Wes Craven

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Wes Craven
Ilustracja
Wes Craven (2010)
Prawdziwe imię i nazwisko Wesley Earl Craven
Data i miejsce urodzenia 2 sierpnia 1939
Cleveland
Data i miejsce śmierci 30 sierpnia 2015
Los Angeles
Zawód reżyser, scenarzysta, producent filmowy, aktor, montażysta
Współmałżonek Bonnie Broecker
(1964-1969; rozwód)
Mimi Craven
(1982-1987; rozwód)
Iya Labunka
(2004-2015; jego śmierć)
Lata aktywności 1971–2015
Commons Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Wes Craven, właśc. Wesley Earl Craven[1] (ur. 2 sierpnia 1939 w Cleveland, zm. 30 sierpnia 2015 w Los Angeles) – amerykański reżyser, scenarzysta, producent filmowy i montażysta. Znany przede wszystkim jako twórca serii Koszmar z ulicy Wiązów.

Craven wyreżyserował także wszystkie cztery filmy serii Krzyk[2], a także był współtwórcą postaci Ghostface[3]. Pozostałe filmy Cravena to m.in.: Wzgórza mają oczy[4], Ostatni dom po lewej[5], Red Eye[6] i Zbaw mnie ode złego[7].

Młodość[edytuj | edytuj kod]

Wes Craven urodził się jako syn Caroline (z domu Miller) i Paula Eugene'a[8][9]. Dorastał w ortodoksyjnej rodzinie baptystycznej[10][11]. Craven obronił licencjat z filologii angielskiej i psychologii na Wheaton College (stan Illinois). Natomiast na Johns Hopkins University zdobył tytuł magistra z filozofii i literatury (Johns Hopkins Writing Seminars)[12].

Craven przez krótki czas nauczał filologii angielskiej na Westminster College. Był także nauczycielem akademickim nauk humanistycznych na Clarkson College of Technology (obecnie Clarkson University) w Potsdamie[13]. Pierwszą pracą w przemyśle filmowym było dla niego stanowisko dźwiękowca przy postprodukcji w nowojorskim przedsiębiorstwie[14].

Kariera[edytuj | edytuj kod]

Craven opuścił świat akademicki dla bardziej intratnej roli reżysera filmów pornograficznych[15][16]. W dokumencie Głęboko w gardle, Craven powiedział przed kamerą, że realizował on „wiele hardcorowych filmów dla widzów pełnoletnich” pod różnymi pseudonimami[17][18], w tym Abe Snake[19]. Jego udział w produkcji Głębokie gardło jest nieznany, natomiast większość jego ról w tego typu filmach dotyczyła pisania scenariuszy oraz montażu zdjęć[20]. W 1972 roku Wes Craven wyreżyserował pierwszy film pełnometrażowy Ostatni dom po lewej[21].

Craven regularnie współpracował z Seanem S. Cunninghamem[22]. W debiucie Cravena Ostatni dom po lewej, Cunningham był producentem[23]. W późniejszym czasie – w najpopularniejszym obrazie Cravena Koszmar z ulicy Wiązów – Cunningham wyreżyserował jedną ze scen pogoni, jednak nie wymieniono jego nazwiska w napisach końcowych[24]. Ich osławione postacie Freddy Krueger i Jason Voorhees, pojawili się razem w 2003 w filmie z gatunku slasher Freddy kontra Jason, gdzie Cunningham zajął się produkcją[25]. W remake’u Ostatniego domu po lewej, zarówno Cunningham jak i Craven byli odpowiedzialni za produkcję[26].

Udział Cravena w zapoczątkowaniu kariery Johnny'ego Deppa był znaczny dzięki obsadzeniu go w 1984 roku w Koszmarze z ulicy Wiązów; dla młodego wówczas Deppa była to pierwsza ważna rola filmowa[27].

Mimo popularności zdobytej dzięki tworzeniu horrorów, Craven pracował także przy dwóch produkcjach, które nie były związane z tym gatunkiem. W 1999 roku wyreżyserował film Koncert na 50 serc[28], a w 2006 roku był jednym z 22 reżyserów realizujących obraz Zakochany Paryż[29].

Nagrody i wyróżnienia[edytuj | edytuj kod]

Podczas swojej kariery Wes Craven nominowany był lub wygrał kilka nagród, zdobywając m.in. Saturn Award[30].

W 1977 roku reżyser został laureatem nagrody krytyków podczas Katalońskiego Festiwalu Filmowego w Sitges za film Wzgórza mają oczy[31]. W 1997 w trakcie Festival international du film fantastique de Gérardmer Craven otrzymał Grand Prix du Festival za Krzyk[32]. W 2012 roku na New York City Horror Film Festival nagrodzono Cravena Nagrodą za Osiągnięcia Życiowe[33].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Z pierwszego małżeństwa (1964–1969) Cravena z Bonnie Broecker pochodziło dwoje dzieci: Jonathan (ur. 1965) i Jessica (ur. 1968)[34]. W 1982, reżyser ożenił się z Millicent Eleanor Meyer (rozwiedli się w 1985 roku)[8]. W 2004 roku Craven związał się z Iyą Labunką, która regularnie pracowała przy jego filmach jako producentka[35].

Śmierć[edytuj | edytuj kod]

Zmarł 30 sierpnia 2015 w wieku 76 lat w swoim domu w Los Angeles[36]. Powodem był nowotwór ośrodkowego układu nerwowego[37].

Filmografia[edytuj | edytuj kod]

Reżyseria[edytuj | edytuj kod]

Aktorstwo[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Personalidade: Wes Craven (EUA) (port.). InterFilmes.com. [dostęp 2019-11-03].
  2. ↑ Pat Saperstein (2015-08- 30): Wes Craven, ‘Scream’ and ‘Nightmare on Elm Street’ Director, Dies at 76 (ang.). „Variety”. [dostęp 2015-08-31].
  3. ↑ Maria Mercedes Lara: Acclaimed Horror Director Wes Craven Has Died: 'Today the World Lost a Great Man' (ang.). „People”, 30 sierpnia 2015. [dostęp 2015-08-31].
  4. ↑ Wzgórza mają oczy (1977) - Filmweb. filmweb.pl. [dostęp 2015-08-31].
  5. ↑ Ostatni dom po lewej (1972) - Filmweb. filmweb.pl. [dostęp 2015-08-31].
  6. ↑ Red Eye (2005) - Filmweb. filmweb.pl. [dostęp 2015-08-31].
  7. ↑ Zbaw mnie ode złego (2010) - Filmweb. filmweb.pl. [dostęp 2015-08-31].
  8. ↑ a b Wes Craven Biography (1939-) (ang.). Film Reference. [dostęp 2015-08-31].
  9. ↑ Wesley Earl Craven (b. 1939) - Ohio Birth Index, 1908-2011 (ang.). birth-records.mooseroots.com. [dostęp 2015-08-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-08-31)].
  10. ↑ Andrew Goldman: The Horror of Being Wes Craven - The New York Times (ang.). „The New York Times”, 15 kwietnia 2011. [dostęp 2015-08-31].
  11. ↑ Wes Craven (1939-2015) (ang.). Magivanga. [dostęp 2015-08-31].
  12. ↑ John Kenneth Muir: Wes Craven: The Art of Horror. Jefferson, Karolina Południowa: McFarland & Co., 1998, s. 8–9. ISBN 0-7864-0576-7. [dostęp 31 sierpnia 2015].
  13. ↑ Wes Craven: Professor of Horror (ang.). cinemadope.com. [dostęp 2015-08-31].
  14. ↑ Joey Keogh: Horror Icon of the Month: Wes Craven (ang.). trulydisturbing.com, 26 lutego 2014. [dostęp 2015-08-31].
  15. ↑ Ken Miyamoto (2015-08-31): ScreenCraft Remembers Wes Craven and His Legacy (ang.). screencraft.org. [dostęp 2015-08-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-08-31)].
  16. ↑ Camila Domonoske: Wes Craven, Master Horror Movie Director, Dies At 76 : The Two-Way : NPR (ang.). npr.org, 30 sierpnia 2015. [dostęp 2015-08-31].
  17. ↑ Simon Reynolds: Wes Craven: 4 trailblazing scary movies that redefined the horror genre (ang.). digitalspy.com, 31 sierpnia 2015. [dostęp 2015-08-31].
  18. ↑ Keith Rice: Hollywood Loses a Horror Great: Wes Craven (1939-2015) (ang.). wordandfilm.com, 31 sierpnia 2015. [dostęp 2015-08-31].
  19. ↑ Wes Craven w serwisie IAFD
  20. ↑ Devin Faraci: Wes Craven 1939-2015 (ang.). birthmoviesdeath.com, 30 sierpnia 2015. [dostęp 2015-08-31].
  21. ↑ Wes Craven - Film Actor, Screenwriter, Director, Producer (ang.). biography.com. [dostęp 2015-08-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-08-31)].
  22. ↑ Wes Craven - The Deuce (ang.). grindhousedatabase.com. [dostęp 2015-08-31].
  23. ↑ The Last House On The Left « The Official Site of Wes Craven, Filmmaker (ang.). wescraven.com. [dostęp 2015-08-31].
  24. ↑ A Nightmare on Elm Street — Cast and Crew (ang.). nightmareonelmstreetfilms.com. [dostęp 2015-08-31].
  25. ↑ Friday the 13th — One Hundred Lunatics (ang.). onehundredlunatics.com. [dostęp 2015-08-31].
  26. ↑ Ostatni dom po lewej (The Last House on the Left). sfp.org.pl. [dostęp 2015-08-31].
  27. ↑ Tracy Barrett: Kentucky. Marshall Cavendish, 2008, s. 120. ISBN 978-0-7614-2715-5. [dostęp 31 sierpnia 2015].
  28. ↑ Koncert na 50 serc (1999) (ang.). imdb.com. [dostęp 2015-08-31].
  29. ↑ Zakochany Paryz (2006) - Full Cast & Crew - IMDb (ang.). imdb.com. [dostęp 2015-08-31].
  30. ↑ The Saturn Awards History (ang.). saturnawards.org. [dostęp 2015-08-31].
  31. ↑ Sitges Film Festival - Festival Internacional de Cinema Fantàstic de Catalunya » Archives › 1977 (ang.). sitgesfilmfestival.com. [dostęp 2015-08-31].
  32. ↑ Historique - Festival de Gérardmer 2015 Festival de Gérardmer 2015 (fr.). festival-gerardmer.com. [dostęp 2015-08-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-08-31)].
  33. ↑ Past Festivals - Page 2 of 12 - NYC Horror Film Festival (ang.). nychorrorfest.com. [dostęp 2015-08-31].
  34. ↑ Wes Craven w bazie Notable Names Database (ang.)
  35. ↑ Paul Chavez (2015-08-31): Wes Craven, Nightmare On Elm Street creator and Scream director, dies age 76 (ang.). „Daily Mail”. [dostęp 2015-08-31].
  36. ↑ Kenneth Rosen, Erik Piepenburg (2015-08-31): Wes Craven, a Master of Slasher Horror Films, Dies at 76 (ang.). „The New York Times”. [dostęp 2015-08-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-08-31)].
  37. ↑ Duane Byrge (2015-08-30): Wes Craven, Horror Maestro, Dies at 76 (ang.). „The Hollywood Reporter”. [dostęp 2015-08-31].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

p • d • e
Filmy reżyserowane przez Wesa Cravena
1970–79 Wes Craven 2010.jpg
1980–89
1990–99
2000–09
2010–19
p • d • e
Koszmar z ulicy Wiązów
Filmy Robert Englund, odtwórca roli Freddy’ego
Zobacz też
p • d • e
Krzyk
Filmy Hallo-Vienna.jpg
Obsada/twórcy
Pozostałe
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wes_Craven&oldid=57885555”