Przejdź do zawartości

Zygfryd Gölis

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zygfryd Gölis
Ilustracja
Zygfryd Gölis (przed 1936)
Data i miejsce urodzenia

20 września 1873
Kołomyja

Data i miejsce śmierci

26 stycznia 1953
Sanok

Miejsce spoczynku

Cmentarz Centralny w Sanoku

Zawód, zajęcie

sędzia

Małżeństwo

Jadwiga

Dzieci

Jerzy, Stefan, Maria, Anna

Krewni i powinowaci

Franciszek i Leopoldyna Leszczyńscy (teściowie), Franciszek Leszczyński (szwagier)

Odznaczenia
Medal Jubileuszowy Pamiątkowy dla Cywilnych Funkcjonariuszów Państwowych Krzyż Jubileuszowy dla Cywilnych Funkcjonariuszów Państwowych

Zygfryd Edward Gölis (ur. 20 września 1873 w Kołomyi, zm. 26 stycznia 1953 w Sanoku) – polski sędzia, działacz społeczny.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Zygfryd Edward Gölis[1] urodził się 20 września 1873 w Kołomyi jako syn Roberta Gölisa (oficer c. k. armii, w latach 90. kapitan 24 pułku piechoty, do około 1903 major w Przemyślu[2]) i Marii z domu Załęskiej[3]. Pochodził z rodziny o korzeniach austriackich[4].

Ukończył studia prawnicze. W okresie zaboru austriackiego w ramach autonomii galicyjskiej wstąpił do c. k. służby sądowniczej. Od około 1897 był auskultantem w C. K. Sądzie Obwodowym w Przemyślu[5][6]. 20 września 1899 został mianowany adiunktem sądowym dla okręgu C. K. Wyższego Sądu Krajowego we Lwowie[7]. Od około 1899 jako adjunkt był przydzielony do C. K. Sądu Powiatowego w Dynowie[8]. Około 1900 był adjunktem C. K. Wyższego Sądu Krajowego we Lwowie bez oznaczenia miejsca służbowego[9]. Od około 1901 był adjunktem w C. K. Sądzie Powiatowym w Lisku[10]. Od około 1909 był sędzią powiatowym w C. K. Sądzie Powiatowym w Haliczu[11][12][13][14]. Od około 1913 był sędzią powiatowym w C. K. Sądzie Powiatowym w Monasterzyskach[15][16]. W kwietniu 1914 został mianowany radcą sądu krajowego i przeniesiony do C. K. Sądu Obwodowego w Sanoku[17][18], gdzie pracował następnie na tym stanowisku podczas I wojny światowej do 1918[19][20][21].

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w okresie II Rzeczypospolitej sprawował urząd sędziego Sądu Okręgowego w Sanoku[22][23][24][25]. Został przewodniczącego składu sędziowskiego w procesie o morderstwo Jana Chudzika, toczonym od 18 września 1933 przed Sądem Okręgowym w Sanoku[26][27], w którym wydał wyroki skazujące[28]. Działał w sanockim kole Zrzeszenia Sędziów i Prokuratorów RP (1931/1932 jako członek[29], 1935/1936 jako prezes, gdy był na emeryturze[30]).

Uchwałą Rady Miejskiej w Sanoku z 1922 został uznany przynależnym do gminy Sanok[31]. 27 stycznia 1935 został członkiem zarządu oddziału Ligi Morskiej i Kolonialnej w Sanoku[32]. Był członkiem sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” (1924, do 1939)[33][34]. W latach 30. był członkiem zwyczajnymSportowego Towarzystwa Rybackiego „Gospodarz”[35].

Po wybuchu II wojny światowej w okresie okupacji niemieckiej był zastępcą przewodniczącej Polskiego Komitetu Opiekuńczego w Sanoku, Zofii Skołozdro, w ramach Powiatowego Oddziału Rady Głównej Opiekuńczej[36][37][38][39]. Po zakończeniu wojny zaangażował się w próbę reaktywacji sanockiego „Sokoła”, wówczas 13 stycznia 1946 został wybrany prezesem, po czym zrezygnował i w lutym 1946 objął funkcję wiceprezesa[40][41][42].

Nagrobek Jadwigi i Zygfryda Gölis w Sanoku

Prywatnie rozwijał pasję malarską[4]. Jego żoną została Jadwiga, pochodząca z ziemiańskiej rodziny Leszczyńskich[4], córka Franciszka Leszczyńskiego i Leopoldyny z domu Walter oraz siostra Franciszka (ur. 3 stycznia 1878, zm. 9 lipca 1952[43][44][45]). Ich dziećmi byli Jerzy (inżynier, wykładowca), Stefan (1909–1959[46], praktykant szewski[47], pracownik kopalnictwa naftowego), Maria (1907–1994, po mężu Bieńkowska[38])[4], Anna (ur. 1915)[48]. Zygfryd Gölis zamieszkiwał w Sanoku przy ulicy Jana III Sobieskiego 207 (pod tym samym adresem zamieszkiwała rodzina sędziego Jana Hroboniego)[49], a do końca życia pod numerem 6[3][45]. Zmarł 26 stycznia 1953 w Sanoku[3][45]. Został pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej w Sanoku 28 stycznia 1953, gdzie kilka miesięcy wcześniej spoczęła jego żona[3][45].

Odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

austro-węgierskie

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. W niektórych wydaniach Szematyzmów z początku XX wieku był określany zamiennie jako „Zygfryd Göllis”. W ewidencji urzędników Austro-Węgier był określany w języku niemieckim jako „Siegfried Gölis”.
  2. Schematismus für das k. u. k. Heer und für die k. u. k. Kriegs-Marine. Wiedeń: 1902, s. 143, 996.
  3. a b c d Księga Zmarłych 1946–1958 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 338 (poz. 9).
  4. a b c d Bogumiła Koszela. Postawy. Żyłam sercem dla ludzi, kultury i poezji. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 4 (439), s. 5, 1-10 lutego 1988. 
  5. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1898. Lwów: 1898, s. 54, 65.
  6. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1899. Lwów: 1899, s. 53, 65.
  7. Mianowania w sądownictwie. „Słowo Polskie”. Nr 224, s. 2, 20 września 1899. 
  8. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1900. Lwów: 1900, s. 68, 103.
  9. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1901. Lwów: 1901, s. 68, 132.
  10. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1902. Lwów: 1902, s. 109.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1903. Lwów: 1903, s. 109.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1904. Lwów: 1904, s. 109.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1905. Lwów: 1905, s. 109.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1906. Lwów: 1906, s. 126.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1907. Lwów: 1907, s. 126.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1908. Lwów: 1908, s. 126.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1909. Lwów: 1909, s. 140.
  11. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1910. Lwów: 1910, s. 145.
  12. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1911. Lwów: 1911, s. 149.
  13. a b Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1912. Lwów: 1912, s. 148.
  14. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1913. Lwów: 1913, s. 151.
  15. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 153.
  16. Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1914. Wiedeń: 1914, s. 992.
  17. Kronika. Mianowania. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”. Nr 17, s. 3, 19 kwietnia 1914. 
  18. Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1915. Wiedeń: 1915, s. 992.
  19. a b Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1916. Wiedeń: 1916, s. 944.
  20. Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1917. Wiedeń: 1917, s. 978.
  21. Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1918. Wiedeń: 1918, s. 1034.
  22. Kalendarz powszechny „Haliczanin” na rok pański 1925. Lwów: 1925, s. 51.
  23. Wiadomości bieżące. Sąd doraźny. „Gospodarz”. Nr 2, s. 2, 15 lutego 1927. 
  24. Kalendarz sądowy na rok 1927. Warszawa: 1927, s. 150.
  25. Jerzy Kirkiczenko, Marian Kraczkiewicz: Kalendarz sądowy na rok 1928. Warszawa: 1928, s. 75.
  26. Proces o zamordowanie śp. Mgr. Chudzika. „Ziemia Rzeszowska i Jarosławska”. Nr 36, s. 3, 8 września 1933. 
  27. O zamordowanie ś.p. Chudzika. „Słowo Pomorskie”. Nr 206, s. 1, 8 września 1933. 
  28. O mord w Brzozowie (sprawozdanie z procesu przed sądem przysięgłych w Sanoku). Lwów: 1933, s. 4, 63-64.
  29. Sprawozdanie Zarządu Głównego Zrzeszenia Sędziów i Prokuratorów Rzeczypospolitej Polskiej za rok 1931/1932. Warszawa: 1931, s. 16.
  30. Sprawozdanie Zarządu Głównego Zrzeszenia Sędziów i Prokuratorów Rzeczypospolitej Polskiej za rok 1935/1936. Warszawa: 1936, s. 31.
  31. Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 145 (poz. 136).
  32. Z życia organizacyjnego Obwodu L. M. i Kol. Przemyśl. „Zew Morza”. Nr 3-4, s. 11, 1935. 
  33. Paweł Sebastiański, Bronisław Kielar: Wykazy członków Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku. W: 125 lat sanockiego „Sokoła” 1889–2014. Sanok: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Sanoku, 2014, s. 153, 156. ISBN 978-83-939031-1-5.
  34. Anna Sebastiańska: Członkowie TG „Sokół” w Sanoku 1889–1946. sokolsanok.pl, 2009-11-29. [dostęp 2016-01-05].
  35. Inwentarz Archiwum Historycznego Muzeum Historycznego w Sanoku. Nr teczki 263: Dokumenty po Zygfrydzie i Jerzym Gölisach.
  36. Jacek Chrobaczyński, Okupacji dzień powszedni, W latach II wojny światowej i konspiracji, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 667.
  37. Andrzej Brygidyn: Kryptonim „San”. Żołnierze sanockiego Obwodu Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej 1939-1944. Sanok: Społeczny Komitet Wydawniczy „San”, 1992, s. 37-38.
  38. a b Władysława Oberc. Pozostała dobra pamięć. „Tygodnik Sanocki”. Nr 44 (156), s. 6, 4 listopada 1994. 
  39. Franciszek Oberc. Okupacyjna administracja Sanoka 1939-1944. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990, s. 104, 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  40. Zarząd. sokolsanok.pl. [dostęp 2016-01-06].
  41. Marcin Smoter: Próby reaktywacji Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku w latach 1945-1949. W: 125 lat sanockiego „Sokoła” 1889–2014. Sanok: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Sanoku, 2014, s. 109-110. ISBN 978-83-939031-1-5.
  42. Marcin Smoter: Próby reaktywacji Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku w latach 1945-1949. sokolsanok.pl, 2012-08-11. [dostęp 2016-01-06].
  43. Księga Zmarłych 1946–1958 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 333 (poz. 64).
  44. Edward Zając: Sanockie biografie. Sanok: Oficyna Wydawnicza Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2009, s. 83. ISBN 978-83-61043-09-6.
  45. a b c d Księga zmarłych i pochowanych w Sanoku na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej i Matejki od 1926 do 1956 r.. Sanok. s. 183 (poz. 57, 58).
  46. Księga Zmarłych 1959–1975 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 8 (poz. 83).
  47. Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 155 (poz. 237).
  48. Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 162 (poz. 342).
  49. Państwowe Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku. Katalog główny, rok 1921/22 (zespół 7, sygn. 82). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 536, 540.