Wodobrzusze
| Ascites | |
 Wodobrzusze u pacjenta z marskością wątroby, widoczny objaw głowy meduzy | |
| Klasyfikacje | |
| ICD-10 | |
|---|---|
Wodobrzusze, puchlina brzuszna (łac. ascites) – stan, w którym dochodzi do nadmiernego nagromadzenia płynu w jamie otrzewnej niezależnie od przyczyny czy cech płynu, nazywanego również płynem puchlinowym. Wodobrzusze jest objawem, a nie osobną jednostką chorobową.
Gromadzenie się płynu poza naczyniami krwionośnymi prowadzi do obniżenia przepływu krwi przez nerki, co skutkuje zatrzymywaniem sodu i wody przez te narządy. Ten proces jest odpowiedzialny za narastający stan gromadzenia płynu poza naczyniami krwionośnymi[1].
Etiologia
[edytuj | edytuj kod]Prawidłowo w jamie otrzewnej znajduje się pewna ilość płynu, zwykle około 150 ml.
Do powstania wodobrzusza dochodzi w efekcie:
- nadciśnienia wrotnego – główną przyczyną nadciśnienia wrotnego jest marskość wątroby
- hipoalbuminemia
- nadprodukcja płynu – w tym w przebiegu nowotworów
- mechaniczne utrudnienie odpływu chłonki (niedrożność małych naczyń chłonnych lub przewodu piersiowego)[2].
Przyczyny wodobrzusza[2]:
- marskość wątroby (80%)
- nowotwory (10%)
- niewydolność serca (3%)
- gruźlica (2%)
- dializoterapia (1%)
- choroby trzustki (1%)
- rzadkie przyczyny
- uszkodzenie przewodu limfatycznego
- uszkodzenie moczowodu
- zapalenie otrzewnej wywołane przez chlamydie
- zespół nerczycowy
- enteropatia z utratą białka
- zakrzepica żyły wrotnej, zespół Budda-Chiariego
- zespół Meigsa
- toczeń rumieniowaty układowy
- niedoczynność tarczycy
- filariozy
Objawy
[edytuj | edytuj kod]W obrazie klinicznym kluczowe znaczenie mają objawy chorób wywołujących wodobrzusze. W badaniu fizykalnym poza zauważalnym powiększeniem brzucha obserwuje się także objaw chełbotania. Najprostszym badaniem dodatkowym wykazującym wodobrzusze jest badanie USG[2].
Wodobrzuszu zwykle nie towarzyszą bóle brzucha. Jeżeli się pojawiają, zwłaszcza jeśli towarzyszy im gorączka, może dojść do stanu, znanego jako spontaniczne bakteryjne zapalenie otrzewnej, co wiąże się z ryzykiem zwiększonej śmiertelności.
Podział wodobrzusza
[edytuj | edytuj kod]Ze względu na objętość płynu puchlinowego wyróżnia się trójstopniowy podział[3]:
- Stopień 1 (łagodne)
Rozpoznawane wyłącznie w USG.
- Stopień 2 (umiarkowane)
Możliwe do rozpoznawania w badaniu przedmiotowym, zwykle gdy objętość przekroczy 500 ml. Brzuch jest rozlany i uwypuklony po bokach. Wyczuwalny jest objaw chełbotania płynu, którego obecność płynu daje się ustalić także w badaniu opukowym brzucha.
- Stopień 3 (zaawansowane)
Brzuch jest znacznie napięty, obecne wygładzenie pępka lub przepuklina pępkowa. Skóra powłok jest lśniąca, cienka z prześwitującymi żyłami rozchodzącymi się od pępka. Często obecna jest sylwetka z cienkimi kończynami i mocno uwypuklonym brzuchem.
Leczenie
[edytuj | edytuj kod]Leczenie jest ukierunkowane na chorobę zasadniczą. W leczeniu stosuje się lecznicze nakłucie jamy otrzewnej. Wskazaniem do zabiegu jest występowanie wodobrzusza stopnia 3, które jest oporne na leczenie diuretykami[4].
W wybranych przypadkach stosowane jest także leczenie operacyjne, na przykład przezszyjne wewnątrzwątrobowe zespolenie wrotno-układowe lub zespolenie otrzewnowo-żylne.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Feliks Błaszczyk, Ascites in patients with advanced carcinoma: diagnosis and treatment, „Medycyna Paliatywna/Palliative Medicine”, 3 (4), 2012, s. 202–206, ISSN 2081-0016 [dostęp 2023-09-08] (ang.).
- ↑ a b c Szczeklik i Gajewski 2014 ↓, s. 846.
- ↑ Szczeklik i Gajewski 2014 ↓, s. 847.
- ↑ Szczeklik i Gajewski 2014 ↓, s. 848.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Andrzej Szczeklik, Piotr Gajewski: Interna Szczeklika 2014. Kraków: Medycyna Praktyczna, 2014, s. 2191. ISBN 978-83-7430-405-4.
