Chmielinko
52°24′53″N 16°11′54″E/52,414722 16,198333| wieś | |
 Dom zrębowy w Chmielinku (fotografia z lat 50. XX w.) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2006) |
570 osób |
| Strefa numeracyjna |
61 |
| Kod pocztowy |
64-310[2] |
| Tablice rejestracyjne |
PNT |
| SIMC |
0588080 |
Położenie na mapie gminy Lwówek  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu nowotomyskiego  | |
| 52°24′53″N 16°11′54″E/52,414722 16,198333[1]
| |
Chmielinko (dawniej: Chmielinka, niem. Steinberg, od 15 maja 1943 Trauensteinberg) – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie nowotomyskim, w gminie Lwówek.
Wieś szlachecka Chmielinka położona była w 1580 roku w powiecie poznańskim województwa poznańskiego[3]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Chmielinko leży ok. 5 km na południe od Lwówka. Okolice to obszar tzw. Pagórków Lwówecko-Rakoniewickich, czyli niewysokich wzgórz moreny czołowej. Tuż za Chmielinkiem w kierunku Lwówka znajduje się najwyższe wzniesienie gminy, mierzące 137,8 m n.p.m. (większość pagórków ma względną wysokość 5–20 m).
Historia[edytuj | edytuj kod]
Najwcześniejsze ślady osadnictwa w Chmielinku to pochodzące z epoki żelaza cmentarzyska grobów skrzynkowych, będące pozostałością kultury pomorskiej.
W XV w. Chmielinko, podobnie jak wiele innych sąsiednich wsi, znalazło się w rękach rodu Ostrorogów, którzy później przyjęli nazwisko Lwowskich (od Lwówka). Wieś wymieniona jest (jako Chmielnika) w przywileju lokacyjnym Lwówka wydanym przez Sędziwoja z Ostroroga z 1 lipca 1419 (lokator zabrania mieszkańcom tej i innych wsi warzenia piwa, przywilej ten pozostawiając jedynie mieszkańcom nowego miasta).
W XVIII w. okolice Lwówka stały się terenem silnej kolonizacji olęderskiej. Również nowym osadnikom w Chmielinku nadano 28 marca 1776 przywilej olęderski. Olędrzy byli w większości narodowości niemieckiej (w lwóweckich księgach parafialnych i w innych dokumentach źródłowych występują takie nazwiska jak Paschke, Haendschke, Wolff, Lucius czy Wilke).
W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815–1848) miejscowość wzmiankowana jako Chmielinka należała do wsi większych w ówczesnym powiecie bukowskim, który dzielił się na cztery okręgi (bukowski, grodziski, lutomyślski oraz lwowkowski)[4]. Chmielinka należała do okręgu lwowkowskiego i stanowiła część majątku Lwówek Zamek (niem. Neustadt), którego właścicielem był wówczas (1837) Antoni Łącki[4]. W skład rozległego majątku Lwówek Zamek wchodziło łącznie 36 wsi. Według spisu urzędowego z 1837 roku Chmielinka liczyła 474 mieszkańców i 68 dymów (domostw)[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 15593
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 145 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Adolf Pawiński, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, t. I, Wielkopolska, Warszawa 1883, s. 18.
- ↑ a b c Leon Plater: Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Ksie̜stwa Poznańskiego. Lipsk: Ksie̜garnia Zagraniczna (Librairie Étrangère), 1846, s. 201.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jan Wąsicki, Przyczynek do dziejów walki klasowej „olędrów” wsi Chmielinka w latach 1793–1806 w Studia i materiały do dziejów Wielkopolski i Pomorza, Tom IV, Zeszyt 2, s. 73-83, Poznań 1958
- Władysław Rusiński, Osady tzw. „Olędrów” w dawnym województwie poznańskim, Poznań 1939, Kraków 1947
- Księgi grodzkie kościańskie (Archiwum Państwowe w Poznaniu)
- Księgi parafii rzymskokatolickiej w Lwówku (AP w Poznaniu)
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Chmielinko, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 588.
