Zbigniew Szostak

Zbigniew Marian Szostak
	kapitan pilot
Data i miejsce urodzenia	11 listopada 1915 ; Warszawa
Data i miejsce śmierci	15 sierpnia 1944 ; Nieszkowice Wielkie
	Przebieg służby
Siły zbrojne	Wojsko Polskie ; Polskie Siły Zbrojne
Formacja	Lotnictwo Wojska Polskiego ; RAF
Jednostki	dywizjon 300; dywizjon 301; 1586 eskadra specjalnego przeznaczenia
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa
	Odznaczenia
	;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Zbigniew Marian Szostak (ur. 11 listopada 1915 w Warszawie, zm. 15 sierpnia 1944 w Nieszkowicach Wielkich koło Bochni) – kapitan pilot Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii, odznaczony Krzyżem Złotym Orderu Virtuti Militari.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Był absolwentem Gimnazjum im. Tadeusza Reytana w Warszawie (1934)^[1] i Szkoły Podchorążych Rezerwy Lotnictwa w Sadkowie koło Radomia, którą skończył z pierwszą lokatą. Zapewniło to mu pierwszeństwo w przyjęciu do PLL LOT na stanowisko pilota komunikacyjnego. Latał na samolotach PWS-24, Lockheed L-10. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1938 i 56. lokatą w korpusie oficerów rezerwy lotnictwa^[2]. We wrześniu 1939 ewakuował się do Anglii na samolocie Lockheed L-14.

Wstąpił do Polskich Sił Powietrznych, otrzymał numer służbowy RAF 76684^[3]. Służbę rozpoczął w dywizjonie 300, gdzie odbył pierwszą turę lotów bojowych na samolocie Vickers Wellington. Po odpoczynku wykonał drugą turę lotów, walcząc w składzie 301 Dywizjonu Bombowego. Po rozformowaniu tegoż dywizjonu walczył w 1586 eskadrze specjalnego przeznaczenia, dokonując zrzutów broni i zaopatrzenia nad okupowanymi krajami Europy na samolocie Handley Page Halifax. Latał (oprócz B-25) na wszystkich typach samolotów bombowych jakimi dysponowały PSP na Zachodzie. Wsławił się nie tylko wybitną odwagą, ale niezwykłą precyzją pilotażu. Zwłaszcza na samolocie B-24 Liberator demonstrował wielokrotnie możliwości tak swoje, jak i tego samolotu, lądując na lotniskach dla samolotów myśliwskich i startując z nich z wykorzystaniem drogi do kołowania w początkowej fazie rozbiegu.

Dnia 14 sierpnia 1944 roku samolot Liberator o numerze bocznym KG89OGR-S z załogą:

I pilot: kpt. Zbigniew Szostak
II pilot: plut. Józef Bielicki
nawigator: kpt. Stanisław Daniel
radiotelegrafista: plut. Józef Witek
bombardier: plut. Tadeusz Dubowski
mechanik pokładowy: plut. Wincenty Rutkowski
strzelec: plut. Stanisław Malczyk

wystartował z lotniska w Brindisi we Włoszech. Po dokonaniu zrzutu w okolicach pl. Krasińskich w Warszawie został zaatakowany przez niemieckie myśliwce nad Puszczą Niepołomicką. Dowódca kpt. Zbigniew Szostak rozkazał opuszczenie palącego się samolotu. Załoga wyskoczyła na spadochronach, ale z powodu zbyt niskiej wysokości lotu większość spadochronów nie otworzyła się. Lotnicy zginęli na miejscu, roztrzaskując się o ziemię^[4]. Po wojnie szczątki wszystkich członków załogi zostały przeniesione na cmentarz wojskowy w Krakowie.

Ogółem wykonał ok. 115 lotów bojowych w lotnictwie bombowym, co dawało mu drugie miejsce za chor. (W/O) pil. Stanisławem Kłosowskim. Wraz z całą załogą jest pochowany na Brytyjskim Cmentarzu Wojskowym w Krakowie^[5]. Jest jednym z siedmiu lotników polskich odznaczonych Złotym Krzyżem Orderu Virtuti Militari.

Części samolotu załogi kpt. Zbigniewa Szostaka zostały wykorzystane do rekonstrukcji samolotu Liberator B-24 J znajdującego się w Muzeum Powstania Warszawskiego. Śmierć lotników upamiętnia też herb wsi Nieszkowice Wielkie przedstawiający siedem złotych, trzypłatowych śmigieł lotniczych na błękitnym polu.

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Polowa Odznaka Pilota^[6],
Krzyż Złoty Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 56 (pośmiertnie PSZ 4/44, s.19)^[3],
Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 9480,
Krzyż Walecznych – czterokrotnie,
Medal Lotniczy – trzykrotnie^[7],
Distinguished Flying Cross.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Wojciech Rylski: Absolwenci Reytana 1934. wne.uw.edu.pl. [dostęp 2020-11-11].
↑ Rybka i Stepan 2004 ↓, s. 256.
↑ ^a ^b Krzystek 2012 ↓, s. 558.
↑ Ostatni lot Liberatora. polska-zbrojna.pl. [dostęp 2019-02-20].
↑ Zbigniew Szostak (ID: psb.33784.1). sejm-wielki.pl. [dostęp 2019-02-20].
↑ Szostak, Zbigniew Marian. tracesofwar.com. [dostęp 2019-02-20].
↑ Szostak Zbigniew Marian. listakrzystka.pl. [dostęp 2019-02-20].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Tadeusz Jerzy Krzystek, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940–1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK–WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-59-7. OCLC 276981965.
Olgierd Cumft, Hubert Kazimierz Kujawa: Księga lotników polskich: poległych, zmarłych i zaginionych 1939–1946. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1989. ISBN 83-11-07329-5.
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2004. ISBN 978-83-7188-691-1.
Podniebni bohaterowie Ziemi Bocheńskiej. bochenskie.republika.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-04)].
Patronowie szkoły w Nieszkowicach Wielkich
Zrekonstruowany Liberator w Muzeum Powstania Warszawskiego

[1] Wojciech Rylski: Absolwenci Reytana 1934. wne.uw.edu.pl. [dostęp 2020-11-11].

[CITEREFRybkaStepan2004256-2] Rybka i Stepan 2004 ↓, s. 256.

[CITEREFKrzystek2012558-3] Krzystek 2012 ↓, s. 558.

[4] Ostatni lot Liberatora. polska-zbrojna.pl. [dostęp 2019-02-20].

[5] Zbigniew Szostak (ID: psb.33784.1). sejm-wielki.pl. [dostęp 2019-02-20].

[6] Szostak, Zbigniew Marian. tracesofwar.com. [dostęp 2019-02-20].

[7] Szostak Zbigniew Marian. listakrzystka.pl. [dostęp 2019-02-20].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]