Stuckenia: Różnice pomiędzy wersjami

*Stuckenia*
	Systematyka
Domena	{{{domena}}}
Królestwo	rośliny
Klad	rośliny naczyniowe
Klad	rośliny nasienne
Klasa	okrytonasienne
Klad	jednoliścienne
Rząd	żabieńcowce
Rodzina	rdestnicowate
Rodzaj	Stuckenia
	Nazwa systematyczna
	{{{nazwa łacińska}}} Börner; Abh. Naturwiss. Vereine Bremen 21: 258 (1912)
	[[wikispecies:{{{wikispecies}}}\|Systematyka w Wikispecies]]
	Multimedia w Wikimedia Commons

następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 16:03, 7 lut 2011

Stuckenia – rodzaj roślin wodnych należący do rodziny rdestnicowatych (Potamogetonaceae), obejmujący 7 gatunków i 3 mieszańce, występujące niemal na całym świecie.

Zasięg geograficzny

Przedstawiciele rodzaju Stuckenia występują na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Australii (Stuckenia pectinata występuje w Nowej Zelandii) i Antarktyki. Poza powyższym rośliny te nie występują jedynie w kilku regionach: Makaronezji, na wyspach środkowego Atlantyku, we wschodniej Azji, w Papui-Nowej Gwinei, na wyspach Pacyfiku (z wyjątkiem Nowej Kaledonii i Hawajów) i w Brazylii^[2].

Różnorodność gatunkowa tego rodzaju jest największa w górach środkowej Azji oraz przylegających do nich nizin Syberii i Kazachstanu, gdzie występuje 6 gatunków, a najmniejsza w Afryce i Oceanii, gdzie występuje jedynie jeden, kosmopolityczny gatunek rdestnica grzebieniasta^[4].

Morfologia

Pokrój: Zanurzone rośliny wodne^[5].

Łodyga: Pędy nierozgałęzione do silnie rozgałęzionych. Przeważnie w każdym węźle powstaje od 1 do 5 pędów bocznych^[4].

Liście: Ulistnienie naprzemianległe. Liście siedzące, kanalikowate, nabrzmiałe, nieprzezroczyste^[5]. Liście na głównym pędzie nitkowate do równowąskich, o długości 0,8–26 cm i szerokości 0,3–4 mm, zwykle proste, rzadziej zakrzywione, oliwkowozielone do ciemnozielonych, rzadziej jasnozielone, brązowawo-zielone lub jasnobrązowe. Liście na pędach bocznych o długości 0,7–12,5 cm i szerokości 0,2–2,8 mm. Wierzchołki blaszek ostre do tępych, wyciętych lub zaokrąglonych i szczecinowatych. Pochwy liściowe otwarte lub zamknięte, języczkowate^[4]. Przylistki przyrośnięte do nasady blaszek liściowych na ⅔ długości. Użyłkowanie liścia równoległe, złożone z 1–5 żyłek^[5].

Kwiaty: Pędy kwiatostanowe o długości 0,3–35 cm. Kwiaty (5–20) zebrane w kłos, położone w 3–11 okółkach^[4]. Kłosy główkowate lub cylindryczne, nie wyniesione ponad powierzchnię wody. Kwiaty 4-słupkowe^[5].

Owoce: Zaokrąglone, dzióbkowate lub nie^[5].

Gatunki podobne: Przedstawiciele rodzaju rdestnica, których liście są płaskie, półprzezroczyste i niekanalikowate, a przylistki zrośnięte z blaszką liściową na nie więcej niż połowie długości^[5].

Biologia i ekologia

Rozwój: Byliny, wodne geofity (hydrogeofity).

Siedlisko: Rośliny te zasiedlają wody mezotroficzne do eutroficznych, szybko płynące lub stojące, przeważnie jeziora, rzeki i stawy. Rdestnica grzebieniasta toleruje wody brachiczne^[4].

Genetyka: Liczba chromosomów 2n = 13^[5].

Systematyka

Historia badań taksonomicznych: Gatunki zaliczane obecnie do rodzaju Stuckenia były już wyróżniane w ramach rodzaju Potamogeton w pierwszej połowie XIX wieku. W 1828 roku Fries wyróżnił w rodzaju Potamogeton sekcję Pectinati , której nazwę zmienił najpierw Koch w 1837 (na Caleophylli), a następnie Reichenbach w 1845 (na Coleogeton). Raunkiaer w 1896 wyodrębnił tę sekcję jako podrodzaj. W 1912 Börner wyróżnił gatunki zaliczane do tego podrodzaju w osobny rodzaj Stuckenia. Propozycja ta nie wzbudziła jednak większego zainteresowania taksonomów i nie została zaakceptowana. W 1982 roku Dostal ponownie wyodrębnił podrodzaj Coleogeton w osobny rodzaj. Dwa lata później Holub zwrócił uwagę na pracę Börnera, wskazując na poprawność nazwy Stuckenia dla wyodrębnionego przez Dostala rodzaju. Nazwa ta została ostatecznie zaakceptowana jako prawidłowa w 1998, w pracy Haynesa, Lesa i Krala Two new combinations in Stuckenia, the Correct Name for Coleogeton (Potamogetonaceae)^[6]. Na przełomie XX i XXI wieku wyodrębnienie rodzaju Stuckenia zaczęło zyskiwać akceptację botaników (Tzvelev 1999, Crow and Hellquist 2000, Haynes i Hellquist 2000, Ceska 2001, Haynes i Holm-Nielsen 2003). Podejście to znalazło potwierdzenie w przeprowadzonych pod koniec pierwszej dekady XXI wieku badaniach filogenetycznych rodzaju rdestniczka, wykazujących, że rodzaj ten obejmuje dwie oddzielne linie (Potamogeton sensu stricte i Stuckenia). Różnice genetyczne przeważyły o akceptacji taksonomów dla ostatecznego wyodrębnienia rodzaju Stuckenia^[4].

Pozycja według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG III z 2009): Rodzaj należy do rodziny rdestnicowatych (Potamogetonaceae Dumort.), rzędu żabieńcowców (Alismatales Dumort.), w kladzie jednoliściennych (monocots)^[1].

Gatunki flory Polski

Stuckenia filiformis (Pers.) Börner – rdestnica nitkowata (syn. Potamogeton filiformis Pers.)
Stuckenia pectinata (L.) Börner – rdestnica grzebieniasta (syn. Potamogeton pectinatus L.)

Pozostałe gatunki^[2]

Stuckenia amblyophylla (C.A.Mey.) Holub
Stuckenia macrocarpa (Dobrocz.) Tzvelev
Stuckenia pamirica (Baagøe) Z.Kaplan
Stuckenia striata (Ruiz & Pav.) Holub
Stuckenia vaginata (Turcz.) Holub

[[Mieszaniec|Mieszańce^[2]

Stuckenia ×bottnica (Hagstr.) Holub (S. pectinata × S. vaginata)
Stuckenia ×fennica (Hagstr.) Holub (S. filiformis × S. vaginata)
Stuckenia ×suecica (K.Richt.) Holub (S. filiformis × S. pectinatus)

Nazewnictwo

Toponimia nazwy naukowej: Nazwa naukowa rodzaju została nadana na cześć Wilhelma Adolfa Stuckena, żyjącego w latach 1860–1901 niemieckiego botanika, badacza flory Australii^[7].

Nazwy rodzajowe: W języku angielskim rośliny z tego rodzaju określane są mianem pondweed, stosowanym również do określania roślin z rodzajów rdestnica, rdestniczka, moczarka i onowodek oraz glonów z rodziny ramienicowych^[8].

↑ ^a ^b P.F. Stevens: Angiosperm Phylogeny Website. 2001–. [dostęp 2011-02-07]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Rafaël Govaerts: World Checklist of Selected Plant Families. The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2011-02-07]. (ang.).
↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2011-02-07].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Zdeněk Kaplan. Taxonomic Revision of Stuckenia (Potamogetonaceae) in Asia, with Notes on the Diversity and Variation of the Genus on a Worldwide Scale. „Folia Geobotanica”. 43, s. 159–234, 2008.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Flora of North America. Vol. 22: Potamogetonaceae. [dostęp 2011-02-07].
↑ Robert R. Haynes, Donald H. Les i M. Kral. Two new combinations in Stuckenia, the Correct Name for Coleogeton (Potamogetonaceae). „Novon”. 8, s. 241, 1998.
↑ Michael L. Charters: [http://www.calflora.net/botanicalnames/genusnames.html California Plant Names: Latin and Greek Meanings and Derivations]. [dostęp 2011-02-07].
↑ USDA: Plants. [dostęp 2011-02-07].

Błąd w przypisach: Znacznik <ref> o nazwie „stopień”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.

BŁĄD PRZYPISÓW

[apweb-1] P.F. Stevens: Angiosperm Phylogeny Website. 2001–. [dostęp 2011-02-07]. (ang.).

[kew-2] Rafaël Govaerts: World Checklist of Selected Plant Families. The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2011-02-07]. (ang.).

[3] Index Nominum Genericorum. [dostęp 2011-02-07].

[rev-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Zdeněk Kaplan. Taxonomic Revision of Stuckenia (Potamogetonaceae) in Asia, with Notes on the Diversity and Variation of the Genus on a Worldwide Scale. „Folia Geobotanica”. 43, s. 159–234, 2008.

[fona-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Flora of North America. Vol. 22: Potamogetonaceae. [dostęp 2011-02-07].

[6] Robert R. Haynes, Donald H. Les i M. Kral. Two new combinations in Stuckenia, the Correct Name for Coleogeton (Potamogetonaceae). „Novon”. 8, s. 241, 1998.

[7] Michael L. Charters: [http://www.calflora.net/botanicalnames/genusnames.html California Plant Names: Latin and Greek Meanings and Derivations]. [dostęp 2011-02-07].

[8] USDA: Plants. [dostęp 2011-02-07].

[2]

[4]

[5]

[6]

[1]

[7]

[8]