Zygmunt Radoński

Zygmunt Radoński

„Żarski”

por. Zygmunt Żarski-Radoński ok. 1914–1916
kapitan piechoty
Data i miejsce urodzenia	30 stycznia 1886 Rzeżewo Małe
Data i miejsce śmierci	? sierpień 1920 okolice Mirowa
Przebieg służby
Lata służby	1914–1920
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	1 pułk piechoty (LP) 32 pułk piechoty 1 pułk piechoty Legionów
Stanowiska	d-ca plutonu z-ca komendanta kompanii d-ca kompanii d-ca batalionu kmdt szkoły podoficerskiej
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka
Odznaczenia

ppor. Żarski-Radoński i ppor. Stefan Pomarański, 1914-1917

Zygmunt Radoński ps. „Żarski” (ur. 30 stycznia 1886 w Rzeżewie, zm. w sierpniu 1920 w okolicach Mirowa na Wołyniu) – żołnierz Legionów Polskich, kapitan Wojska Polskiego. Uczestnik I wojny światowej i wojny polsko–bolszewickiej. Kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

Urodził się 30 stycznia 1886 r. w rodzinnym majątku ziemiańskim Zygmunta i Heleny ze Stablewskich. Miał siostrę Paulinę i brata Stanisława. Edukację szkolną rozpoczął w Szkole Handlowej w Kaliszu. W trakcie nauki został przeniesiony przez rodziców do Szkoły Handlowej we Włocławku, a następnie do Krakowa. Tam uczył się w Cesarsko-Królewskiej II Wyższej Szkole Realnej, którą ukończył w 1913 r..

Od 1910 należał do II Polskiej Drużyny Strzeleckiej. Po ukończeniu Szkoły Oficerskiej od 3 sierpnia 1914 jako dowódca plutonu w 3 kompanii, III batalionu 1 pułku piechoty Legionów Polskich i jednocześnie zastępca dowódcy kompanii. Dwukrotnie ranny w walkach, w których stracił jedno oko. Za postawę w walkach odznaczony Orderem Virtuti Militari. Od 10 lutego 1916 dowódca 3 kompanii. Po kryzysie przysięgowym internowany w Beniaminowie (lipiec 1917 – marzec 1918). W czasie służby w Legionach Polskich awansował na kolejne stopnie w piechocie: chorążego (29 września 1914), podporucznika (5 marca 1915) i porucznika (2 lipca 1915).

W kwietniu 1918 dowódca 2 kompanii 1 pułku piechoty Polskiej Siły Zbrojnej. 15 października 1918 Rada Regencyjna potwierdziła jego awans na kapitana. Po odzyskaniu niepodległości od listopada 1918 w odrodzonym Wojsku Polskim. Pełnił m.in. funkcję dowódcy III batalionu w 32 pułku piechoty, komendanta Szkoły Podoficerskiej w Dęblinie, dowódcy 1 pułku piechoty Legionów. W 1920 ukończył Szkołę Aplikacyjną w Rembertowie po której na własną prośbę został skierowany na front wojny polsko-bolszewickiej. Poległ „w pierwszych dniach czerwca 1920 pod Mirowem na Wołyniu, prowadząc oddział szturmowy. Radoński został trafiony pociskami karabinowymi w brzuch i nogę. Ciała nie odnaleziono”.

Był kawalerem.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 7090
• Krzyż Niepodległości – pośmiertnie 19 grudnia 1930 za pracę w dziele odzyskania niepodległości

Bibliografia

• Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917). Komenda Legionów Polskich, 1917.
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
• Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792 – 1945. T. 2/1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1991. ISBN 83-900510-0-1.
• Stefan Pomarański: Zarys historii wojennej 1-go pułku piechoty Legionów. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1931, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
• Żołnierze Niepodległości. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2020-07-18].
• Marek Gałęzowski, Zygmunt Radoński "Żarski", Wyd. Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2020, ISBN 978-83-8098-896-5, wersja zdigitalizowana.