Tomisław Morawski
Tomisław Morawski przed 1928 rokiem | |
Data i miejsce urodzenia |
31 lipca 1881 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
17 marca 1946 |
Zawód, zajęcie |
inżynier górniczy |
Narodowość |
polska |
Alma Mater |
Bergakademie Freiburg |
Rodzice |
Konstanty Morawski i Waleria Borucka |
Małżeństwo |
Irena z domu Michałowska |
Dzieci |
córka Karolina Morawska |
Odznaczenia | |
Tomisław Marian Morawski (ur. 31 lipca 1881 w Rudniczysku, zm. 17 marca 1946 w Tuluzie)[1] – polski inżynier górniczy, działacz gospodarczy.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Syn Konstantego Wojciecha Morawskiego, kierownika gorzelni i Walerii z domu Boruckiej[2].
Ukończył gimnazjum w Ostrowie Wielkopolskim. W latach 1901–1904 studiował na Bergakademie we Freibergu[3], uzyskując dyplom inżyniera górniczego i mierniczego. Podczas studiów odbywał praktyki w kopalniach saskich, w Zagłębiu Saary i w Chorzowie. Brał w tym czasie udział w działalności polskiego Stowarzyszenia Akademickiego „Sarmatia”[4]. Po odbyciu służby wojskowej, pracował jako sztygar w kopalni węgla kamiennego „Rheinelbe” w Gelsenkirchen, skąd przeszedł do spółki „Eintracht” w Neu-Welzow[5] zarządzającej kopalnią węgla brunatnego i elektrownią. W latach 1912–1919 (z przerwą wojenną) był dyrektorem kopalni „Stadt Görlitz” w Kohlfurt (dziś Węgliniec).
W 1919 roku przeszedł do pracy w Ministerstwie Przemysłu i Handlu w Warszawie, gdzie był kierownikiem Wydziału Spraw Śląskich, a później do końca roku 1920 dyrektorem Głównej Dyrekcji Państwowych Zakładów Górniczych i Hutniczych[6].
Brał udział w wojnie polsko-radzieckiej. W roku 1921 przerwał pracę z powodu choroby.
W latach 1922–1924 był wiceprezesem Wyższego Urzędu Górniczego w Katowicach[7], zajmował się między innymi tematyką ochrony przeciwwybuchowej w kopalniach oraz poprawą wydajności pracy w górnictwie[8].
W latach 1924–1931 pracował jako generalny dyrektor Spółki Akcyjnej „Lignoza”[9] w Katowicach[10]. Jako reprezentant tej spółki był członkiem zarządu Związku Przemysłu Chemicznego, którą to funkcję złożył w grudniu 1931 roku, w związku z objęciem funkcji dyrektora generalnego Rybnickiego Gwarectwa Węglowego oraz Gwarectwa Węglowego Charlotte (od czasu fuzji obu gwarectw)[11], którą sprawował do wybuchu wojny.
Pełnił funkcje wiceprezesa, a od 25 lutego 1938 jednego z trzech prezesów Unii Polskiego Przemysłu Górniczo-Hutniczego[12], wiceprezesa Komitetu Wykonawczego Polskiej Konwencji Węglowej. Był członkiem zarządu Izby Przemysłowo-Handlowej w Katowicach[13], powołanym w 1932 roku przez Ministra Przemysłu i Handlu na funkcję członka Rady przybocznej Izby[14], prezesem rad nadzorczych i technicznych spółek węglowych.
Był członkiem Stowarzyszenia Polskich Inżynierów Górniczych i Hutniczych gdzie przewodniczył komisji do spraw zatrudnienia inżynierów[15] oraz Polskiego Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Województwa Śląskiego[16]. Wraz z prezesem Wyższego Urzędu Górniczego Zygmuntem Malawskim opracowali „Niemiecko-polski popularny słownik górniczy”[17]. Był członkiem zwyczajnym Instytutu Śląskiego w Katowicach[18].
Był filistrem honorowym korporacji Silesia[19].
W 1937 roku otrzymał tytuł doktora nauk technicznych honoris causa[20] Akademii Górniczej w Krakowie za wybitne zasługi dla polskiego przemysłu górniczego[21]. Podczas tej samej ceremonii analogiczny tytuł otrzymał Michał Grażyński[22].
We wrześniu 1939 roku wyjechał wraz z żoną i córką, przez Rumunię do Francji, gdzie zamieszkał w Tuluzie i pracował w tamtejszym Czerwonym Krzyżu.
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (18 listopada 1930)[23]
- Złoty Krzyż Zasługi (4 maja 1929)[24]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Jerzy Jaros , Morawski Tomisław, [w:] Emanuel Rostworowski, Polski słownik biograficzny. Tom XXI, Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1976 .
- ↑ Marek Jerzy Minakowski , Morawski w Genealogii Potomków Sejmu Wielkiego [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2016-11-05] .
- ↑ S. Kossuth , Polacy – słuchacze akademii górniczych we Freibergu (Saksonia) i w Szemicach (Słowacja), Katowice: [maszyn. powiel., b.w.], 1960, s. 1-21 .
- ↑ Jerzy Jaros. Z dziejów polskiego stowarzyszenia „Sarmatia” we Freibergu. „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”. 26 (2), s. 429-434, 1981. Warszawa: Instytut Historii Nauki PAN. ISSN 0023-589X.
- ↑ "Eintracht" Braunkohlenwerke und Brikettfabriken, Neu-Welzow [online], Deutsche Digitale Bibliothek [dostęp 2016-11-08] .
- ↑ Archiwum Narodowe w Krakowie , Kolekcja: Główna Dyrekcja Państwowych Zakładów Górniczych i Hutniczych w Warszawie [online], searcharchives.pl [dostęp 2016-11-06] .
- ↑ Utworzenie Wyższego Urzędu Górniczego w Katowicach, „Górnoślązak, R. 21, Nr. 150/151”, Katowice: Górnoślązak spółka wydawniczej z ograniczoną odpowiedzialnością, 6 lipca 1922, s. 2 [dostęp 2016-11-06] .
- ↑ Tomisław Morawski , Podniesienie wydajności pracy, „Przegląd Górniczo-Hutniczy”, 1 (302), tom XVI, Dąbrowa Gónicza 1924, s. 18-21 [dostęp 2016-11-08] .
- ↑ Muzeum Historii Katowic , Leksykon załęski [online], www.mhk.katowice.pl [dostęp 2016-11-05] .
- ↑ Gazeta Urzędowa Województwa Śląskiego, R. 3, nr 48, 29 listopada 1924 [dostęp 2016-11-05] .
- ↑ Zarząd Zw. Przemysłu Chemicznego, „Gazeta Handlowa”, R. 6 (1931) nr 290, Warszawa, 17 grudnia 1931, s. 1 [dostęp 2016-11-07] .
- ↑ Sprawozdanie Unii Polskiego Przemysłu Górniczo-Hutniczego za rok 1937, [b.w.], 1938 [dostęp 2016-11-06] .
- ↑ Sprawozdanie Izby Przemysłowo-Handlowej w Katowicach za rok 1935, Izba Przemysłowo-Handlowa [dostęp 2016-11-06] .
- ↑ Nowa Rada przyboczna Izby Handlowej w Katowicach, „Górnoślązak, R. 31, Nr. 199”, Katowice: Zjednoczone Wydawnictwo Gazet, 30 sierpnia 1932, s. 5 [dostęp 2016-11-06] .
- ↑ Sprawozdanie z działalności Stowarzyszenia Polskich Inżynierów Górniczych i Hutniczych za rok 1934.. Katowice: Przegląd Górniczo-Hutniczy, 1935, s. 63.
- ↑ Józef Piłatowicz , Ruch stowarzyszeniowy inżynierów i techników polskich do 1939 r. T. 2, Słownik polskich stowarzyszeń technicznych i naukowo-technicznych do 1939 r., Naczelna Organizacja Techniczna Federacja Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych Główna Komisja FSNT NOT ds. Seniorów i Historii Ruchu Stowarzyszeniowego, 2005, ISBN 83-921738-2-1 [dostęp 2016-11-05] .
- ↑ Zygmunt Malawski , Tomisław Morawski , Niemiecko-polski popularny słownik górniczy, Katowice: Górnośląski Związek Przemysłowców Górniczo-Hutniczych, 1924 [dostęp 2016-11-05] .
- ↑ Instytut Śląski; Komunikat nr. 7, Organizacja, zadania i program działalności, lipiec 1934 [dostęp 2016-11-05] .
- ↑ Fraternities Archive , Silesia, „Archiwum i muzeum polskich korporacji akademickich”, www.archiwumkorporacyjne.pl [dostęp 2016-11-05] .
- ↑ Doktorzy honoris causa, [w:] Praca zbiorowa, 75 lat Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie, 1994, s. 2 .
- ↑ Nadanie doktoratów honorowych przez Wydział Górniczy Akademii Górniczej w Krakowie. „Przegląd Górniczo-Hutniczy”. XXX, s. 720, 1938.
- ↑ Zbiory NAC , Uroczystość nadania tytułu doktora honoris causa nauk technicznych w Akademii Górniczej w Krakowie Michałowi Grażyńskiemu, Witoldowi Sągajłło i Tomisławowi Morawskiemu, audiovis.nac.gov.pl, grudzień 1937 [dostęp 2016-11-06] .
- ↑ Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 202–203. [dostęp 2021-08-17].
- ↑ M.P. z 1929 r. nr 114, poz. 285 „za zasługi na polu pracy narodowej i społecznej”.
- Członkowie Izby Przemysłowo-Handlowej w Katowicach (II Rzeczpospolita)
- Członkowie Polskiego Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Województwa Śląskiego
- Doktorzy honoris causa Akademii Górniczo-Hutniczej
- Ludzie związani z Katowicami
- Odznaczeni Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Polscy inżynierowie górniczy
- Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej (strona polska)
- Urodzeni w 1881
- Urzędnicy Ministerstwa Przemysłu i Handlu (II Rzeczpospolita)
- Zmarli w 1946