN, 1995, s. 87. ISBN 83-01-11390-1. (pol.).
- Harold Atkins, Archie Newman: Beecham Stories. London: Robson Books, 1978. ISBN 0-86051-044-1. (ang.).
- Charles Reid: Thomas Beecham, An Independent Biography. London: Readers Union, 1962. ISBN 978-0-575-01151-9. (ang.).
- Sir Thomas Beecham, A Memoir, Neville Cardus, London: Collins, 1961
- Sir Thomas Beecham: The North American Tour, 1950, J. D. Gilmour
- Sir Thomas Beecham: The Seattle Years, 1941–1943, J. D. Gilmour
- Sir Thomas Beecham, Conductor and Impresario, Humphrey Proctor-Gregg, 1973
- Beecham Remembered, Humphrey Proctor-Gregg, 1976
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Thomas Beecham w bazie AllMusic (ang.)
- Dyskografia Thomasa Beechama w bazie MusicBrainz (ang.)
- Thomas Beecham w bazie Discogs.com (ang.)
- The Sir Thomas Beecham Society. [dostęp 2020-03-09]. (ang.).
- Thomas Beecham (Conductor). [w:] Bach Cantatas Website [on-line]. [dostęp 2020-03-09]. (ang.).
- Un recuerdo a sir Thomas Beecham. [w:] Filomusica [on-line]. [dostęp 2020-03-09]. (hiszp.).
- ISNI: 0000000081062772
- VIAF: 27251130
- LCCN: n50007900
- GND: 119243911
- LIBRIS: 64jmqsbq26mj5m8
- BnF: 13891293f
- SUDOC: 078617073
- NLA: 36171667
- NKC: ola2002152373
- BNE: XX989694
- NTA: 068468776
- BIBSYS: 90598049
- Open Library: OL1913884A
- PLWABN: 9810672191405606
- NUKAT: n2009041514
- OBIN: 30670
- J9U: 987007296250605171
- PTBNP: 243835
- CANTIC: a10472101
- CONOR: 44848227
- RISM: people/30096146