Wes Craven
| ||
 Wes Craven (2010) | ||
| Prawdziwe imię i nazwisko | Wesley Earl Craven | |
| Data i miejsce urodzenia | 2 sierpnia 1939 Cleveland | |
| Data i miejsce śmierci | 30 sierpnia 2015 Los Angeles | |
| Zawód | reżyser scenarzysta producent filmowy aktor montażysta | |
| Lata aktywności | 1971–2015 | |
| Strona internetowa | ||
Wes Craven, właśc. Wesley Earl Craven (ur. 2 sierpnia 1939 w Cleveland, zm. 30 sierpnia 2015 w Los Angeles[1]) – amerykański reżyser, scenarzysta i producent filmowy. Znany przede wszystkim jako twórca serii Koszmar z ulicy Wiązów.
Craven wyreżyserował także wszystkie cztery filmy serii Krzyk[2], a także był współtwórcą postaci Ghostface[3]. Pozostałe filmy Cravena to m.in.: Wzgórza mają oczy[4], Ostatni dom po lewej[5], Red Eye[6] i Zbaw mnie ode złego[7].
Spis treści
Młodość[edytuj | edytuj kod]
Wes Craven urodził się jako syn Caroline (z domu Miller) i Paula Eugene'a[8][9]. Dorastał w ortodoksyjnej rodzinie baptystycznej[10]. Craven obronił licencjat z filologii angielskiej i psychologii na Wheaton College (stan Illinois). Natomiast na Johns Hopkins University zdobył tytuł magistra z filozofii i literatury (Johns Hopkins Writing Seminars)[11].
Craven przez krótki czas nauczał filologii angielskiej na Westminster College. Był także nauczycielem akademickim nauk humanistycznych na Clarkson College of Technology (obecnie Clarkson University) w Potsdamie[12]. Pierwszą pracą w przemyśle filmowym było dla niego stanowisko dźwiękowca przy postprodukcji w nowojorskim przedsiębiorstwie[13].
Kariera[edytuj | edytuj kod]
Craven opuścił świat akademicki dla bardziej intratnej roli reżysera filmów pornograficznych[14][15]. W dokumencie Głęboko w gardle, Craven powiedział przed kamerą, że realizował on „wiele hardcorowych filmów dla widzów pełnoletnich” pod różnymi pseudonimami[16][17]. Jego udział w produkcji Głębokie gardło jest nieznany, natomiast większość jego ról w tego typu filmach dotyczyła pisania scenariuszy oraz montażu zdjęć[18]. W 1972 roku Wes Craven wyreżyserował pierwszy film pełnometrażowy Ostatni dom po lewej[19].
Craven regularnie współpracował z Seanem S. Cunninghamem[20]. W debiucie Cravena Ostatni dom po lewej, Cunningham był producentem[21]. W późniejszym czasie – w najpopularniejszym obrazie Cravena Koszmar z ulicy Wiązów – Cunningham wyreżyserował jedną ze scen pogoni, jednak nie wymieniono jego nazwiska w napisach końcowych[22]. Ich osławione postacie Freddy Krueger i Jason Voorhees, pojawili się razem w 2003 roku w filmie z gatunku slasher Freddy kontra Jason, gdzie Cunningham zajął się produkcją[23]. W remake’u Ostatniego domu po lewej, zarówno Cunningham jak i Craven byli odpowiedzialni za produkcję[24].
Udział Cravena w zapoczątkowaniu kariery Johnny'ego Deppa był znaczny dzięki obsadzeniu go w 1984 roku w Koszmarze z ulicy Wiązów; dla młodego wówczas Deppa była to pierwsza ważna rola filmowa[25].
Mimo popularności zdobytej dzięki tworzeniu horrorów, Craven pracował także przy dwóch produkcjach, które nie były związane z tym gatunkiem. W 1999 roku wyreżyserował film Koncert na 50 serc[26], a w 2006 roku był jednym z 22 reżyserów realizujących obraz Zakochany Paryż[27].
Nagrody i wyróżnienia[edytuj | edytuj kod]
Podczas swojej kariery Wes Craven nominowany był lub wygrał kilka nagród, zdobywając m.in. Saturn Award[28].
W 1977 roku reżyser został laureatem nagrody krytyków podczas Katalońskiego Festiwalu Filmowego w Sitges za film Wzgórza mają oczy[29]. W 1997 roku w trakcie Festival international du film fantastique de Gérardmer Craven otrzymał Grand Prix du Festival za Krzyk[30]. W 2012 roku na New York City Horror Film Festival nagrodzono Cravena Nagrodą za Osiągnięcia Życiowe[31].
Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]
Z pierwszego małżeństwa (1964–1969) Cravena z Bonnie Broecker pochodziło dwoje dzieci: Jonathan (ur. 1965) i Jessica (ur. 1968)[32]. W 1982 roku, reżyser ożenił się z Millicent Eleanor Meyer (rozwiedli się w 1985 roku)[8]. W 2004 roku Craven związał się z Iyą Labunką, która regularnie pracowała przy jego filmach jako producentka[33].
Śmierć[edytuj | edytuj kod]
30 sierpnia 2015 roku (w wieku 76 lat) Craven zmarł w swoim domu w Los Angeles. Powodem był nowotwór ośrodkowego układu nerwowego[34].
Filmografia[edytuj | edytuj kod]
Reżyseria[edytuj | edytuj kod]
- 1972: Ostatni dom po lewej
- 1977: Wzgórza mają oczy
- 1981: Śmiertelne błogosławieństwo
- 1982: Potwór z bagien
- 1984: Koszmar z ulicy Wiązów
- 1985: Wzgórza mają oczy II
- 1986: Przyjaźń na śmierć i życie
- 1988: Wąż i tęcza
- 1989: Zbrodnia ze snu
- 1991: W mroku pod schodami
- 1994: Nowy koszmar Wesa Cravena
- 1995: Wampir w Brooklynie
- 1996: Krzyk
- 1997: Krzyk 2
- 1999: Koncert na 50 serc
- 2000: Krzyk 3
- 2005: Red Eye
- 2005: Przeklęta
- 2010: Zbaw mnie ode złego
- 2011: Krzyk 4
Aktorstwo[edytuj | edytuj kod]
- 1994: Nowy koszmar Wesa Cravena jako on sam
- 1996: Krzyk jako woźny Fred (niewymieniony w czołówce)
- 1997: Krzyk 2 jako mężczyzna w szpitalu (niewymieniony w czołówce)
- 2000: Krzyk 3 jako mężczyzna z kamerą (niewymieniony w czołówce)
- 2001: Jay i Cichy Bob kontratakują jako on sam
- 2006: Rzeź jako hipis
- 2013: Crystal Lake Memories: The Complete History of Friday the 13th jako on sam
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Kenneth Rosen, Erik Piepenburg: Wes Craven, a Master of Slasher Horror Films, Dies at 76 (ang.). nytimes.com, 2015-08-31. [dostęp 2015-08-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-08-31)].
- ↑ Pat Saperstein: Wes Craven, ‘Scream’ and ‘Nightmare on Elm Street’ Director, Dies at 76 (ang.). variety.com, 30 sierpnia 2015. [dostęp 2015-08-31].
- ↑ Maria Mercedes Lara: Acclaimed Horror Director Wes Craven Has Died: 'Today the World Lost a Great Man' (ang.). people.com, 30 sierpnia 2015. [dostęp 2015-08-31].
- ↑ Wzgórza mają oczy (1977) - Filmweb. filmweb.pl. [dostęp 2015-08-31].
- ↑ Ostatni dom po lewej (1972) - Filmweb. filmweb.pl. [dostęp 2015-08-31].
- ↑ Red Eye (2005) - Filmweb. filmweb.pl. [dostęp 2015-08-31].
- ↑ Zbaw mnie ode złego (2010) - Filmweb. filmweb.pl. [dostęp 2015-08-31].
- ↑ a b Wes Craven Biography (1939-) (ang.). filmreference.com. [dostęp 2015-08-31].
- ↑ Wesley Earl Craven (b. 1939) - Ohio Birth Index, 1908-2011 (ang.). birth-records.mooseroots.com. [dostęp 2015-08-31].
- ↑ Andrew Goldman: The Horror of Being Wes Craven - The New York Times (ang.). nytimes.com, 15 kwietnia 2011. [dostęp 2015-08-31].
- ↑ John Kenneth Muir: Wes Craven: The Art of Horror. Jefferson, Karolina Południowa: McFarland & Co., 1998, s. 8–9. ISBN 0-7864-0576-7. [dostęp 31 sierpnia 2015].
- ↑ Wes Craven: Professor of Horror (ang.). cinemadope.com. [dostęp 2015-08-31].
- ↑ Joey Keogh: Horror Icon of the Month: Wes Craven (ang.). trulydisturbing.com, 26 lutego 2014. [dostęp 2015-08-31].
- ↑ Ken Miyamoto: ScreenCraft Remembers Wes Craven and His Legacy (ang.). screencraft.org, 31 sierpnia 2015. [dostęp 2015-08-31].
- ↑ Camila Domonoske: Wes Craven, Master Horror Movie Director, Dies At 76 : The Two-Way : NPR (ang.). npr.org, 30 sierpnia 2015. [dostęp 2015-08-31].
- ↑ Simon Reynolds: Wes Craven: 4 trailblazing scary movies that redefined the horror genre (ang.). digitalspy.com, 31 sierpnia 2015. [dostęp 2015-08-31].
- ↑ Keith Rice: Hollywood Loses a Horror Great: Wes Craven (1939-2015) (ang.). wordandfilm.com, 31 sierpnia 2015. [dostęp 2015-08-31].
- ↑ Devin Faraci: Wes Craven 1939-2015 (ang.). birthmoviesdeath.com, 30 sierpnia 2015. [dostęp 2015-08-31].
- ↑ Wes Craven - Film Actor, Screenwriter, Director, Producer - Biography.com (ang.). biography.com. [dostęp 2015-08-31].
- ↑ Wes Craven - The Deuce (ang.). grindhousedatabase.com. [dostęp 2015-08-31].
- ↑ The Last House On The Left « The Official Site of Wes Craven, Filmmaker (ang.). wescraven.com. [dostęp 2015-08-31].
- ↑ A Nightmare on Elm Street — Cast and Crew (ang.). nightmareonelmstreetfilms.com. [dostęp 2015-08-31].
- ↑ Friday the 13th — One Hundred Lunatics (ang.). onehundredlunatics.com. [dostęp 2015-08-31].
- ↑ Ostatni dom po lewej (The Last House on the Left). sfp.org.pl. [dostęp 2015-08-31].
- ↑ Tracy Barrett: Kentucky. Marshall Cavendish, 2008, s. 120. ISBN 978-0-7614-2715-5. [dostęp 31 sierpnia 2015].
- ↑ Koncert na 50 serc (1999) - IMDb (ang.). imdb.com. [dostęp 2015-08-31].
- ↑ Zakochany Paryz (2006) - Full Cast & Crew - IMDb (ang.). imdb.com. [dostęp 2015-08-31].
- ↑ The Saturn Awards History (ang.). saturnawards.org. [dostęp 2015-08-31].
- ↑ Sitges Film Festival - Festival Internacional de Cinema Fantàstic de Catalunya » Archives › 1977 (ang.). sitgesfilmfestival.com. [dostęp 2015-08-31].
- ↑ Historique - Festival de Gérardmer 2015 Festival de Gérardmer 2015 (fr.). festival-gerardmer.com. [dostęp 2015-08-31].
- ↑ Past Festivals - Page 2 of 12 - NYC Horror Film Festival (ang.). nychorrorfest.com. [dostęp 2015-08-31].
- ↑ Wes Craven (ang.). nndb.com. [dostęp 2015-08-31].
- ↑ Paul Chavez: Wes Craven, Nightmare On Elm Street creator and Scream director, dies age 76 / Daily Mail Online (ang.). dailymail.co.uk, 31 sierpnia 2015. [dostęp 2015-08-31].
- ↑ Duane Byrge: Wes Craven, Horror Maestro, Dies at 76 - Hollywood Reporter (ang.). hollywoodreporter.com, 30 sierpnia 2015. [dostęp 2015-08-31].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Pełna biografia Wesa Cravena (Magazyn Magivanga)
- Wes Craven w bazie IMDb (ang.)
| |||||||||||||||||
| ||||||||||
