Trałowce typu FM
 ORP „Rybitwa” | |
| Kraj budowy | |
|---|---|
| Użytkownicy |
|
| Stocznia |
różne (21) |
| Planowane okręty |
66 |
| Zbudowane okręty |
47 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
konstrukcyjna 170 - 185 t |
| Długość |
43 - 45,5 m[1] |
| Szerokość |
6 m |
| Zanurzenie |
1,68 - 1,71 m |
| Napęd |
2 maszyny parowe potrójnego rozprężania o mocy łącznej 600 - 750 KM; 1 kocioł, 2 śruby |
| Prędkość |
12 węzłów (początkowo 14) |
| Zasięg | |
| Załoga |
35 ludzi[1] |
| Uzbrojenie |
1 armata 88 mm (oryginalne) |
.svg){kind=small}
FM (Flachgehende Minensuchboote) – typ niemieckich okrętów - trałowców redowych budowanych pod koniec I wojny światowej. Cztery z nich używane były w polskiej służbie.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Zaprojektowane zostały jako rodzaj mniejszego trałowca przeznaczonego dzięki małemu zanurzeniu do działań przybrzeżnych. W marynarce cesarskich Niemiec nosiły one oznaczenia FM z kolejnymi numerami. Zamówiono 66 jednostek w aż 21 stoczniach[1]. Z powodu wejścia do służby pod koniec I wojny światowej nie wzięły większego udziału w działaniach wojennych. Tylko 19 weszło do służby lub zostało użyte przed zakończeniem wojny, pewną liczbę ukończono jeszcze po wojnie[1]. Część okrętów została po wojnie sprzedana do innych państw, część przebudowana na statki cywilne. Okręty typu FM miały niewielki zasięg i prędkość oraz z powodu niewielkich rozmiarów nie najlepsze własności morskie.
Pierwsza seria FM 1 do 36 miała wyporność pełną 193 t i konstrukcyją 170 t oraz długość 43 m, druga seria odpowiednio 205 t i 185 t oraz 45,5 m[1]. Napęd stanowiły dwie pionowe trzycylindrowe maszyny parowe potrójnego rozprężania o mocy indykowanej w pierwszej serii 600 KM, a w drugiej 750 KM[1]. Parę dostarczał jeden kocioł o ciśnieniu 16 atmosfer[1]. Okręty miały dwie śruby o średnicy 1,4 m[1]. Zapas węgla wynosił 32 t w pierwszej i 35 t w drugiej serii[1]. Uzbrojenie oryginalnie stanowiło jedno działo 88 mm L/30 (100 nabojów)[1].
Służba w innych krajach
[edytuj | edytuj kod]Polska zakupiła 24 września 1920 roku cztery trałowce tego typu za kwotę 7 200 000 marek niemieckich (od Finlandii za pośrednictwem duńskiej firmy)[2]. Weszły one do służby 1 marca 1921 roku jako OORP: "Czajka" (ex FM 28), "Jaskółka" (ex FM 27), "Mewa" (ex FM 31) i "Rybitwa" (ex FM 2)[3]. Zostały wycofane ze służby w 1931. ORP "Mewa" został następnie przebudowany w 1932 na okręt hydrograficzny "Pomorzanin" (II). "Czajka" służyła do 1939 roku przebudowana na statek handlowy. W Polsce eksploatowany był także od 1933 roku dawny FM 54 jako statek wiślany "Carmen", samozatopiony we wrześniu 1939 roku[4].
FM 16 i FM 23 zostały w 1925 zakupione przez Albanię, gdzie służyły jako kanonierki „Shqipnja” i „Skanderbeg” do lat 1935-1937[5].
FM 24 został w 1923 roku zakupiony przez Persję (Iran), gdzie służył jako kanonierka pod nazwami kolejno „Fatiya”, „Pahlavi” i „Shahin” do 1941 roku[1].
Uzbrojenie
[edytuj | edytuj kod]- uzbrojenie (pierwotne):
- uzbrojenie w polskiej służbie:
- 2 komplety trałów mechanicznych
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k l m Gröner, Jung, Maass, Die deutschen..., ss.170-172
- ↑ Janusz Janik, Dywizjon Ćwiczebny 1920-1930 w: Okręty Wojenne nr 2/2011, s. 27 i n.
- ↑ Bartelski 2016 ↓.
- ↑ Jerzy Miciński, Księga statków polskich: 1918-1945. T.1, Gdańsk: Polnord-Oskar, 1996, ISBN 83-86181-23-0, s. 255-256, 259.
- ↑ S.W. Patianin, M.S. Barabanow: Korabli Wtoroj mirowoj wojny. WMS Bałkanskich gosudarstw i stran Wostocznogo Sriediziemnomoria, "Morskaja Kampanija" nr 3/2007, Moskwa (ros.), s.2
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Erich Gröner, Dieter Jung, Martin Maass: Die deutschen Kriegsschiffe 1815-1945. Band 2: Torpedoboote, Zerstörer, Schnellboote, Minensuchboote, Minenräumboote. Koblencja: Bernard & Graefe Verlag, 1983, s. 170-172. ISBN 3-7637-4801-6. (niem.).
- Jan Andrzej Bartelski. Pierwsze polskie „ptaszki”. „Morza i Okręty”. Nr specjalny 2/2016. II (6), 2016. ISSN 2450-3509.
