Wojciech Lemański
 Ksiądz Wojciech Lemański w trakcie wykładu w Centrum Kultury Żydowskiej przy ul. Rabina Meiselsa w Krakowie. | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Proboszcz parafii Narodzenia Pańskiego w Jasienicy | |
| Okres sprawowania |
od 2006 do 2013 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Inkardynacja | |
| Prezbiterat | |
| Odznaczenia | |
| |
Wojciech Michał Lemański (ur. 22 września 1960 w Legionowie) – prezbiter rzymskokatolicki diecezji warszawsko-praskiej, publicysta, bloger, działacz na rzecz upamiętnienia historii Żydów polskich. W latach 2006-2013 proboszcz parafii Narodzenia Pańskiego w Jasienicy, od lipca 2014 kapelan Mazowieckiego Centrum Neuropsychiatrii Dzieci i Młodzieży w Zagórzu.
Życiorys
Urodził się 22 września 1960 w Legionowie. Młodość spędził w Chotomowie. W 1981 ukończył technikum gastronomiczne i wstąpił do Wyższego Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Warszawie. W 1987 obronił pracę magisterską Chrześcijanin wobec zagrożeń współczesnego świata w świetle nauczania Soboru Watykańskiego II i uzyskał tytuł magistra teologii moralnej[1].
Święcenia kapłańskie przyjął w 1987[2] z rąk kardynała Józefa Glempa[1] w archidiecezji warszawskiej, zaś po jej podziale przeprowadzonym na mocy bulli Totus Tuus Poloniae populus został inkardynowany do nowo powołanej diecezji warszawsko-praskiej. W 1987 został wikariuszem w Rzeczycy[1]. W latach 1988-1989 był wikariuszem w Milanówku[1]. W latach 1990–1997 był proboszczem w czterech parafiach (w Świrze, Zaświrzu, Niestaniszkach i Szemietowie) w archidiecezji mińsko-mohylewskiej na Białorusi[1].
Po powrocie do Polski w 1997 decyzją biskupa Kazimierza Romaniuka został mianowany proboszczem parafii Miłosierdzia Bożego w Otwocku. W 2006 abp Sławoj Leszek Głódź przeniósł go na stanowisko proboszcza wiejskiej parafii Narodzenia Pańskiego w Jasienicy (dekanat Tłuszcz) w powiecie wołomińskim. W latach 2010-2013 biskup diecezji warszawsko-praskiej, Henryk Hoser, nałożył na Lemańskiego kilka kar, w tym zakaz wypowiadania się w mediach (maj 2013), zarzucając mu brak posłuszeństwa i głoszenie poglądów szkodzących wspólnocie Kościoła.[1] W lipcu 2013 arcybiskup Hoser odwołał Lemańskiego z funkcji proboszcza w Jasienicy.
Pod koniec czerwca 2014 abp Henryk Hoser powierzył Lemańskiemu stanowisko kapelana Mazowieckiego Centrum Neuropsychiatrii Dzieci i Młodzieży w Zagórzu[3], największego w Polsce szpitala psychiatrycznego dla dzieci i młodzieży[4].
22 sierpnia 2014 arcybiskup Henryk Hoser nałożył na Lemańskigo karę suspensy.
Zaangażowanie w działalność społeczną
W 2001 przygotowany przez niego Grób Pański zawierał odniesienia do dyskutowanego wówczas szeroko pogromu w Jedwabnem, co odbiło się szerokim echem w mediach[5]. Był współzałożycielem Społecznego Komitetu Pamięci Żydów Otwockich i Karczewskich, przystąpił także do Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów. W czasie sprawowania funkcji proboszcza w tej parafii doprowadził do powstania instalacji ku pamięci żydowskich dzieci, rzekomo pomordowanych na tamtym terenie[6]. Ponadto skierował powództwo z oskarżenia prywatnego wobec dyrektora miejscowej szkoły i dwóch nauczycieli, naruszając regulacje diecezji warszawsko-praskiej, które stanowią, że kapłani bez zgody biskupa nie mogą wnosić spraw do sądu świeckiego[6].
W 2011 skierował list otwarty do biskupa włocławskiego Wiesława Meringa[7], w którym polemizował z opublikowanym wcześniej listem Meringa, stanowczo krytykującym redakcję Tygodnika Powszechnego, a w szczególności ks. Adama Bonieckiego MIC[8].
Konflikt z przełożonymi kościelnymi
W 2012 ordynariusz diecezji warszawsko-praskiej abp Henryk Hoser SAC ukarał Lemańskiego upomnieniem kanonicznym. Decyzja ta była reakcją na „konfliktowanie lokalnej społeczności”, „deprecjonowanie osób i posługi biskupów i kapłanów”, „naruszenie dóbr osobistych i dobrego imienia”, „podejmowanie decyzji dotyczących parafii bez zgody kompetentnej władzy kościelnej” oraz „brak współpracy z władzami oświatowymi i samorządowymi”, jakich miał dopuścić się duchowny[9]. W odpowiedzi Lemański rozpoczął procedurę odwołania się od decyzji swego biskupa do Kongregacji ds. Duchowieństwa Stolicy Apostolskiej, szeroko informując o tym opinię publiczną[6]. Wkrótce potem abp Hoser pozbawił ks. Lemańskiego misji kanonicznej, czyli prawa nauczania w imieniu Kościoła katolickiego, w tym przypadku prowadzenia lekcji religii w szkole[10]. Kongregacja odrzuciła odwołanie Lemańskiego, nieskuteczne było również jego kolejne odwołanie do Sygnatury Apostolskiej, która wskazała, iż w przypadku tego rodzaju kar kościelnych „nie jest wymagana moralna pewność występku, którego należy się obawiać, ale wystarczy w umyśle upominającego trwałe przekonanie o bliskiej okazji do występku”[9]. 24 maja 2013 ks. Lemański otrzymał od abp. Hosera powtórne upomnienie kanoniczne oraz zakaz występów w mediach. Decyzja weszła w życie po wyczerpaniu drogi odwoławczej, na którą wszedł ks. Lemański[9].
Odwołanie i emerytura
W czerwcu 2013 abp Hoser udzielił Lemańskiemu „ojcowskiej rady”, aby ten dobrowolnie zrezygnował z funkcji proboszcza[11]. 5 lipca 2013 arcybiskup wydał dekret odwołujący ks. Lemańskiego z tego urzędu. W uzasadnieniu ordynariusz warszawsko-praski napisał, iż dalszą posługę Lemańskiego w parafii uniemożliwiają jego brak posłuszeństwa i szacunku wobec biskupa diecezjalnego, niezgodne z prawem kanonicznym publicznie głoszone poglądy, a także brak szacunku i posłuszeństwa wobec nauczania polskich biskupów w kwestiach bioetycznych. Wszystko to powoduje – według dekretu – poważną szkodę i zamieszanie we wspólnocie Kościoła. Jako nowe miejsce zamieszkania Lemańskiego biskup wyznaczył Dom Księży Emerytów diecezji warszawsko-praskiej w Otwocku, gdzie ma mu zostać zapewnione utrzymanie ze środków diecezjalnych. Jednocześnie abp Hoser wyraził gotowość mianowania Lemańskiego rezydentem jednej z podległych sobie parafii, o ile znajdzie się proboszcz gotowy przyjąć go do siebie[12]. 8 lipca ks. Lemański wydał oświadczenie, prezentujące jego spojrzenie na konflikt z przełożonym kościelnym[13]. Tego samego dnia zapowiedział, iż nie zamierza zastosować się do biskupiego nakazu opuszczenia parafii w Jasienicy do czasu zakończenia drogi odwoławczej od decyzji o usunięciu go z probostwa[14]. W wywiadzie radiowym udzielonym 11 lipca Wojciech Lemański jako zarzewie konfliktu z Henrykiem Hoserem wskazał ich rozmowę z 2010 roku, dotyczącą zaangażowania proboszcza w dialog chrześcijańsko-żydowski, w której arcybiskup miał zapytać: Niech ksiądz powie, czy ksiądz jest obrzezany?[15].
15 lipca 2013 w godzinach porannych ks. Lemański odmówił przekazania zarządu nad parafią wyznaczonemu przez abp. Hosera administratorowi, któremu towarzyszyli kanclerz kurii diecezjalnej ks. Wojciech Lipka i dziekan dekanatu Tłuszcz ks. Władysław Trojanowski. Kilka godzin później Lemański wydał jednak oświadczenie, w którym ogłosił, iż podporządkuje się woli zwierzchnika i opuści parafię[16]. 17 lipca, po przeprowadzonych poprzedniego dnia rozmowach z przedstawicielami kurii, Lemański poinformował, iż na czas trwania procedury odwoławczej zamieszka u zaprzyjaźnionego księdza emeryta, zaś parafią zarządzać będzie administrator[17]. 13 sierpnia ks. Lemański ogłosił, iż abp Hoser odrzucił jego prośbę o zmianę decyzji, złożoną w trybie formalnego odwołania. Jednocześnie Lemański potwierdził, zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami, iż odwoła się do Kongregacji ds. Duchowieństwa[18].
Odrzucone rekursy
21 października 2013 kuria warszawsko-praska powiadomiła, iż pierwszy z rekursów (odwołań) ks. Lemańskiego do Kongregacji ds. Duchowieństwa, dotyczący zakazu wypowiedzi w mediach, został przez watykańską dykasterię odrzucony. Kongregacja powołała się na kanon 831 kodeksu prawa kanonicznego[19]. Kanon ten stanowi, iż duchowni mogą wypowiadać się w mediach, które "wyraźnie atakują religię lub dobre obyczaje" tylko za zgodą swojego ordynariusza, a dodatkowo krajowe konferencje biskupów mają prawo tworzenia lokalnych przepisów dotyczących obecności duchownych w mediach[20]. Lemański zapowiedział odwołanie do Sygnatury Apostolskiej. Stwierdził również, iż do czasu jego rozpatrzenia nie zamierza podporządkowywać się zakazowi, gdyż nadal uważa go za nieprawomocny[21].
W dniu 18 grudnia 2013 kuria warszawsko-praska wydała komunikat o odrzuceniu przez Kongregację ds. Duchowieństwa drugiego z rekursów ks. Lemańskiego, dotyczącego odwołania z urzędu proboszcza. Jak poinformowała, w uzasadnieniu dekretu Kongregacji stwierdzono zasadność motywacji co do zastosowanej procedury odwoławczej, ponadto podzielono argumentację o braku szacunku i posłuszeństwa biskupowi diecezjalnemu (kan. 273 KPK) oraz nauczaniu biskupów w Polsce w kwestiach bioetycznych (kan. 753 KPK). Kongregacja uznała, że głoszone publicznie przez ks. Lemańskiego poglądy "przynoszą poważną szkodę i zamieszanie we wspólnocie Kościoła". Usunięty z urzędu jest pozbawiony prawa wykonywania funkcji proboszczowskich oraz przebywania na terenie plebanii[22].
30 czerwca 2014 kuria poinformowała, iż Najwyższy Trybunał Sygnatury Apostolskiej podtrzymał decyzję Kongregacji ds. Duchowieństwa o odrzuceniu rekursu ks. Lemańskiego w sprawie nałożonego na niego zakazu wypowiedzi w mediach[3].
Nałożenie kary suspensy
22 sierpnia 2014 arcybiskup Henryk Hoser nałożył na niego karę suspensy. W związku ze złożeniem przez Lemańskiego apelacji decyzja o zawieszeniu funkcji kapłańskich nie jest wiążąca[23].
Odznaczenia i nagrody
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski – 2008 (jako „kustosz pamięci o polskich Żydach”)[24][25][26].
- Medal „Powstanie w Getcie Warszawskim” – 2006[27]
- Nagroda „Zasłużony dla Tolerancji” – 2012
- nominacja do Nagrody im. ks. Stanisława Musiała – 2013[28][29].
- ↑ a b c d e f Anna Wacławik-Orpik: Z krwi, kości i wiary. Warszawa: Agora SA, 2013, s. 224. ISBN 978-83-268-1284-2.
- ↑ Katarzyna Wiśniewska: Wojciech Lemański. Wolny ksiądz. wyborcza.pl, 2012-03-29. [dostęp 2012-06-29].
- ↑ a b Mateusz Dzieduszycki: Komunikat ws. ks. Wojciecha Lemańskiego. Diecezja warszawsko-praska, 2014-06-30. [dostęp 2014-07-24].
- ↑ Adam Szostkiewicz: Ofiara z własnej woli?. polityka.pl, 2014-07-22. [dostęp 2014-07-24].
- ↑ Zuzanna Radzik: Żydzi z mojej parafii. Tygodnik Powszechny, 2012-01-24. [dostęp 2012-06-29].
- ↑ a b c Andrzej Rafał Potocki. Ksiądz Lemański – dzieje grzechu. „W sieci”, s. 26, 19-25 sierpnia 2013. ISSN 2300-6315.
- ↑ Wojciech Lemański: List otwarty ks. Lemańskiego do biskupa Meringa. „To niegodne biskupa i chrześcijanina”. wiadomosci.gazeta.pl, 2011-09-28. [dostęp 2012-06-29].
- ↑ Bp Mering atakuje Bonieckiego za obronę Nergala. „Wilk w owczarni”. wiadomosci.gazeta.pl, 2011-09-28. [dostęp 2012-06-29].
- ↑ a b c Zuzanna Radzik. Proboszcz przed prawem. „Tygodnik Powszechny”. 23/2013, 2013-06-09.
- ↑ Michał Gąsior: Bronił Nergala, dostał zakaz nauczania religii. Biskup ucisza naszego księdza blogera. natemat.pl. [dostęp 2012-06-29].
- ↑ Ks. Lemański do Domu Księży Emerytów. Kościół usuwa z parafii niepokornego księdza. tokfm.pl, 2013-07-07. [dostęp 2013-07-07].
- ↑ Henryk Hoser: Dekret biskupa warszawsko-praskiego nr 1646/AP/2013. parafiajasienica.waw.pl. [dostęp 2013-07-07].
- ↑ Wojciech Lemański: Oświadczenie. natemat.pl, 2013-07-08. [dostęp 2013-07-09].
- ↑ Ks. Lemański: Jestem osobą skrzywdzoną. Mam nadzieję, że abp Hoser przeprosi. tvn24.pl, 2013-07-08. [dostęp 2013-07-09].
- ↑ Anna Wacławik-Orpik: Ks. Lemański ujawnia przebieg rozmowy z abp. Hoserem. "Nagle abp zapytał: Niech ksiądz powie, czy jest obrzezany, czy należy do tego narodu?". Tok FM, 2013-07-11. [dostęp 2013-07-18]. (pol.).
- ↑ Ks. Lemański: Podporządkuję się woli biskupa. tokfm.pl, 2013-07-15. [dostęp 2013-07-15].
- ↑ Ks. Lemański: Nikt nie jest pokonany w tym sporze. Porozumienie po 5 godz. rozmów. tvn24.pl, 2013-07-17. [dostęp 2013-07-17].
- ↑ Abp Hoser odrzucił odwołanie księdza Lemańskiego. polskieradio.pl, 2013-08-13. [dostęp 2013-08-24].
- ↑ Dariusz Szczepaniuk: Komunikat Kurii Warszawsko-Praskiej. Diecezja warszawsko-praska, 2013-10-21. [dostęp 2013-10-21].
- ↑ Kodeks prawa kanonicznego. zaufaj.com. [dostęp 2013-10-21].
- ↑ Watykan podtrzymał decyzję abp. Hosera. Ks. Lemański nie może wypowiadać się w mediach. tvn24.pl, 2013-10-21. [dostęp 2013-10-21].
- ↑ Dariusz Szczepaniuk: Komunikat Kurii Warszawsko-Praskiej. Dekret Kongregacji ds. Duchowieństwa w sprawie Ks. Wojciecha Lemańskiego. Diecezja warszawsko-praska, 2013-12-18. [dostęp 2013-12-23].
- ↑ Ksiądz Lemański suspendowany. Arcybiskup Hoser go ukarał. tvp.info. [dostęp 2014-08-22].
- ↑ Ks. Wojciech Lemański wśród kustoszy pamięci odznaczonych przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego. swidermajer.nazwa.pl. [dostęp 2012-06-29].
- ↑ M.P. z 2008 r. nr 84, poz. 744 – pkt 20.
- ↑ Wykonuję małą część naszej powinności. prezydent.pl, 15 kwietnia 2008. [dostęp 2014-08-12].
- ↑ Minister Ewa Junczyk – Ziomecka została odznaczona medalem „Powstanie w Getcie Warszawskim”. prezydent.pl, 18 kwietnia 2006. [dostęp 2014-08-12].
- ↑ Nagroda im. Ks. Stanisława Musiała SJ (2013). Klub Chrześcijan i Żydów, 20 lutego 2013. [dostęp 2014-01-23].
- ↑ Laureaci Nagrody "Zasłużony dla Tolerancji". Fundacja Ekumeniczna "TOLERANCJA". [dostęp 2014-01-23].