Torre Littoria
 Widok z Piazza Castello | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
1 Via Giovanni Battista Viotti, Turyn |
| Typ budynku | |
| Architekt | |
| Wysokość całkowita |
109 m |
| Wysokość do dachu |
87 m |
| Kondygnacje |
21 |
| Rozpoczęcie budowy | |
| Ukończenie budowy | |
| Pierwszy właściciel |
Królewskie Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych (Reale Mutua Assicurazioni) |
| Obecny właściciel |
Królewskie Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych (Reale Mutua Assicurazioni) |
Położenie na mapie Turynu  | |
Położenie na mapie Włoch  | |
Położenie na mapie Piemontu  | |
 45°04′13,4411″N 7°41′01,9990″E/45,070400 7,683889
| |
Torre Littoria (także: Grattacielo Reale Mutua[1]) – wieżowiec zlokalizowany w centrum Turynu (Włochy), przy Via Giovanni Battista Viotti[2], obok Piazza Castello[3]. Uważany jest za pierwszy włoski drapacz chmur ery faszystowskiej[4].
Historia[edytuj | edytuj kod]
_Durante_La_Realizzazione_Della_Facciata_070B78.jpg)
Obiekt powstał w latach 1933-1934[5], według projektu architekta Armando Melisa de Villi i inżyniera Giovanniego Bernocco[4], podczas rządów Benito Mussoliniego, w ramach projektu przebudowy via Roma Nuova (pierwszy odcinek od Piazza Castello do Piazza San Carlo)[4]. Podczas gdy kamienice i pałace przy sąsiednim Piazza Castello pozostają symbolem Włoch monarchistycznych i starego Królestwa, ta wyrastająca ponad przeciętność budowla miała w założeniu patrzeć wprost w przyszłość nowego kraju, pragnącego uwolnić się od monarchicznych korzeni i reliktów Królestwa. Wizualny kontrast między wieżowcem i starszym otoczeniem jest dla widza natychmiastowy i znaczący. Nie brakowało kontrowersji wokół istnienia tego budynku, ponieważ zbyt różnił się on od barokowego stylu i architektury sąsiedztwa. Przez lata część mieszkańców miasta nazywała go np. il dito del Duce, czy pugno nell’occhio (obrzydliwy)[3].
Początkowo zamierzono umieścić w wieżowcu biura Narodowej Partii Faszystowskiej, ale zamiar ten nigdy nie został zrealizowany. Siedziba partii znajdowała się najpierw w Mediolanie, a następnie w Rzymie[1]. Mimo tego przyjęła się nazwa Torre Littoria, pochodząca od fascio littorio (wiązek liktorskich, symboli włoskiego faszyzmu)[5]. Ostatecznie w całości przejęło go Królewskie Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych (wł. Reale Mutua Assicurazioni), które sfinansowało budowę i przeznaczyło go na luksusowe rezydencje i biura (przedsiębiorstwo jest nadal właścicielem budowli[1])[4]. 13 lipca 1943 wieżowiec został niezbyt silnie uszkodzony w trakcie bombardowań alianckich. Odnotowano wówczas niewielkie uszkodzenia infrastruktury wodociągowej i stłuczenie szkła. Na szczycie wieży znajdowała się jedna z 58 syren ochrony przeciwlotniczej w mieście[4].
W 2021 studio Benedetto Camerana dla Reali Immobili poddało budynek renowacji, tworząc jedenaście luksusowych apartamentów z widokiem 360° na miasto i okolicę. Przebudowa ta miała na celu utworzyć mieszkania z licznymi oknami wprowadzające do wszystkich pomieszczeń współczesną wersję „Theatrum Sabaudiae”, czyli zbiór obrazów ukazujących główne miejsca należące do Księstwa Sabaudii pod koniec XVII wieku[5].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Budynek ma 21[2] (19[4]) pięter i 87[2][4] (109 z anteną na szczycie[4]) metrów wysokości[2]. Reprezentuje tzw. włoski styl racjonalistyczny (racjonalizm, prąd modernizmu) z silnymi wpływami ekspresjonistycznymi. Wieża jest wysoką, wąską budowlą, która z czasem stała się integralną częścią barokowej oprawy Piazza Castello[5].
Obiekt powstał przy użyciu innowacyjnych w swoich czasach technologii i materiałów, takich jak np. pustaki szklane stosowane w zaokrąglonych narożach balkonów, klinkier i linoleum. Konstrukcja nośna składa się z metalowej ramy spawanej elektrycznie, co czyni go unikalnym budynkiem w skali ówczesnej architektury miasta[5].
Wieżowiec składa się z dwóch zróżnicowanych części. Niska bryła bloku San Emanuele nawiązuje do schematu frontów kamienic zlokalizowanych przy via Roma, operując kontrastem trawertyn/cegła. Architekci skontrastowali horyzontalny wydźwięk dolnej części bryły (podkreślony gzymsami i systemem okien podkreślonych dużymi pasiastymi tłami) z silnie wertykalną górną bryłą. Wysoka wieża wyrasta z tej tradycyjnej formalnie bryły San Emanuele. Szczególny nacisk położono na walory technologiczne budowli. Podkreśliła to kampania fotograficzna Mario Gabinio, która ilustrowała fazę budowy i rosnący stopniowo stalowy rdzeń konstrukcyjny budynku. Tarasy z pustaków szklanych, półprzezroczystych i mieniących się, zwłaszcza w nocy, nadały budynkowi nowoczesny i fantastyczny wygląd. W miejscu przecięcia się wieży z niższym blokiem, zamiast dachu przewidzianego w pierwszym projekcie, zbudowano attykę[4].
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Widok z 1934 -
Balkony -
Detal
.jpg)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Torre Littoria (Turyn) - zwiedzanie i praktyczne informacje [online], Trek Zone [dostęp 2023-08-05] (pol.).
- ↑ a b c d Torre Littoria - The Skyscraper Center [online], www.skyscrapercenter.com [dostęp 2023-08-05].
- ↑ a b Guida Torino, La Torre Littoria, il “pugno nell’occhio” di Torino [online], 12 kwietnia 2017 [dostęp 2023-08-05] (wł.).
- ↑ a b c d e f g h i Museo Torino, Torre, detta Littoria - MuseoTorino [online], www.museotorino.it [dostęp 2023-08-05] (wł.).
- ↑ a b c d e Laura Milan, Nuova Torre Littoria: abitare fra le scenografie barocche di Torino [online], Teknoring, 26 stycznia 2021 [dostęp 2023-08-05] (wł.).