Zdzisław Czermański

Zdzisław Czermański
	; Zdzisław Czermański (ok. 1931)
Data i miejsce urodzenia	1900 ; Kraków
Data i miejsce śmierci	27 stycznia 1970 ; Nowy Jork
Narodowość	polska
Dziedzina sztuki	grafika, malarstwo
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Zdzisław Czermański (ur. 1900^[1] w Krakowie, zm. 27 stycznia 1970 w Nowym Jorku) – polski grafik–karykaturzysta, malarz, autor wspomnień, oraz legionista i oficer Wojska Polskiego

Życiorys

Urodził się w rodzinie aktorskiej^[2]. Już przed I wojną światową zetknął się z ruchem strzeleckim we Lwowie. W sierpniu 1914 wstąpił do Legionów Polskich. Po kryzysie przysięgowym w 1917 znalazł się w 3. Pułku Piechoty i w jego szeregach walczył pod Rarańczą^[2]. Jednostka jawnie protestowała przeciwko traktatowi w Brześciu. Po wojnie wstąpił do nowo powstałego Wojska Polskiego i walczył w wojnie polsko-bolszewickiej. W 1928 w randze kapitana opuścił wojsko^[2].

Od 1920 publikował karykatury osobistości ze świata polityki w tygodniku „Szczutek”, potem także w „Cyruliku Warszawskim”. Jego karykatury były pozbawione złośliwych deformacji i podobały się portretowanym osobom. Józef Piłsudski polecił zawiesić 13 swoich karykatur na ścianach Belwederu^[3].

W latach 1923–1924 uczył się rysunku i malarstwa u Kazimierza Sichulskiego w Miejskiej Szkole Przemysłowej we Lwowie^[3]. W 1925 wyjechał do Paryża, gdzie kontynuował studia u Fernanda Légera. W 1930 odbyła się wystawa indywidualna jego prac w Galerii Charpentier. Z Francji wyjechał do Anglii, gdzie rysował dla pisma „Graphic”, a w 1931 pojechał do USA na zaproszenie „Fortune Magazine”, z którym współpracował do 1934.

W 1935 wrócił do Polski i rozpoczął współpracę z „Wiadomościami Literackimi”. W 1939 zorganizował w pawilonie Instytutu Propagandy Sztuki wystawę „100 wielkich Polaków”.

Na początku II wojny światowej przez Wilno, Skandynawię, Francję, Portugalię i Brazylię dotarł w 1941 do Nowego Jorku. Ponownie podjął współpracę z „Fortune” oraz pismami „Look” i „Life”.

Wydał tom wspomnień Kolorowi ludzie. Pod koniec życia wykonał cykl 50. portretów światowych osobistości, zakupiony przez Uniwersytet Teksański w Austin.

Uczestniczył w życiu Polonii amerykańskiej' Współpracował m.in. z Janem Lechoniem.

Był laureatem Nagrody im. Alfreda Jurzykowskiego i Nagrody Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie w 1966^[4].

Wybrana twórczość

Karykaturzysta

Pierwszy taniec
Figle na sianie
Wańka-wstańka czyli zabawy z sejmem – karykatura marszałka Piłsudskiego, 1931
Józef Piłsudski w 13 planszach – cykl karykatur, wyd. J. Przeworski, Warszawa, 1935
Pocieszyciel
Na rybach
Na trasie

Grafik

Piłsudski – portret (litografia)

Malarz

Akt kobiecy (tempera)
Akt kobiecy (akwarela)
Kobieta z przysłonięta twarzą

Pisarz

W pluszowej ramie – Z 11 rysunkami autora, wyd. Gebethner i Wolff, 1939
Kolorowi ludzie, wyd. pol. Wydawnictwo Polonia, Warszawa 1992, ISBN 978-83-7565-028-0, OCLC 834076887
Kraj lat dziecinnych, wyd. Puls, Londyn, 1987 ISBN 0-907587-34-8

Przypisy

↑ Podawany jest również 1890 lub 1896.
↑ ^a ^b ^c Żołnierz i karykaturzysta Komendanta. „Rzeczpospolita”. [dostęp 2024-03-16]. (pol.).
↑ ^a ^b Zdzisław Czermański. agraart.pl. [dostęp 2024-03-16]. (pol.).
↑ Lista laureatów – 1951-2011

Bibliografia

Polish Art. World
Janusz Cisek, Żołnierz i karykaturzysta Komendanta, „Rzeczpospolita”, 30 września 2009
Zdzisław Czermański, agraart.pl

Linki zewnętrzne

Obrazy Zdzisława Czermańskiego w krakowskiej Galerii Sztuki Attis

[1] Podawany jest również 1890 lub 1896.

[rz-2] Żołnierz i karykaturzysta Komendanta. „Rzeczpospolita”. [dostęp 2024-03-16]. (pol.).

[aa-3] Zdzisław Czermański. agraart.pl. [dostęp 2024-03-16]. (pol.).

[4] Lista laureatów – 1951-2011

[1]

[2]

[3]

[4]