Wacław Kopisto

Wacław Kopisto

Wacław Jaworski

Kra

Wacław Kopisto (ze zbiorów NAC)
kapitan
Data i miejsce urodzenia	8 lutego 1911 Hrycenki k. Starokonstantynowa
Data i miejsce śmierci	23 lutego 1993 Rzeszów
Przebieg służby
Lata służby	1939–1945
Siły zbrojne	Wojsko Polskie II RP, Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie, Armia Krajowa
Jednostki	154 Pułk Piechoty (II RP), Legia Oficerska (WP we Francji), 3 Brygada Kadrowa Strzelców, Wachlarz, Inspektorat Łuck AK Okręgu Wołyń
Stanowiska	oficer dywersji
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa
Odznaczenia

Wacław Kopisto vel Wacław Jaworski, pseud. Kra (ur. 8 lutego 1911 w Hrycenkach koło Starokonstantynowa, zm. 23 lutego 1993 w Rzeszowie) – oficer Wojska Polskiego, kapitan piechoty, cichociemny.

Życiorys

Był synem Stanisława Wiktora i Wacławy, miał brata, Janusza. Po maturze w 1931 roku studiował w Wyższej Szkole Handlu Zagranicznego, którą ukończył w 1936 roku. W roku 1935 uczył sie w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty. W 1937 roku rozpoczął pracę w Ordynacji hr. Potockiego w Łańcucie.

We wrześniu 1939 roku walczył w 7. kompanii III baonu 154. Pułku Piechoty 45. Dywizji Piechoty. 19 września przekroczył granicę polsko-węgierską. Został internowany na Węgrzech. W marcu 1940 roku znalazł się we Francji, gdzie został skierowany do Rezerwowego Obozu Wyszkoleniowego Oficerów (ROWO) w Vichy i Legii Oficerskiej. W czerwcu dostał się do Wielkiej Brytanii, gdzie służył w 7. Batalionie Kadrowym Strzelców 3. Brygady Kadrowej Strzelców, następnie w 1. Samodzielnej Brygadzie Spadochronowej. Po przeszkoleniu konspiracyjnym ze specjalnością w dywersji został zaprzysiężony 7 kwietnia 1942 roku i przeniesiony do Oddziału VI Sztabu Naczelnego Wodza.

Został zrzucony w Polsce w nocy z 1 na 2 września 1942 roku w ramach operacji lotniczej o kryptonimie „Smallpox” i przydzielony do 2. odcinka Wachlarza, jednak przydział ten nie został zrealizowany. Kopisto pozostawał w dyspozycji komendy Wachlarza. 1 stycznia 1943 roku został przydzielony do akcji odbicia żołnierzy Wachlarza z więzienia w Pińsku. Akcja została z powodzeniem zrealizowana 18 stycznia 1943 roku: o godz. 17. grupa bojowa dowodzona przez Jana Piwnika „Ponurego” wdarła się samochodem osobowym na dziedziniec więzienia, druga grupa pod dowództwem „Czarki” wdarła się do więzienia przez płot na tyłach domu mieszkalnego, a trzecia grupa „Kawy” sforsowała ogrodzenie, opanowała administrację i zabiła komendanta więzienia. Inni partyzanci AK przecięli druty telefoniczne zrywając kontakt z Pińskiem. W wyniku akcji uwolniono kpt. Alfreda Paczkowskiego ps.„Wania”, Mieczysława Eckhardta ps. „Bocian” i Piotra Downara ps. „Azor” i odwieziono ich do Warszawy. Za akcję tę Kopisto otrzymał 3 lutego 1943 swój pierwszy Krzyż Walecznych.

Od kwietnia 1943 roku walczył jako oficer dywersji Inspektoratu Łuck Okręgu Wołyń AK. Do jego zadań należały m.in.: organizacja i koordynacja samoobrony przed UPA w Antonówce, Spaszczyźnie i Przebrażu, utworzenie patroli dywersyjnych, współpraca w tworzeniu oddziałów partyzanckich „Piotrusia Małego” i „Olgierda” (24. Pułk Piechoty „Krwawa Łuna”), szkolenia, walki z UPA oraz akcje likwidacyjne i dywersyjne.

W kwietniu 1944 roku został aresztowany przez NKWD, został skazany na karę śmierci przez rozstrzelanie. Wyrok zamieniono na 10 lat więzienia, które odbył w więzieniach w Kijowie (Łukianówka), Kaniowie, łagrach Kołymy, Komi i Magadanu (m.in. obozy w Kotłasie, Tajszecie). 3 maja 1953 roku karę zamieniono na przymusowe osiedlenie i podjęcie pracy na terenie Magadanu. Po 11 latach i 8 miesiącach wyruszył do Polski. Podróż trwała od października do grudnia 1955 roku.

W grudniu 1955 roku osiedlił się w Rzeszowie. Pracował w Zakładach Przemysłu Mięsnego.

Wystąpił w filmie dokumentalnym pt. Cichociemni z 1989.

Spoczywa na rzeszowskim cmentarzu komunalnym „Wilkowyja”. Pośmiertnie został awansowany na stopień majora.

Awanse

• Plutonowy – 1935
• podporucznik – ze starszeństwem od 1 stycznia 1938 roku
• porucznik – 1942
• kapitan –
• major – pośmiertnie.

Odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
• Krzyż Walecznych – dwukrotnie.

Literatura uzupełniająca

Wacław Kopisto spisał swoje wspomnienia w 1984 roku pt. Moje pokręcone losy (niewydany maszynopis), a w 1990 roku opublikował wspomnienia pt. Droga cichociemnego do łagrów Kołymy (wyd. przez Oficynę Wydawniczą Volumen). Krzysztof A. Tochman poświęcił Wacławowi Kopiście książkę Major Wacław Kopisto – cichociemny, oficer AK, sybirak. Rzeszów: 2010. ISBN 978-83-89183-58-3.{{Cytuj książkę}} Nieznane pola: "wydawnictwo".brak strony w książce

Bibliografia

• Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1984, s. 341. ISBN 83-211-0537-8.
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny, s. 89.
• Cezary Chlebowski: Wachlarz, Monografia wydzielonej organizacji dywersyjnej Armii Krajowej, wrzesień 1941 – marzec 1943. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” , 1983. ISBN 83-211-0419-3.