Alecu Donici
| |
| Data i miejsce urodzenia |
19 stycznia 1806 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość | |
| Dziedzina sztuki | |
| Ważne dzieła | |
|
Fabule | |
Alecu Donici, właściwie Alexandru Donici (ur. 19 stycznia 1806 w wiosce Bezeni, obecnie Donici, powiat Orhei, zm. 21 stycznia 1865 w Piatra Neamț) – poeta, bajkopisarz, tłumacz, klasyk literatury mołdawskiej i rumuńskiej.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Alecu Donici był najstarszym z czwórki dzieci Dimitrie Donici i Ileana Lambrino. Pochodził ze szlacheckiej rodziny bojarów. W 1819 rozpoczął naukę w akademii wojskowej w Sankt Petersburgu[1]. W 1825 w stopniu porucznika został przydzielony do pułku armii carskiej w Jekaterynburgu w południowej Besarabii. Trzy lata później opuścił armię i przeniósł się do Kiszyniowa, gdzie zajmował różne urzędy publiczne. W 1835 przeprowadził się do Jassów, a następnie do Piatra Neamț, gdzie pracował w instytucjach edukacyjnych i sądownictwie[2].
Twórczość[edytuj | edytuj kod]
W Kiszyniowie poznał Constantina Negruzzi, z którym przyjaźnił się przez wiele lat i tłumaczył dzieła Antiocha Kantemira. W 1835 został wyróżniony jako tłumacz w moskiewskim czasopiśmie Teleskop, tłumacząc bajki Puszkina i Kryłowa[2].
Największym dziełem Alecu Donici są bajki Fabule, wydane w dwóch tomach w 1840 i 1842, które cieszyły się dużą popularnością i były wysoko cenione. Tworząc je inspirował się bajkami La Fontaine’a i Kryłowa[2][3].
Donici pracował w sądzie apelacyjnym i aktywnie uczestniczył w rozwoju edukacji publicznej, teatru i prasy. Utrzymywał bliskie kontakty ze współczesnymi mu literatami, publikował w czasopismach: Albina romanească, Dacia literară, Propășirea. Pisał wiersze, bajki i sztuki teatralne. Jego twórczość cenili m.in.: Mihail Kogălniceanu, Grigore Alexandrescu, Vasile Alecsandri i Mihai Eminescu[2].
Donici przekładał dzieła Michaiła Lermontowa, Cyganów Puszkina, Tunsul Alexandra Veltmana, Toată viața femeiască în cîteva ceasuri O. Senkowskiego, Marea Neagră și împrejurimile ei A.I. Zașciuc oraz wielu innych klasyków[4].
Muzeum[edytuj | edytuj kod]
Muzeum Alexandru Donici mieści się w domu rodzinnym Alecu, w wiosce Donici, około 30 km od miasta Orhei, w Mołdawii. Na początku lat 90. mieściła się tu szkoła. W 1976 przenaczony został na muzeum, które otwarte zostało w 1977. Pierwszym dyrektorem obiektu była Ecaterina Ciobanu, kolejnym mąż Ecateriny, Alexandru Ciobanu[3]. Muzeum znajduje się w środku niewielkiego parku, w pobliżu jest niewielki kościół, zbudowany przez ojca pisarza, oraz cmentarz rodziny. Dom składa się z 4 pokoi, w których znajdują się eksponaty z XIX w. przekazane przez Narodowe Muzeum Historyczne. Spośród 130 eksponatów jedynie pistolet z XIX w. jest przedmiotem należącym do Alecu Donici[5].
Aleja Klasyków[edytuj | edytuj kod]
Pomnik Alexandru Donici znajduje się w Alei Klasyków, w parku Stefana Wielkiego w Kiszyniowie. Znajduje się w nim 27 rzeźb przedstawiających wybitnych twórców kultury i literatury oraz historyków związanych z Mołdawią lub z kulturą rumuńskojęzyczną. Pomnik Donici wykonał w 1957 Ioan Cheptănaru[6].
Ważniejsze dzieła[edytuj | edytuj kod]
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Donici Alexandru. Moldovenii.md. [dostęp 2018-02-15]. (rum.).
- ↑ a b c d Alecu Donici. Români de Top. [dostęp 2018-02-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-16)]. (rum.).
- ↑ a b Casa-muzeu Alexandru Donici. Orhei.net. [dostęp 2018-02-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-16)]. (rum.).
- ↑ Oglinda literatorilor. Revistaderecenzii.ro. [dostęp 2018-02-15]. (rum.).
- ↑ În vizită la Conacul fabulistului Alecu Donici. Publika.md. [dostęp 2018-02-15].
- ↑ Un ghid despre Aleea Clasicilor, în premieră. Jurnal de Chişinău. [dostęp 2018-02-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-16)]. (rum.).
- ↑ Fabule. Librarie.net. [dostęp 2018-02-15].
- ↑ Scrieri – Alecu Donici. Librarie.net. [dostęp 2018-02-15].