Przejdź do zawartości

Wincenty Podczaski

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Artykuł ten został zgłoszony do umieszczenia na stronie głównej w rubryce „Czy wiesz”.
Pomóż nam go sprawdzić: oceń zgłoszoną nominację.
Wincenty Podczaski
pułkownik
Data i miejsce urodzenia

ok. 1753
Ośniszczewo (?)

Data śmierci

1813/1814

Przebieg służby
Lata służby

1771–1794, 1806–1813/1814

Siły zbrojne

Armia koronna, Armia Księstwa Warszawskiego

Jednostki

6 Regiment Pieszy Łanowy, 3 Pułk Piechoty

Stanowiska

komendant Korpusu Kadetów

Główne wojny i bitwy

insurekcja kościuszkowska (1794)

Wincenty Podczaski, herbu Rola (ur. ok. 1753 w Ośniszczewie na Kujawach[a], zm. 1813/1814) – wyższy oficer armii koronnej oraz armii Księstwa Warszawskiego, komendant Korpusu Kadetów w Kaliszu.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Pochodzenie i rodzina[edytuj | edytuj kod]

Syn Pawła i Cecylii z Madalińskich. Jego ojciec był podstolim kruszwickim, zaś brat Ignacy (ur. 17 sierpnia 1752) uczestniczył w powstaniu kościuszkowskim w stopniu majora[1].

Pierwszą żoną Wincentego Podczaskiego była Joanna z domu Sachert (Cachertowna[2]), a drugą Anna z Bardzińskich; dziećmi z pierwszego małżeństwa byli Damazy (ur. 1788), w 1810 uwolniony ze służby wojskowej w stopniu podporucznika, i Aleksander (ur. 1792 w Warszawie), w 1812 również podporucznik[3] (obaj służyli w 3 pułku piechoty), zaś synem z drugiego małżeństwa był z kolei Hipolit (ur. 1800), oficer w okresie powstania listopadowego (1831)[1].

Z kolei następca Wincentego Podczaskiego na stanowisku komendanta Korpusu Kadetów w Kaliszu, Józef Regulski-Falk, nazywany jest w niektórych publikacjach zięciem Wincentego Podczaskiego; był on żonaty z Bibianną Podczaską (zm. 1869), jednak ze źródeł nie wynika, żeby Bibianna była córką Wincentego[4].

Budynek korpusu kadetów w Kaliszu (dawne kolegium jezuitów)

Kariera wojskowa[edytuj | edytuj kod]

W latach 1766–1771 Wincenty Podczaski i jego brat Ignacy przebywali w Królewskim Korpusie Kadetów, zwanym popularnie Szkołą Rycerską. Od 1771 Wincenty służył w 6 Regimencie Pieszym Łanowym (w tym samym regimencie od 1774 służył Ignacy), początkowo jako chorąży, następnie awansował do stopnia porucznika (1775) i kapitana sztabowego (1780), kapitana z kompanią (II 1790), ostatecznie dosłużył się stopnia majora (kwiecień 1790)[1].

Major Wincenty Podczaski wziął udział w insurekcji kościuszkowskiej (1794)[1], prawdopodobnie razem z bratem walcząc w bitwach swego regimentu: pod Racławicami, pod Szczekocinami i w obronie Pragi.

Nie wiadomo jakie były jego losy po upadku I Rzeczypospolitej (1795), aczkolwiek nie służył on w Legionach Polskich, utworzonych w 1797 przez generała Jana Henryka Dąbrowskiego i walczących u boku wojsk rewolucyjnej Francji[b].

Gdy w 1806 Królestwo Prus padało pod ciosami napoleońskiej Wielkiej Armii, na terenie Wielkopolski – zagarniętej przez Prusy w wyniku rozbiorów – wybuchło powstanie. Przybyły na polecenie cesarza Napoleona do Poznania gen. Dąbrowski począł organizować wojsko polskie, m.in. na terenie ówczesnego departamentu warszawskiego. W Łęczycy powstały zalążki 9 pułku piechoty (później przemianowanego na 3 pp), a jego organizatorem został por. August Komorowski, jednakże z uwagi na jego stan zdrowia od połowy grudnia 1806 żołnierzy tych szkolił Wincenty Podczaski[5].

W armii Księstwa Warszawskiego Podczaski otrzymał wpierw stopień majora 3 pułku piechoty (od października 1808 był nim już Jan Krukowiecki[6]), a we wrześniu 1808 awansował na stopień pułkownika, obejmując stanowisko dyrektora Korpusu Kadetów w Kaliszu[3], w stolicy departamentu (początkowo komendantem szkoły był jeszcze pruski major Berg, który w 1808 podał się do dymisji)[7]. Pod rządami płk. Podczaskiego kaliski Korpus Kadetów ukończyło 70 oficerów piechoty i jazdy[7].

W dniu 13 kwietnia 1812 do Kalisza z niespodziewaną wizytą przybył Hieronim Bonaparte, brat cesarza i król Westfalii, wraz z całą swoją świtą, dworem i dowodzoną przez siebie dywizją[c]. Wizytę organizował kaliski prefekt Antoni Garczyński, który nie posiadając odpowiednich funduszy zwrócił się o pomoc finansową do ministra spraw wewnętrznych i ministra skarbu, a także do komendanta Podczaskiego, by ten przyszykował w siedzibie korpusu co najmniej 20 pokoi, usunąwszy z nich bez zwłoki guwernerów i kadetów[8].

Komendantem Korpusu Wincenty Podczaski pozostał przez cały 1812, tj. w okresie wojny z Rosją, której ostatnim akordem na ziemiach polskich była stoczona 13 lutego 1813 pod Kaliszem bitwa oddziałów VII Korpusu Wielkiej Armii (saskiego) pod dowództwem gen. Reyniera. W tamtym czasie funkcjonowanie szkoły było zagrożone wobec braku funduszów, a także z uwagi na śmiertelną chorobę jej komendanta[7].

Nie jest znana data śmierci Wincentego Podczaskiego, jednak można ją przyjąć na 1813 lub 1814. Po śmierci Podczaskiego, kolejnym komendantem Korpusu Kadetów 16 września 1814 został płk. Józef Regulski-Falk[9].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Machynia i Srzednicki 1998 ↓, s. 193, piszą, że Podczaski urodził się w Oniszczewie na Kujawach, tymczasem takiej miejscowości nie odnotowuje Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, ani źródła współczesne; prawdopodobnie chodzi o miejscowość Ośniszczewo w powiecie inowrocławskim.
  2. ↑ Historyk Jan Pachoński w swoim fundamentalnym dziele Legiony Polskie 1794–1807. Prawda i legenda (tomy I–IV) nie wymienia nazwiska Wincentego Podczaskiego.
  3. ↑ Była to kolejna wizyta Hieronima w Kaliszu. Pierwszy raz, nie będąc jeszcze królem, przybył do miasta 21 stycznia 1807 – Kalendarium Południowej Wielkopolski. d-w.pl. [dostęp 2024-06-08]. (pol.).

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d Machynia i Srzednicki 1998 ↓, s. 193.
  2. ↑ Dworzaczek ↓.
  3. ↑ a b Gembarzewski 1905 ↓, s. XXXI.
  4. ↑ Pachoński 2003 ↓, s. 249-250.
  5. ↑ Morawski i Paczuski 2014 ↓, s. 25.
  6. ↑ Morawski i Paczuski 2014 ↓, s. 56.
  7. ↑ a b c Kaliski Korpus Kadetów ↓.
  8. ↑ Kłopotliwy Bonaparte ↓.
  9. ↑ Pachoński 2003 ↓, s. 249–250.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Mariusz Machynia, Czesław Srzednicki: Oficerowie wojska koronnego. Piechota. T. I (część 3). Kraków: Wydawnictwo Naukowe, 1998, seria: Oficerowie Rzeczypospolitej Polskiej Obojga Narodów 1777–1794. Spisy. ISBN 83-7188-186-X.
  • Włodzimierz Dworzaczek: Teki Dworzaczka. Biblioteka Kórnicka Polskiej Akademii Nauk. [dostęp 2024-06-08]. (pol.).
  • Jan Pachoński: Oficerowie Legionów Polskich 1796-1807. T. 2: Słownik biograficzny oficerów Legionów Polskich 1796-1807. Kraków: Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2003. ISBN 83-7188-003-0.
  • Ryszard Morawski, Adam Paczuski: Wojsko Księstwa Warszawskiego: Piechota. Gwardie Narodowe. Weterani. T. I. Warszawa: Wydawnictwo Karabela, 2014. ISBN 978-83-61229-05-6.
  • Bronisław Gembarzewski: Wojsko Polskie 1807-1814. Warszawa; Kraków: Gebethner i Wolff, 1905.
  • Kaliski Korpus Kadetów - historia i umundurowanie. napoleon.org.pl. [dostęp 2024-06-08]. (pol.).
  • Anna Tabaka, Maciej Błachowicz: Kłopotliwy Bonaparte. napoleon.org.pl. [dostęp 2024-06-08]. (pol.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wincenty_Podczaski&oldid=74226916”