Wizje alternatywne

Wizje alternatywne – cykl antologii fantastycznych pod redakcją Wojtka Sedeńki zawierających premierowe, napisane na zamówienie teksty polskich autorów. W latach 1990–2007 ukazało się 6 tomów opowiadań, bądź fragmentów powieści. Książki wydawały różne wydawnictwa.

Wizje alternatywne

Wyd. Arax; „Versus”, 1990, 288 s.

• Jacek Inglot – Quietus i chrześcijanie
• Eugeniusz Dębski – Manipulacja Poncjusza Piłata
• Eugeniusz Dębski – Prywatny statek z planety Ziemia
• Ryszard Głowacki i Lilianna Witkowska-Wawer – Wszystka trawa zielona
• Romuald Pawlak – Koniec ery głodu
• Andrzej Sapkowski – Muzykanci
• Andrzej Zimniak – Kochanek Chimery
• Jarosław Grzędowicz – Śmierć Szczurołapa
• Krzysztof Kochański – Wewnątrz
• Marek Hemerling – Wyrzutek
• Mirosław P. Jabłoński – Duch Czasu
• Rafał A. Ziemkiewicz – Szosa na Zaleszczyki

Wizje alternatywne 2

Wyd. Zysk i S-ka, 1997, 344 s.

• Jacek Dukaj – Ziemia Chrystusa
• Mirosław P. Jabłoński – Elektryczne Banany
• Andrzej Drzewiński – Ósmy dzień stworzenia
• Maciej Żerdziński – Naskórek Boga
• Rafał A. Ziemkiewicz – Tańczący Mnich
• Jacek Dukaj – IACTE
• Marek S. Huberath – Kilka uwag do definicji istoty żywej

Wizje alternatywne 3

Wyd. Solaris, 2001, 361 s.

• Wojciech Szyda – Pieśń Adoriona
• Eugeniusz Dębski – MagicBox
• Jacek Inglot – Śpiew szczurołapa
• Mirosław P. Jabłoński – Droga na Salinę
• Jerzy Grundkowski – FANTOMAS przeciwko Najwyższej Fazie Rozwoju
• Krzysztof Kochański – Sen o potędze
• Marek Oramus – Nocne wyścigi w głąb Anny
• Jacek Dukaj – Aguerre w świcie

Wizje alternatywne 4

Wyd. Solaris, 2002, 606 s.

• Marcin Wolski – Lustro i kolumna
• Krzysztof Kochański – Europa po deszczu
• Jarosław Grzędowicz – Klub Absolutnej Karty Kredytowej
• Maja Lidia Kossakowska – Zwierciadło
• Izabela Szolc – Izabella
• Andrzej Ziemiański – Spadek
• Wojciech Szyda – Zabójcy czasu
• Jacek Dukaj – Córka łupieżcy

Wizje alternatywne 5

Wyd. Solaris, 2004, 448 s.

• Marcin Wolski – Stopklatka
• Łukasz Orbitowski – Stachu
• Andrzej Pilipiuk – Operacja Szynka
• Jarosław Grzędowicz – Buran wieje z tamtej strony
• Maja Lidia Kossakowska – Smutek
• Izabela Szolc – Córka
• Joanna Kułakowska – Lew i Jednorożec
• Krzysztof Kochański – Muzykanci według Picassa
• Wojciech Szyda – Szlak cudów
• Andrzej Ziemiański – Ciężka sprawa
• Jacek Inglot – Wypalą nas kruki, wrony..
• Sebastian Uznański – Ważniejsza sterowna

Wizje alternatywne 6

Wyd. Solaris, 2007, 400 s.

• Krzysztof Kochański – Latarnia
• Łukasz Orbitowski – Włócznia i nóż
• Izabela Szolc – Czas Snu
• Maciej Guzek – Julia i Potwory (Niebajka)
• Piotr Witold Lech – Polecamy czynny wypoczynek
• Wojciech Szyda – Fałszerze
• Joanna Kułakowska – Wiatr i głodne kwiaty
• Andrzej Zimniak – Randka z Homo sapiens
• Iwona Michałowska – Arka
• Marek Baraniecki – Dzień Grzechu
• Jerzy Rzymowski – Lekko nawiedzony dom
• Maja Lidia Kossakowska – Rekwiem dla niewinnych

Odbiór i analiza

Redaktor wyboru w pierwszym tomie przyznaje, że nazwę cyklu zapożyczył od Niebezpiecznych wizji Harlana Ellisona. Zapożyczeniem od przełomowego zbioru Ellisona miał być także pomysł, aby autorzy napisali teksty specjalnie do tejże antologii, a tematyka miała by być inna: „prosiłem, aby autorzy nie kierowali się modą, czy ograniczali do któregoś z podgatunków SF, lecz wzięli na warsztat sprawy, o których polska fantastyka dotąd milczała, omijała lub wypowiadała się rzadko”.

Maciej Parowski ocenił tom pierwszy jako „ciekawy literacko i intelektualnie” i „przełomowy”. Krytyk docenił innowacyjność tomu, pisząc „Wizje alternatywne miały być wydarzeniem i stały się wydarzeniem”. Określił je jako próbę „określenia intelektualnych i literackich możliwości oraz zainteresowań czołówki nowej polskiej SF”. Niemniej za interesujące uważał jedynie niektóre teksty (Ziemkiewicz, Inglot, Jabłoński i Sapkowski), czyniąc zbiorowi zarzut pozornej oryginalności tematycznej: „aborcja, religia, ekologia, zanieczyszczenie środowiska, seks i polityka – wszak science fiction zajmuje się tym od lat!”, sugerując raczej mówienie o „nowej poetyce, przełamywaniu klasycznego modelu narracji SF”, choć i tu miał wątpliwości: „w książce [...] od cholery klasyki”, a poza wymienionymi autorami „reszta mniej lub bardziej udatnie tłucze standardy”. Podsumowując, Parowski pisał, że antologia jest świadectwem swoich przełomowych czasów (utwory napisane, zebrane i wydane w ciągu 1990 roku, tuż po rozpoczęciu transformacji systemowej w Polsce): „po trwającym latami fantastycznym kontestowaniu komunizmu [...] wielu autorów zbiera teraz myśli, szukając nowych wyzwań”.

Parowski odniósł się też do stosunkowo negatywnej recenzji tego tomu w „Nowej Fantastyce” autorstwa Jacka Piekary, sugerując, że była częściowo spowodowana tym, że krytyk nie zdążył do antologii dodać swego własnego, planowanego opowiadania.